Οι Σοφοί του Δρομοκαϊτειου: δ. Γεράσιμος Βώκος (1868-1927)

24grammata.com/ ιστορία της Λογοτεχνίας

Μετά τον Φιλύρα και τον Βιζυηνό και τον Μιχάλη Μητσάκη σειρά έχει ο Γεράσιμος Βώκος. Πέρασε και αυτός πολλά χρόνια της ζωής του στο Δρομακαϊτειο. Είναι, όμως, ακόμα ζωντανός στη σκέψη και τα όνειρα των φίλων του Λόγου. Όπως τον χαρακτήρισε ο Π. Νιρβάνας: “Τίμιος, ευθύς, ακέραιος, ευγενής πάντα, για να αποδειχθεί, μια φορά ακόμα, ότι και η τρέλα σπάνια μπορεί να κλονίσει τον ηθικό χαρακτήρα του ανθρώπου, όταν είναι βαθιά ριζωμένος στην ύπαρξή του”. (Γιώργος Δαμιανός)

Διαβάστε, επίσης, και το: Ο Π. Νιρβάνας παρουσιάζει το Γεράσιμο Βώκο

Λίγα Λόγια για τη ζωή του

Ο Γεράσιμος Βώκος γεννήθηκε στην Πάτρα, γιος του αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού Θεόδωρου Βώκου. Μεγάλωσε στον Πειραιά και αρχικά στράφηκε σε ανάλογη καριέρα με εκείνη του πατέρα του, γρήγορα όμως τον κέρδισε η δημοσιογραφία και αφού είχε υπηρετήσει ως υπολογιστής στον Παλαιό Ναύσταθμο παραιτήθηκε. Στο χώρο της δημοσιογραφίας συνεργάστηκε με εφημερίδες όπως το Άστυ και η Ακρόπολις, όπου δημοσίευσε άρθρα, χρονογραφήματα, κριτικά και αισθητικά δοκίμια, στην Ακρόπολη μάλιστα η παραμονή του υπήρξε μακρόχρονη και η εξέλιξή του έφτασε ως τη θέση του αρχισυντάκτη και διετέλεσε και ανταποκριτής της στη Βιέννη, οπότε και εκδηλώθηκε από μιας μορφής ψυχασθένεια που οδήγησε σε κατά καιρούς νοσηλεία του. Γενικά η ζωή του υπήρξε γεμάτη μετακινήσεις σε πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού (Πειραιάς, Πήλιο, Αλεξάνδρεια, Παρίσι, Λονδίνο, Νέα Υόρκη και αλλού). Εκτός από τη δημοσιογραφική ανέπτυξε και εκδοτική δραστηριότητα, κυρίως των λογοτεχνικών περιοδικών Το Περιοδικόν μας (1900-1901 Πειραιάς) και Ο Καλλιτέχνης (1910-1912), ενώ συνεργάστηκε επίσης με έντυπα όπως τα Αττική Ίρις, Κριτική, Νέον Πνεύμα, Αυγή κ.α. Ασχολήθηκε επίσης με την ποίηση, την πεζογραφία, το θέατρο, τη μουσική σύνθεση και τη ζωγραφική, στην οποία αφοσιώθηκε τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια της ζωής του, τα οποία έζησε κυρίως στο Παρίσι, όπου πραγματοποίησε εκθέσεις, έγινε γνωστός ως ζωγράφος και πέθανε. Ο Γεράσιμος Βώκος έκανε την πρώτη του επίσημη εμφάνιση στη λογοτεχνία του το 1893 με την έκδοση του μυθιστορήματος Ο κύριος Πρόεδρος. Ακολούθησε το διήγημα Απόπειρα αυτοκτονίας, που κινείται όπως και Ο κύριος Πρόεδρος στο χώρο της ηθογραφίας με διδακτικό προσανατολισμό. Στη συνέχεια ο Βώκος δημοσίευσε και εξέδωσε μεταξύ άλλων πεζοτράγουδα, θεατρικά έργα, διηγήματα και μυθιστορήματα. Θεωρούμενο ως καλύτερο από την κριτική έργο του είναι ο Εκτοπισμένος, διήγημα στο οποίο ο Βώκος επιχείρησε να εκφράσει το ψυχικό και φιλοσοφικό αδιέξοδο ενός συγγραφέα, με έντονη την παρουσία του αυτοβιογραφικού στοιχείου.
1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γεράσιμου Βώκου βλ. Γαραντούδης Ευριπίδης, «Γεράσιμος Βώκος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας · Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΘ΄ (1900-1914), σ. 76-90. Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Ε.Π.Φ., «Βώκος Γεράσιμος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια7. Αθήνα, Πυρσός, 1929, Μουλλάς Παναγιώτης, «Βώκος Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984 και Σταμέλος Δημήτρης, «Βώκος Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Βάρναλης Κώστας, «Γεράσιμος Βώκος (Φυσιογνωμίες λογοτεχνών που λείψανε)», Πρωία, 7/6/1937.
• Βάρναλης Κώστας, «Γεράσιμος Βώκος», Φιλολογικά απομνημονεύματα, σ.60 και 215-218. Αθήνα, 1981 (έκδοση β΄).
• Γαραντούδης Ευριπίδης, «Γεράσιμος Βώκος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας · Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΘ΄ (1900-1914), σ. 76-90. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.
• Ε.Π.Φ., «Βώκος Γεράσιμος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια7. Αθήνα, Πυρσός, 1929.
• Λαπαθιώτης Ναπολέων, Η ζωή μου· Απόπειρα συνοπτικής αυτοβιογραφίας· Φιλολογική επιμέλεια Γιάννης Παπακώστας, σ.119-120. Αθήνα, Στιγμή, 1986.
• Μαστροδημήτρης Π.Δ., Πρόλογοι νεοελληνικών μυθιστορημάτων (1830-1930), σ.31, 38 και 220. Αθήνα, Δόμος, 1992 (έκδοση γ΄ εμπλουτισμένη).
• Μουλλάς Παναγιώτης, «Βώκος Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
• Νιρβάνας Παύλος, «Γεράσιμος Βώκος», Φιλολογικά απομνημονεύματα, σ.47-60. Αθήνα, Εστία, χ.χ.
• Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Οι διηγηματογράφοι μας ένας – ένας», Το Άστυ, 13, 14 και 15/1/1896.
• Ξενόπουλος Γρηγόριος, «Παλαιόν Βαριετέ: Η Κατοχή, ιστορική σκηνογραφία εις πράξεις τέσσαρας υπό Γερασίμου Βώκου», Παναθήναια, ετ.Ε΄, 31/8/1905, σ.283-284.
• Σαχίνης Απόστολος, Η πεζογραφία του αισθητισμού. Αθήνα, Εστία, 1981.
• Σταμέλος Δημήτρης, «Βώκος Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας5. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
• Στεργιόπουλος Κώστας, «Βώκος Γεράσιμος», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος – Λαρούς – Μπριτάννικα15.
• Φ[ωτιάδης] Ε.Π., «Βώκος Γεράσιμος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια7. Αθήνα, Πυρσός, 1929.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1

Ι. Πεζογραφία
• Ο κύριος Πρόεδρος· Πρωτότυπον κοινωνικο-πολιτικόν μυθιστόρημα. Αθήνα, εκδοτικό κατάστημα Ακρόπολις Βλάση Γαβριηλίδη, 1893.
• Απόπειρα αυτοκτονίας (στον τόμο Ελληνικά διηγήματα). Αθήνα, τυπ. Εστία, εκδότης Γεώργιος Κασδόνης, 1896.
• Η κατοχή· Ιστορικόν μυθιστόρημα. Αθήνα, Βασίλειος Τσαγγάρης, 1905.
• Η Σκλάβα. 1908.
• Ελληνικαί συμφωνίαι. Αθήνα, τυπ. Παρασκευά Λεωνή, 1916.
• Διηγήματα. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, 1923.
• Εκτοπισμένος και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Δ. και Π. Δημητράκος, 1923.
ΙΙ.Θέατρο
• Θέατρον· Η κατοχή – Το εικοσιένα – Η Μεγάλη Ιδέα. Αθήνα, 1909.
• Υπεράνω του κόσμου τούτου. Αθήνα, 1910.
ΙΙΙ.Μελέτες
• Esquisses grecques. Παρίσι, Les presses du Montparnasse, 1927.
• Η ζωγραφική και η γλυπτική. Αθήνα, Άγκυρα, χ.χ.
• Ιστορία του Βαλκανοτουρκικού πολέμου. Αθήνα, βιβλιοπωλείο Δημητράκου, 1914.
• Η Ελλάς κατά τους Ολυμπιακούς αγώνας. Αθήνα, 1896. 1. Για αναλυτικότερα εργογραφικά στοιχεία για το Γεράσιμο Βώκο, βλ. Γαραντούδης Ευριπίδης, «Γεράσιμος Βώκος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας · Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμοΘ’ (1900-1914), σ. 76-90. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.

www.ekebi.gr