ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΤΟΥΣΙΟΣ, π. Αθ. Οι δυο μεγάλες εποχές των ανθρωπότητας

ΧΡΗΣΤΟΣ Ι. ΒΑΤΟΥΣΙΟΣ
«ΜΙΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑ-ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ

Διαβάστε τα εισαγωγικά σημειώματα που έγραψαν για το συγκεκριμένο έργο του Χρ. Βατούσιου οι:

α. Ρένα Κατσάνη εδώ

β. Απόστολος Θηβαίος εδώ

γ. Γιώργος Πρίμπας εδώ

δ. Γιώργος Δαμιανός εδώ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΤΟΥΣΙΟΣ, π. Αθ.
Οι δυο μεγάλες εποχές των ανθρωπότητας

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Η εκδοτική σειρά Εν Καινώ των 24 Γραμμάτων προχωρεί, έπειτα από ένα μεγάλο διάστημα στην έκδοση ενός θεατρικού έργου. Η δυσκολία του συγκεκριμένου είδους, η προοπτική της αναγωγής του σε παράσταση που μόνον ενδεχόμενο δεν αποτελεί εν μέσω του μαινόμενου, γηραιού ρεπερτορίου, οι περιοριστικοί κανόνες της συγγραφής που καθιστούν απαιτητική την ολοκλήρωση ενός θεατρικού έργου συνιστούν μερικούς μόνο απ΄τους λόγους για την γενική ανομβρία σε νέα, θεατρικά κείμενα. Αν συνυπολογίσει κανείς την επίκαιρη, εκδοτική τάση που δεν αναγνωρίζει στοιχεία κερδοφορίας στην έκδοση και τη δημοσιοποίηση θεατρικών κειμένων τότε μπορεί να συμπεράνει με ευκολία τους λόγους για την διακριτική αποστροφή των εκδοτικών οίκων απέναντι στα θεατρικά κείμενα νέων δημιουργών. Σε μια πόλη, όπως η Αθήνα, με τόσες σκηνές και τέτοιο παρελθόν θα περίμενε κανείς μια διαρκή ανανέωση του θεατρικού υλικού, πάνω στο οποίο στηρίζεται η εν λόγω παραγωγή. Το θέατρο και η ποίηση προφανώς δεν αφορούν καιρούς δίχως οράματα και έτσι μπορεί άφοβα ο Χρήστος Βατούσιος να ελπίζει πως το υλικό του θ΄απομείνει ανεξιχνίαστο απ΄τις παραλλαγές και τις θεατρολογικές επεμβάσεις, διατηρώντας την ένταση και τη δυναμική της πλοκής και των προσώπων του. Η συγγραφή των θεατρικών έργων αποτελεί για την εποχή μας μια συμβολική κιβωτό της θεατρικής παράδοσης του μέλλοντος. Ο Χρήστος Βατούσιος παραχωρεί το υλικό του στο Εν Καινώ αλλά και σ΄εκείνο το συσσωρευμένο κόπο της λογοτεχνικής δημιουργίας μέσα από την οποία ευελπιστούμε πως θα συμβεί η αναμόρφωση του ελληνικού, θεατρικού ρεπερτορίου, επιτρέποντας στη Σάρα Καίην και στους ψυχογράφους της νέας χιλιετίας να καταθέσουν επιτέλους τον παλμό μιας ολόκληρης εποχής και τις διακριτικές επιρροές τους.
Το έργο που δημοσιεύεται σήμερα απ΄τις εκδόσεις των 24 Γραμμάτων περιλαμβάνει τρεις πράξεις με διαβαθμισμένη ένταση, ψυχολογικές διακυμάνσεις, καθώς και την εφιαλτική μεταφυσική της εποχής που μαίνεται εκεί έξω σ΄εξωφρενικούς ρυθμούς. Ο περιορισμένος αριθμός των προσώπων, οι σκηνικοί περιορισμοί, ο δευτερεύων χαρακτήρας όλων των θεατρικών, τεχνικών λεπτομερειών άλλο σκοπό δεν έχουν παρά να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη αρχικά και του θεατή σ΄ένα δεύτερο επίπεδο, πολύ πιο βαθύ και πλούσιο σε νοήματα που περιλαμβάνει ως πρωταρχικό του υλικό την ανθρώπινη ψυχή. Ο Χρήστος Βατούσιος, ακολουθώντας την παραδοσιακή συνταγή του ελληνικού δράματος αντλεί από την καθημερινότητα, επιβάλλει την αφαίρεση στο είδος της εμπειρίας και τους φορείς της προκειμένου να δημιουργήσει ένα γνήσιο και αυθεντικό έργο. Ίσως δε η μονοτονία της σκηνογραφίας, καθώς το έργο εξελίσσεται σ΄ένα σύγχρονο διαμέρισμα μιας πόλης όπως η Αθήνα, ή το Λονδίνο και η Στοκχόλμη ισοδυναμούν με μια πετυχημένη κατεύθυνση του ενδιαφέροντος του κοινού στους ψυχολογικούς και ανθρωπιστικούς παράγοντες που διαμορφώνουν την πλοκή. Ο λιτός και καθημερινός λόγος, οι στιγματισμένοι άνθρωποι που συντηρούν τα περιθώρια και εκφέρουν μια σύγχρονη γλώσσα σ΄αδιέξοδους χώρους μες στην ίδια αυτή πόλη που τους καθηλώνει, τους τρομοκρατεί και συνθέτει τελικά την ίδια τη μνήμη τους συνιστούν προσόντα του έργου. Ίσως αυτή η απλότητα να μην συνεπάγεται τον εμποτισμό της θεατρικής τέχνης με την ίδια την ποίηση, όμως ο Χρήστος Βατούσιος αναγνωρίζει το σημαδεμένο της προσωπείο στις ανθρώπινες επιλογές και σ΄εκείνην την προϋπόθεση του θάρρους που αντιμάχεται την κατεστραμμένη μας φαντασία και προσδίδει μια άλλη διάσταση στην ελπίδα πέραν της θηριωδίας. Ο χαμηλός φωτισμός και η απαλή μουσική που συνοδεύουν την εξέλιξη του έργου μεταφέρουν την αισθητική των σύγχρονων, κλειστών χώρων με την αμείωτη ουδετερότητα που εντείνει τα σκοτεινά σημεία της ανθρώπινης ψυχολογίας, τονίζοντας στην περίπτωση του Βατούσιου τα ταραχώδη ψυχογραφήματα των καθημερινών ηρώων του.
Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση του έργου και αναγνωρίζοντας τις πολύπλοκες, ψυχικές διακυμάνσεις που το χαρακτηρίζουν δεν μπορώ παρά να επικαλεστώ εκείνο τον θρυλικό πια αφορισμό του Ζαν Ζενέ. Πέρα των ανώνυμων εκείνων τοίχων που πληγώνουν τις καρδιές των ηρώων ολόκληρος ο κόσμος συνιστά ένα πορνείο δίχως τοίχους. Με παρόμοιες ιστορίες, με θρήνους για χαμένες ευκαιρίες και στιγματισμένους βίους το έργο αποκαλύπτει τη μόνη και αναλλοίωτη διάσταση ενός κόσμου που βαθαίνει ακόμη περισσότερο μες στο ρήγμα και την απελπισία, ανατρέφοντας τα παιδιά για τα ψεύδη και τους εικονικούς έρωτες. Ο Ίταλο Καλβίνο είχε πει πως το σώμα είναι βία και έτσι μπορεί κανείς να ιχνηλατήσει τις προσωπογραφίες των ηρώων που βιώνουν πρωτίστως μια βία σωματική. Μ΄εγκυμοσύνες, θανάτους εμβρύων, σκληρές χειρονομίες και πολλή μοναξιά. Τόση ώστε θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως ήταν μάταια τα όνειρα και οι μεταμορφώσεις των βυθών απ΄τα εφηβικά, τότε μάτια.
Διαβάζοντας το έργο του Χρήστου Βατούσιου που ισορροπεί ανάμεσα στην ανθρώπινη υπερβολή και τις αποχρώσεις των μικρών και των μεγάλων δραμάτων μιας ιστορίας που δεν καταγράφεται, θυμήθηκα και πάλι την ανεπίστρεπτη πορεία μας. Εκείνη που δεν γυρνά σε καμιά αθωότητα, μ΄αποζητά διαρκώς τα παιχνίδια της Σφαγής, κατοχυρώνοντας την ανθρώπινη ιστορία σε δυο μεγάλες φάσεις. Προ και μετά της αγίας και καθολικής παιδικής κληρονομιάς μας που διασώζει κάτι ελάχιστο απ΄αυτόν τον κόσμο και τα οράματά του.