νέο e-magazine  Καλειδοσκόπιο
Υδρόγειες περιηγήσεις στον κόσμο των πραγμάτων

Αρχισυνταξία: Απόστολος Θηβαίος
παράλληλη έκδοση (ένθετο) του 24grammata.com

«…Τα αντικείμενα είχαν ταξιδέψει, είχαν μεταφερθεί με το εμπόριο και τα αμέτρητα ταξίδια. Βρίσκονταν εκεί, πανηγυρικά και αινιγματικά με όλο τους το μυστήριο.» («Αιώνας των Φώτων», Αλέχο Καρπεντιέρ).

Ετούτο το μυστήριο, το αίνιγμα που αναφέρει ο Κουβανός συγγραφέας Αλέχο Καρπεντιέρ και αφορά τα αντικείμενα που συντροφεύουν τον άνθρωπο στην καθημερινότητά του έχει πια εκλείψει ή ατονήσει. Η καταγωγή τους, η προέλευση και η ιστορική διαδρομή τους συνιστούν πια ζητήματα αδιάφορα.
Στο συγκεκριμένο, λοιπόν ένθετο αναλαμβάνουμε να αποκαταστήσουμε τούτη τη φήμη των πραγμάτων, ανιχνεύοντας τα χνάρια τους στη λογοτεχνία, διαπιστώνοντας τη σημασία που κατείχαν για τις κοινωνίες και τις εποχές, μελετώντας τους μύθους που τα περιβάλλουν.
Κοιτώντας μέσα από το καλειδοσκόπιο του κόσμου, θα αποπειραθούμε να αναδείξουμε και κυρίως να θυμηθούμε την παρουσία των αντικειμένων στο χρόνο, ακολουθώντας ένα ευφάνταστο οδοιπορικό στην πιο περιφρονημένη από τις παράλληλες ιστορίες του κόσμου.

Επίσημη παρουσίαση του πρώτου  θέματος (Kαπνός): 30/01/2012

ΘΕΜΑΤΑ (για να διαβάσετε τα άρθρα κάντε κλικ πάνω στη φωτογραφία):

ΚΑΠΝΟΣ:  (Επίσημη παρουσίαση  30/01/2012) Η επιστήμη του αποδίδει τόσο θεραπευτικές ιδιότητες, όσο και επιβλαβείς επιδράσεις στη ζωή του ανθρώπου. Η διαφήμιση στηρίζει ένα μεγάλο ποσοστό των κερδών της στην παρουσίαση των προϊόντων του. Ένα από τα τελευταία είδη, στον ανεπτυγμένο κόσμο, το οποίο παραμένει ακόμα υπό καθεστώς διωγμού.
Η προέλευση και η ιστορική διαδρομή του καπνού, η διάδοσή του στον κόσμο, η εμπορική του διαχείριση, η ενσωμάτωσή του στη θρησκευτική και καλλιτεχνική ζωή. Ακόμα, ήρωες κινηματογραφικοί ή περσόνες που ταυτίστηκαν με τη χρήση του καπνού. Αντικείμενα που σχετίζονται με τη χρήση ή την εξασφάλιση της απόλαυσής του, ευφάνταστες συσκευασίες για την εμπορία του. Η πορεία του καπνού από τα αυτοσχέδια εργαστήρια πούρων της Αβάνας ως τους σταθμούς αποθήκευσης στη Λάρισα. Ένα αφιέρωμα στην ιστορία ενός υλικού, το οποίο επάξια κερδίζει τον τίτλο του «φετίχ.»
ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ (Επίσημη παρουσίαση  05/03/2012) : Συνδέθηκε με τελετές και σκοτεινές, θρησκευτικές πρακτικές. Αποτέλεσε αντικείμενο τέχνης για όλες τις περιόδους και τις τεχνοτροπίες. Η χρήση του καθρέφτη διαδίδεται με την ανάπτυξη της βιομηχανίας του γυαλιού και των κρυστάλλων. Σύμβολο της κοινωνικής στάθμης, συντροφεύει τους πρώτους εποίκους στο Νέο Κόσμο.
Ένα οδοιπορικό στην ιστορία του καθρέφτη, στην επίδρασή του σε τομείς όπως η φιλοσοφία, η τέχνη, η γλυπτική. Η δύναμή του καταλυτική ήδη από την αρχαιότητα και το μύθο του νεαρού Νάρκισσου.
Το μόνο μέσο για την εικονοποίηση της συνείδησής μας αποκαλύπτει τις καταβολές του και εξομολογείται την εξέλιξή του μες στους αιώνες...
ΜΑΧΑΙΡΙ: Πηγή θανάτου στα χέρια της Ιουδίθ, όπως περιγράφεται στο μύθο του Ολοφέρνη. Το μέσο για τη συνένωση των αιμάτων στην επίτευξη μιας φιλίας ή στον καθορισμό μιας συμφωνίας.  Τραγουδισμένο ήδη από τη δημοτική ποίηση, εγχώρια και ξενόγλωσση, το μαχαίρι, η λεπίδα, όπως λέγεται ακόμα, συνιστά ένα τρομερό αντικείμενο στα χέρια του ανθρώπου, ένα χρήσιμο εργαλείο στην καθημερινότητα.
Οι κρητικές κατασκευές με τις χαραγμένες επιγραφές, το στιλέτο, ο σουγιάς. Πολλαπλές μορφές της λεπίδας που συνιστούν ένα αντικείμενο με ξεχωριστή σημειολογία. «Στη ζώνη μου έχω πάντοτε σφιγμένο, ένα μικρό, αφρικανικό μαχαίρι», στιχουργεί ο Νίκος Καββαδίας για να υπάρξει ετούτος ο στίχος στα χείλη μας ως σήμερα. Και το μαχαίρι να διατηρεί την επικίνδυνη και μοιραία όψη του.
Ένα «αιχμηρό», λοιπόν οδοιπορικό στην ιστορία της λεπίδας...
 

Φάροι: Ένα «εν προόδω» αφιέρωμα στις ακτογραμμές της χώρας. Οι τόποι και τα αντικείμενά τους φωτίζονται από το περιφερειακό φωτισμό των απόκρημνων κτισμάτων. Οι φάροι, μια αφορμή για τη θέαση μικρών και άλλων, σπουδαιότερων λεπτομερειών από τη ζωή των τόπων. Σε μια εποχή με φως λίγο και ασθενές, οι φάροι φωτίζουν τις μικρές και υπέροχες πατρίδες μας. Το «Καλειδοσκόπιο» σας προσκαλεί σε ένα ταξίδι στις πιο απόκρημνες και γοητευτικές γωνιές του ελλαδικού τόπου.

 

 

ΒΙΒΛΙΟ: Πaρaμένουν σιωπηλά και ακίνητα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και των βιβλιοθηκών. Φθείρονται με τον καιρό, τα εξώφυλλά τους ξεθωριάζουν, αποκτούν την όψη ενός πράγματος παλιού. Κουβαλούν μέσα τους τη γνώση των ανθρώπων, τον

 

 

 

 

κόσμο του, ιδωμένο πέρα από τα παραπετάσματα της λογικής, τις αναμνήσεις, τα τραγούδια τους, τις πιο αγαπημένες από τις εικόνες τους, τα ορόσημα της μνήμης. Καμιά φορά λιτά, απέριττα, άλλοτε πάλι με επεξεργασμένα εξώφυλλα και εκλεκτό χαρτί, μιμούμενα τις εντυπωσιακές, επιχρυσωμένες κατασκευές από τους τεχνίτες του Μεξικού και του Περού.
Το βιβλίο ως αντικείμενο, πέρα από το περιεχόμενό του. Μια παγκόσμια περιήγηση στις τεχνοτροπίες της κατασκευής του. Αναφορά στην τέχνη της βιβλιοδεσίας. Οι τεχνίτες της οδού Σόλωνος. Μια καλλιτεχνική πρακτική στη δύση της, καθώς έρχεται αντιμέτωπη με τα βιομηχανικά τυπογραφεία των μαζικών εκτυπώσεων. Ένας φόρος τιμής στην κιβωτό της γνώσης μας, πάντα με το άρωμα του χαρτιού και την ιστορία της διακίνησής του..

ΧΡΗΜΑ: Πολλοί λένε πως το χρήμα κινεί τον κόσμο. Στην εποχή μας, συνιστά μάλλον αιτία για την πλήρη «νηνεμία» σε όλα τα επίπεδα δραστηριότητας. Βασικό χαρακτηριστικό του καπιταλιστικού, οικονομικού συστήματος, δεσπόζει με την παρουσία του στην καθημερινότητά μας. Η έλλειψη ή η υπερπροσφορά του ρυθμίζει κάθε πτυχή του βίου μας.
Χάρτινο, γνωστό ως «τραπεζογραμμάτιο» ή μεταλλικό, ως «νόμισμα» το χρήμα αποκτά μια υπόσταση πέρα από το σκοπό του. Οι θαυμαστές απεικονίσεις στην επιφάνειά του, η διαχρονική αξία του στα χέρια μανιωδών συλλεκτών, σύμβολα που ενσωματώνονται στο υλικό του. Μια σύντομη μελέτη στην ιστορία του χρήματος, σε μια προσπάθεια να συμφιλιωθούμε με την ύπαρξή του. Το χρήμα στην κοινωνία, τη λογοτεχνία, το χρήμα ως αντικείμενο κατασκευής και ως σήμανση των διαφόρων ιστορικών περιόδων...
ΠΑΙΧΝΙΔΙ: Οι πεσσοί της αρχαιότητας, οι αυτοσχέδιες κατασκευές από τυχαία και αδιάφορα υλικά, η σημερινή κολοσσιαία βιομηχανία με τα εντυπωσιακά κέρδη. Το παιχνίδι ως αντικείμενο βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. Επηρεάζει τη νοητική εξέλιξη ενός παιδιού, ενώ σηματοδοτεί το πνεύμα της κάθε εποχής. Σήμερα, η μηχανική και η τεχνολογία, η πληροφόρηση που τελεί εν αφθονία εισάγονται στα παιχνίδια καθιστώντας τα πάντα εκπαιδευτικά και πιο χρήσιμα.
Τα σωσμένα ευρήματα από παιδικές ταφές, κτερίσματα ή πήλινοι, πολύχρωμοι πετεινοί, οι διαφορετικές όψεις των παιχνιδιών ανά εποχή και περιοχή, η επίδρασή του στην παιδική ψυχολογία, η καθολική παρουσία των περίφημων play mobils, κατασκευές που συνιστούν μικρογραφίες των ενήλικων, πιο αγαπημένων αντικειμένων, οι φανταστικές προεκτάσεις τους, ο ξύλινος Πινόκιο και το παιχνίδι στη λογοτεχνία και την παράδοση. Ένα ευχάριστο οδοιπορικό σε εκείνο το άψυχο αντικείμενο που φυλάμε σαν την πιο αγαπημένη ανάμνηση από τη μακρινή, ονειρώδη παιδική μας ηλικία...

νέο e-Magazine  Καλειδοσκόπιο *
Υδρόγειες περιηγήσεις στον κόσμο των πραγμάτων

Ζητάμε και τη δική σας συμβολή…

Αποστολές κειμένων, φωτογραφιών σπάνιου υλικού που αφορούν τη λογοτεχνική, ιστορική ή λαογραφική πτυχή της ζωής των «πραγμάτων», στο
(θα αναφέρεται πάντα ο αποστολέας ή ο ιστότοπος που σας ενδιαφέρει με ενεργό σύνδεσμο – link-)

Απόστολος Θηβαίος

*… και για να μην ξεχνιόμαστε:  λέξη καλειδοσκόπιο είναι ελληνογενής που σχηματίστηκε, το 1871, στην Αγγλία Kaleidoscope < kal(καλός) + eido(είδος) + scope (σκοπώ) για να προσδιορίσει το οπτικό όργανο, με επίπεδα κάτοπτρα, που σχηματίζουν φαντασμαγορικά σχήματα και ίσως θα είναι ένα από τα προσεχή μας ταξίδια στον κόσμο του καλειδοσκοπίου.

 

Comments are closed.