ΠΟ(Π)ΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ~Αναγνώσεις~

 ποπ(λ)ιτισμική γεωγραφία 24grammataΔρ. Θάνος Γκαραγκούνης  
Λέκτορας, Τμήμα Γεωγραφίας, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

ebook- www.24grammata.gr
Σειρά : εν καινώ
Αθήνα, 2013
Αριθμός σειράς: 50 (08/07/ 2013)

ISBN: 978-960-93-5134-8

24grammata.com- free ebooks
[κατέβασέτο/ download]

έργα του ιδίου από τις ηλ. εκδόσεις 24grammata.com

  1. Εισαγωγή στην Ανθρωπογεωγραφία, Θάνος Γκαραγκούνης  κλικ εδώ
  2. Η Καταναλωτική Κοινωνία κλικ εδώ 
  3. Θάνος Γκαραγκούνης, Η έννοια του χώρου στη Δυτική Φιλοσοφία κλικ εδώ
  4.  ΠΟ(Π)ΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ~Αναγνώσεις~ κλικ εδώ
  5. Essay II.: Geoeconomy The Geoeconomy of Value culture, postmodernity, space κλικ εδώ

Για τον συγγραφέα
O Θάνος Γκαραγκούνης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1977. Είναι Γεωγράφος (Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 2000) με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Ανθρωπογεωγραφία (Σχολή Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Leeds, 2001) και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Κοινωνιολογία (Τμήμα Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής, Πανεπιστήμιο Leeds, 2002). Το 2010 ανακηρύχτηκε Διδάκτορας Γεωγραφίας (Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Wales Swansea, 2010). Έχει παρουσιάσει κυρίως απολήξεις της μεταδομικής θεωρίας και της σημασίας τους για τις επιστήμες του χώρου σε συνέδρια στην Ελλάδα. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Πατρών στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας, στο ΤΕΙ Μεσολογγίου στο Τμήμα Διοίκησης Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων και Οργανώσεων και στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Γεωγραφίας. Από τις εκδόσεις Αμφιλύκη κυκλοφορούν τα βιβλία του (2011) Ο Λόγος της Μετανεωτερικότητας: Μια Ανθρωπογεωγραφική Προσέγγιση της Μεσογειακής Πόλης (ISBN: 978-960-99055-1-0) και (2012) Η Καταναλωτική Κοινωνία: Σημείο, Πόλη, Εμπόρευμα, Έξι Διατυπώσεις στον Ορίζοντα της Κοινωνικής Γεωγραφίας (ISBN: 978-960-99055-2-7). Από το ηλεκτρονικό περιοδικό www.24grammata.com κυκλοφορούν τα βιβλία του e-book (2013α) Εισαγωγή στην Ανθρωπογεωγραφία (ISBN: 978-960-93-4865-2) και e-book (2013β) Η Έννοια του Χώρου στη Δυτική Φιλοσοφία: Καντ, Φουκώ, Ντεριντά. (ISBN: 978-960-93-5019-8).

 ΠΟ(Π)ΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ~Αναγνώσεις~

24grammata.com- free ebooks
[κατέβασέτο/ download]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ~
·    ΕΙΣΑΓΩΓΗ_____________________________________________9
·
ΤΕΛΩΝΤΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ______________________21
·
ΤΟ ΤΟΠΙΟ____________________________________________43
·
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ_______________________59

ΕΞΟΥΣΙΑ_____________________________________________ 76
·
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΕΧΣΕΩΝ___________ 99
·
ΤΑΞΗ (Φασματική)___________________________________  114
·
ΛΟΓΟΣ (Discourse)___________________________________   124
·
ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ_____________________________________  131
·
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ_______________________________________  140
·
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ_______________________________________  158
·
ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ________________________________________   172
·
ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ_______________________________________  183
·
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ______________________________________  194
·
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ_______________________________________ 197

 ΠΟ(Π)ΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ~Αναγνώσεις~

24grammata.com- free ebooks
[κατέβασέτο/ download]

ΕΙΣΑΓΩΓΗ~

Η έννοια του πολιτισμού είναι εμφανώς πολυσήμαντη. Εξίσου δυσνόητη, πυκνή και πολυδιάστατη είναι η έννοια της κουλτούρας. Όταν τα παραπάνω ιδώνονται στον ορίζοντα της γεωγραφίας, το μίγμα γίνεται εκρηκτικό. Τη διασταύρωση αυτών των θεωριών, πρακτικών και εμπειριών, που θα ονομάσουμε πολιτισμική γεωγραφία, διαβαίνουμε στις παρακάτω σελίδες. Πρόκειται για πολυσήμαντο τρόπο δια του οποίου μπορεί να μελετήσει κανείς τον κόσμο εκεί έξω. Για αυτό και ενδιαφέροντα. Θα είμαστε ειλικρινείς και ευθείς παρόλα αυτά. Θα ανοίξουμε όλα τα χαρτιά μας εξαρχής, χωρίς να μας υποχρεώνει κανείς, πέραν από μια αόρατη και απούσα, για αυτό και α-ληθινή (με την έννοια του Χάϊντεγγερ, η έξοδος από τη λήθη), αίσθηση και δεοντολογία, ηθικής ή δίκαιης προσήλωσης και αφοσίωσης, η οποία μας εξαναγκάζει να εξηγήσουμε και να εξηγηθούμε –fairness όπως θα έλεγε ο John Rawls στον ορίζοντα του πολιτικού του φιλελευθερισμού.
Ο Γιώργος Βέλτσος στον πρό-λογο κάποιων κειμένων του Roland Barthes, που στα ελληνικά τιτλοφορούνται Εικόνα-Μουσική Κείμενο, αναδεικνύει τη σημασία της ανάγνωσης με ενδιαφέροντα τρόπο. Ουσιαστικά, υπενθυμίζει ότι όλα εξαντλούνται ή τελειώνουν, η επιστημονικότητα ας πούμε όχι μόνο των σκληρών νομοθετικών επιστημών όπως έλεγε και o Jean Piaget στο βιβλίο του Επιστημολογία των Επιστημών του Ανθρώπου, αλλά και η λογική των κοινωνικών επιστημών, σε μια ή περισσότερες, αλλά τις περισσότερες φορές ατελεύτητες, αναγνώσεις. Εξού και το νόημα της φράσης του Μπαρτ περί θανάτου του συγγραφέα ή η φράση του Φουκώ με το περιβόητο πρόσωπο στο ακρογιάλι που ένας νέος σχηματισμός του λόγου θα σβήσει, στην τελευταία παράγραφο στο βιβλίο του Οι Λέξεις και τα Πράγματα.
Παρακάτω θα προσπαθήσω, να μείνω πιστός σε αυτή τη λογική της ανάγνωσης, με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Δεν θα επιχειρήσω να προτείνω ούτε να ορίσω τι είναι η πολιτισμική γεωγραφία, ούτε θα πω τι είναι ο πολιτισμός ή η κουλτούρα και ποια είναι η μεταξύ τους σχέση, αν υπάρχει, παρόλο που αναπόφευκτα θα ασχοληθώ και με αυτό, αλλά κυριολεκτικά, αν και όχι χωρίς δόση υπερβολής, θα επιχειρήσω να κάνω πολιτισμική γεωγραφία, θα εφαρμόσω πολιτισμική γεωγραφία, δηλαδή, και εν πάση περιπτώσει θα εκδιπλώσω και θα σώσω, θα συμπτύξω περιπτώσεις μελέτης που φιλοδοξούν, διεκδικούν ή αναγιγνώσκουν σημεία και πράγματα με τρόπο που όχι μόνο οι ειδήμονες, θα αποκαλούσαν πολιτισμικό γεωγραφικό.
Τα κείμενα που πραγματώνουν αυτή τη φιλοδοξία, προέρχονται από αναλύσεις προηγούμενων εργασιών μου που έχουν εμφανιστεί κατά καιρούς ή από ξαναδουλεμένες διαλέξεις μου και άλλα κείμενα που υπήρχαν στον προσωπικό μου Η/Υ, σημειώσεις μαθημάτων, ‘αποτυχημένα’ paper που δεν έγιναν ή δεν βγήκαν ποτέ ως articles σε journal, ανακοινώσεις σε συνέδρια κτλ. Όπως τονίζει ο Νορβηγός ανθρωπολόγος Thomas Eriksen από το Όσλο, στο βιβλίο του Η Τυραννία της Στιγμής, ο τρόπος που δουλεύει ένας συγγραφέας σήμερα είναι διαφορετικός από ότι πριν από 50 ή 100 χρόνια. Όπως διαφορετικά είναι τα πλαίσια που ορίζουν τι αποτελεί κομμάτι της εργασίας που θα δημοσιευτεί και τι όχι. Το περιβόητο πάρεργο ή έξεργο που μάθαμε από τον Ντεριντά.
Για παράδειγμα, τα διάφορα copy paste που επιτρέπει στον σημερινό διδακτορικό φοιτητή ο Η/Υ, το ξαναδούλεμα του χρόνου, ο κατακερματισμός του, οι διαρκείς επιστροφές, η ταχύτητα, η ασταμάτητη ροή της πληροφορίας, ακόμη και τα πλήκτρα στο πληκτρολόγιο κτλ., αν ήταν στην διάθεση του Μαρξ στο δωμάτιο του στο Soho του Λονδίνου όταν καθαρόγραφε το magnus opus Το Κεφάλαιο, ίσως συντελούσαν στην παραγωγή ενός διαφορετικού βιβλίου, συνεχίζει ο Eriksen.
Κρισιμότερο όλων, αυτό δεν πρέπει να φοβίζει. Ακόμη και αν όλα φαίνονται πλέον ότι εναποτίθενται σε μια flat επιφάνεια τύπου simulacrum όπως λέει ο Jean Baudrillard, που δεν διαφοροποιείται ούτε διαβλέπει και αναγνωρίζει ιεραρχίες και ποιότητες, αφού το αντίγραφο δεν ανταποκρίνεται πλέον σε ένα original αυθεντικό πρωτότυπο, αυτό προγραμματικά δεν είναι απαραίτητα κακό. Οι κοινωνικοί επιστήμονες δεν έχουν λόγο να γκρινιάζουν για την εμπορευματοποίηση της επιστήμης τους ή της κουλτούρας, όπως πεσιμιστικά διακήρυξαν οι Αντόρνο και Χορκχάιμερ στο βιβλίο τους Διαλεκτική του Διαφωτισμού ή όπως το διέγραψε ο Jean Francois Lyotard στο περιβόητο πλέον Η Μεταμοντέρνα Κατάσταση, με ότι ονόμασε ‘δυσπιστία απέναντι στις μεγάλες αφηγήσεις’.  Δεν μπορεί ηγεμονικά, δηλαδή, να επιμένουν να αποκλείουν οποιοδήποτε άλλο λόγο, αν ας πούμε δεν υποπίπτει στην jargon δια της οποίας γίνονται αυτοί κατανοητοί και την οποία αναγνωρίζουν, επικροτούν ή καταλαβαίνουν εν είδη ενός ταξιδιού, όπως το ήθελε η γνωστή ταινία Ο Κύκλος των Χαμένων Ποιητών, που θρηνεί ή αναζητά την πηγή της αλήθειας και τον τελικό προορισμό της κοινωνίας ή του ατόμου. Ασφαλώς όλοι ζηλεύουν τον Dan Brown –αν ήμουν ας πούμε Harvey, Massey ή Gregory θα το έκανα– και τα διάφορα μυθιστορήματα τσέπης, που κάνουν πάταγο και εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως. Παρόλα αυτά δεν πρέπει να είμαστε απαισιόδοξοι.
Δεν πρέπει να τρομάζει το γεγονός ότι στο βιβλιοπωλείο η κυρά-Βέφα και οι συνταγές της, εμφανίζονται δίπλα-δίπλα με την οντολογία του γερό-Χάϊντεγγερ. Ίσως ακόμη υπό προϋποθέσεις μια τέτοια εξέλιξη να είναι ευεργετική. To σύνθημα σε ότι αφορά την gay ταυτότητα του 1960, για παράδειγμα, όπως η ομώνυμη ταινία Milk με πρωταγωνιστή τον Sean Penn καταδεικνύει, μεταφέροντας το σχετικό αγωνιστικό πολιτικό κλίμα μέσα από μια pop Χολιγουντιανή εκδοχή, ήταν άλλωστε come out of the closet.
Ιδού λοιπόν. Here we are. Υπό αυτήν έννοια τα κείμενα παρακάτω, δεν είναι πρωτότυπα υπό την έννοια του πρωτοεμφανιζόμενου. Είναι όμως εντελώς νέες συνεισφορές εντός του πεδίου που αποκαλούμε πολιτισμική γεωγραφία. Έχουν διδακτικό, αναλυτικό και διερευνητικό χαρακτήρα. Δεν ικανοποιούν αυτές τις τρεις συνθήκες ταυτόχρονα. Δεν απευθύνονται σε ειδικευμένο κοινό. Απαιτούν αναγνώστες εν τούτοις που επιθυμούν να μάθουν. Ή ακόμη καλύτερα, που επιθυμούν να ακολουθήσουν τους κοινωνικούς επιστήμονες στον τρόπο δια του οποίου κάνουν αυτό που κάνουν, εν προκειμένω, πολιτισμική γεωγραφία, όπως θα έλεγε και ο Bruno Latour.
Ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας, Πολωνική καταγωγής, Amos Rapoport, με το διάσημο House Form and Culture αλλά και άλλες εργασίες του, είχε από καιρό τονίσει τη σημασία του νοήματος meaning που έχει το περιβάλλον για την αρχιτεκτονική, τον άνθρωπο και την κουλτούρα –εμμένοντας σε ένα επίπεδο ανθρωπολογικής αρχιτεκτονικής ή περιβαλλοντικής ψυχολογίας environment-behavior studies. Είχε σταθεί όμως και στην αμφιθυμία του νοήματος.

24grammata.com- free ebooks
[κατέβασέτο/ download]