Tο μακιγιάζ στην Αρχαία Ελλάδα

24grammata.com/ αρχαιότητα/ η ιστορία των ασήμαντων πραγμάτων

το μακιγιάζ, οι κρέμες και τα κοσμήματα καλλωπισμού στην αρχαία Ελλάδα

του Θ. Καρζή*

Τα καλλυντικά του προσώπου ξεκίνησαν από τους ανατολικούς λαούς κι από κει τα πήραν αργότερα οι Ελληνίδες. Στην Αθήνα του 5ου αιώνα, οι γυναίκες λεύκαιναν το πρόσωπό τους μ’ ένα λεπτό στρώμα κερουσίτη (καθαρό ανθρακικό μολύβι), που το έλεγαν ψιμύθιον: είναι ακριβώς η ονομασία εκείνη που από τότε καθιερώθηκε στην ελληνική γλώσσα για να υποδηλώνει το οποιοδήποτε φτιασίδι. Εκτός από το μάλλον απαραίτητο κοκκινάδι των χειλιών, «ρουζ» της εποχής ήταν το μίλτον, ένα μίνιο προσώπου, ή το φύκον, παρασκεύασμα από φύκια, ή η έγχουσα, από τη ρίζα του ομώνυμου φυτού, ή ο παιδέρως, από τη ρίζα ενός αγκαθιού. Ζωγράφιζαν τα φρύδια με φούμο, τα βλέφαρα με στίμμι, αντιμόνιο σε σκόνη, τα ματόκλαδα, είτε με άσβολον, μια ειδική σβουνιά, είτε μ’ ένα μίγμα από ασπράδι αβγού και γόμα.
Κρέμες για τις ρυτίδες και τις πανάδες, μαστιχόλαδο για τον ιδρώτα, καρυδόλαδο, φοινικόλαδο για το στήθος, θυμαρόλαδο για το λαιμό και για τα γόνατα – μια απέραντη ποικιλία μυραλοιφών από λουλούδια και φυτά, με βάση πάντα το λάδι, είχε στη διάθεσή της η εύπορη Αθηναία για να ευαισθητοποιήσει τις αισθήσεις του συζύγου της. Το πασάλειμμα όλων αυτών των υλικών γινόταν με ειδικά βουρτσάκια, τους χριστήρες, αν όχι και πιο απλά, με τα δάχτυλα. Δεν έλειπαν επίσης τ’ αποτριχωτικά για τις δασύτριχες, παρασκευασμένα από ασβέστη κι αρσενικό.
Ακόμη, η φιλάρεσκη ήταν εξοπλισμένη με: έλικας ή ψέλλια, δηλαδή βραχιόλια γύρω στα μπράτσα, που τα έλεγαν και όφεις ή δράκοντας, ανάλογα με την παράσταση που είχαν χαραγμένη· περισφύρια ή χρυσάς πέδας, πάνω από τους αστραγάλους· περιδέραια ή όρμους στον τράχηλο και στο στήθος· ελλόβια ή έρματα ή ενώτια ή ελικτήρας στ’ αυτιά, δηλαδή σκουλαρίκια, που για να τα φορέσουν τα κορίτσια τρυπούσαν από νωρίς τους λοβούς τους, με τον ίδιο τρόπο που γίνεται και σήμερα. Όπως σ’ όλες τις εποχές, οι άντρες της Αθήνας, μιλώντας για φιλαρέσκεια, είχαν στο νου τους τις γυναίκες. Κι όμως, για να επαναληφτεί αυτό που και σ’ άλλους λαούς παρατηρήσαμε, ακούμε ξαφνικά το Σωκράτη να γκρινιάζει, πως οι σύγχρονοί του αρσενικοί κάνουν κατάχρηση στ’ αρώματα…

Σημειώσεις:

* Πηγή: ” η γυναίκα στην αρχαιότητα” , Θ. Καρζή, εκδόσεις Φιλιππότη, σελ. 205, 206

Βιογραφικό σημείωμα (24grammata.com)

Θεόδωρος Καρζής

Ιστορικός, λογοτέχνης και δημοσιογράφος, ο Θόδωρος Καρζής έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων, τα περισσότερα από τα οποία έχουν αποσπάσει θερμότατες κριτικές και τιμητικές διακρίσεις: η πεντάτομη Παγκόσμια ιστορία της γυναίκας το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών· Οι πατρίδες των Ελλήνων το Βραβείο της Ένωσης Σμυρναίων και τη Μεγάλη Περγαμηνή της Εστίας Νέας Σμύρνης· Η εποποιία της γλώσσας το Βραβείο του Ιδρύματος Μπότση. Ακόμα, Η παιδεία στην αρχαιότητα και Η παιδεία στο Μεσαίωνα είναι εγκεκριμένα για τις σχολικές βιβλιοθήκες από το Υπουργείο Παιδείας. Τόσο στις κριτικές όσο και στις εισηγητικές εκθέσεις των βραβεύσεων υπογραμμίζεται ότι τα κείμενα του συγγραφέα είναι αξιόπιστα για τους ειδικούς και επαγωγά για το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Στο δημοσιογραφικό τομέα ο Θόδωρος Καρζής υπήρξε πολιτικός αρθρογράφος, διευθυντής Ειδήσεων της Δημόσιας Τηλεόρασης, γενικός διευθυντής του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ), μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΡΤ, του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) και του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ. Ως διευθυ­ντής εκπαιδευτικής τηλεόρασης και διεθνών σχέσεων της ΕΡΤ εκπροσώπησε για χρόνια την Ελλάδα στους διεθνείς οργανισμούς Université Radiophonique et Télévision Scolaire (CETS, Βρυξέλλες) και Centre Méditerranéen de la Communication Audiovisuelle (CMCA, Παρίσι – Μασσαλία), του οποίου υπήρξε πρόεδρος και σήμερα επίτιμος πρόεδρος.
ενδεικτική Βιβλιογραφία
Η ιστορία και ο πολιτισμός της Κίνας,
Οι πατρίδες των Ελλήνων
Ταξίδι στην αιωνιότητα