εκδόσεις 24γράμματα (σε όλα τα βιβλιοπωλεία)
ΔΙΑ-XΩΡΙΣΜΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ;
Στ. Δημητρίου * 6.11.2016
Mιά σύντομη ματιά, μέσα από την ιστορικότητα του θέματος , με παραπομπή σε συγκριτικές μελέτες για άλλες χώρες και συστήματα
“ Απόδοτε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ. ‘Προσφέρετε στον Καίσαρα αυτά που ανήκουν στον Καίσαρα και στο Θεό αυτά που ανήκουν στο Θεό’. Το παραπάνω απόφθεγμα αποτελεί εντολή του Ιησού όπως καταγράφεται στο κατά Ματθαίου Ευαγγέλιο. Φαίνεται ότι ο Χριστιανισμός προώθησε σημαντικά τη Ρωμαϊκή παράδοση του δικαίου. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, την υπέβαλλε. Κατακυρώνει δύο διακριτές εξουσίες: Τη λειτουργία της πίστης και τη λειτουργία της Πολιτείας.
Ως Πολίτης , με βασικές γνώσεις και προσλαμβάνουσες , δεν μπορώ να μην εκφράσω άποψη επί του θέματος, μιάς και σίγουρα μας αφορά όλους.
Παρακάτω θα γίνει προσπάθεια, να δοθεί μια άλλη οπτική, όχι αυθαίρετη ελπίζω, μιας και στηρίζεται σε γνωστά και μάλλον κοινά αποδεκτά δεδομένα,, αλλά δεν ξέρω από που ν’αρχίσω και που να τελειώσω, δεδομένου πως η οπτική μου είναι εντελώς μα εντελώς διαφορετική, άν και ( το ξεκαθαρίζω εξ αρχής ), θρησκεύομαι , είμαι υπέρ του διαχωρισμού Κράτους – Εκκλησίας , υπέρ του Πολιτικού και μόνον όρκου στα δικαστήρια, υπέρ του συμφώνου συμβίωσης ενηλίκων ανεξαρτήτου φύλου και γενικά ο καθένας να πράττει όπως επιθυμεί, εντός των εκάστοτε νόμων και Συντάγματος και υπό τον όρο πως δεν θα στερεί, ή παρενοχλεί τα δικαιώματα του άλλου.
Επιθυμώ Πολίτες και όχι υπηκόοους ( υπό +ακούω ), επιθυμώ ανεξιθρησκεία και ο καθένας ν’ ασκεί ή να μην ασκεί τα θρησκευτικά του “καθήκοντα” σύμφωνα με τους κανόνες της πίστης ή μη πίστης του, αρκεί πάλι στα πλαίσια της ασκήσεως αυτών, να μην ενοχλεί ή εμποδίζει, ή προσβάλλει τους άλλους.
Περαιτέρω όμως , συνήθως γίνονται από μελετητές, ερευνητές και εκφραστές αρθρογράφους, κάποιες ιστορικές αναφορές για το θέμα , οι οποίες αντιμετωπίζονται είτε με μιά αγνωστικιστική ή εντελώς δυτικότροπη ( Γαλλοεπηρεασμένη ) οπτική, ή συνηρητικά στα πλαίσια της καθ’ ημάς Ανατολής, ως σαν να λειτουργεί πλήρως το Πηδάλιον της Εκκλησίας του αγ. Νικοδήμου του αγιορείτη.
Νομίζω κάπου πρέπει να ξεχωρίσουμε, έστω και εν συντομία τα πράγματα , να τα βάλουμε στην, όσο γίνεται, «σειρά» τους και ν’αναζητήσουμε τη Μεσότητα.
Καλό θα ήταν ( έστω και περιληπτικά ) να θυμηθούμε πως :
- Ο Χριστιανισμός, αφού λειτούργησε ως “αναρχική” θρησκεία κατά του εκάστοτε Ρωμ. αυτοκράτορα ( τον οποίο δεχόταν μόνον ως άνθρωπο διοικητή και όχι άνθρωπο – θεό, γι’αυτό εξάλλου διώχθηκε από την ανεκτή σε θρησκείες Ρώμη ) , κατάφερε να γίνει η κυρίαρχη θρησκεία και τελικά να εξαφανίσει τις προηγούμενες, άν και αναγκαστικά εγκολπίστηκε στοιχεία τους.
- Στη συνέχεια στράφηκε κατά του εαυτού του, εξαφανίζοντας τις άλλες χριστιανικές τάσεις / αιρέσεις, μέσω των Συνόδων. Όμως ήδη από την εποχή του αυτοκ. Αναστάσιου Α’ (491 έως το 518 ) , φάνηκε πως το Σχίσμα που ήρθε το 1054, λόγω τάχα του Filioque, υπέβοσκε επί 500 + χρόνια πριν, λόγω της αξιώσεως του Πάπα , να κάνει αλλαγές στο Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως, χωρίς τη γνώμη Οικουμενικής Συνόδου , άρα η Δύση να έχει τα Πολιτικά και θρησκευτικά Πρωτεία, η δε Ανατολή απλά να ακολουθεί.
- Mε έργα σαν το Contra errores Graecorum, ad Urbanum IV Pontificem Maximum (1263 ) του Thomas Aquinas, οι σχέσεις διεκόπησαν πλήρως όχι μόνο θεολογικά, αλλά και πολιτικά. Τα κράτη είχαν χωρίσει ψυχή τε και πνεύματι. Στην Ευρώπη αναπτύχθηκαν Βασιλείες και Φεουδαρχίες , η εκκλησία όριζε τα πάντα με το index librorum prohibitorum, απαγορεύοντας βιβλία, δημιουργώντας το κράτος της ( Βατικανό ), την Τράπεζά της, τις χορηγίες εκστρατειών ( σταυροφορίες κ.ά ), στ’ όνομα τάχα του εκχριστιανισμού. Δημιούργησε την Ιερά Εξέταση και γενικώς έγινε φοβιστική και αντιπαθητική στο λαό (ειδικά στη Γαλλία , εξ ού και ο αντικληρικανισμός ), συν τη διάσπαση σε Λουθηρανιστές και Αγγλικανούς , ενώ έριξε την Ευρώπη σε βαθύ σκοταδισμό και μεσαίωνα, κυνήγι μαγισσών και Εβραίων , συν το δικό της 100ετή πόλεμο, μέχρι κάποιοι – με κίνδυνο της ζωής τους – , να ξανανακαλύψουν τους αρχαίους φιλοσόφους και ν’αρχίσει η αναγέννηση ( γεγονός που βοήθησε και η πτώση της Πόλης στους Οθωμανούς , η φυγή των λογίων στη Δύση, αλλά και προηγουμένως οι Άραβες της Ισπανίας, όσο και εάν αυτό σήμερα ακούγεται παράδοξο ). Στη συνέχεια η Γαλλική επανάσταση, το άνοιγμα των ΗΠΑ, η βιομηχανική επανάσταση , οι Π.Πόλεμοι Α’ και Β’, η ανάπτυξη ιδεολογικών ρευμάτων, Μαρξιστικών μέχρι φασιστικών και ναζιστικών, δημιούργησαν ένα άλλο περιβάλλον στη Δύση, που ΔΕΝ πρέπει να συγχέεται με τα όσα συνέβαιναν στο Βυζάντιο , την οθωμανική αυτοκρατορία και τη νεότερη Ελλάδα. Είναι παντελώς ανόμοια, μη συγκρίσιμα και ιστορικο-κοινωνιολογικά λάθος !!!!
- Το Βυζάντιο , παρά τη δική του φεουδαρχία και αυτοκρατορία, ήταν πιό «φιλελεύθερο» ( τηρουμένων των αναλογιών και της εποχής ) στην αντιμετώπιση των φιλοσοφικών / θρησκευτικών ρευμάτων. Ο χαμηλόβαθμος κλήρος ήταν πάντα δίπλα στον κολίγο. Τον παρηγορούσε και του έδινε φαγητό.
- Επί οθωμανικής αυτοκρατορίας αυτό επιτάθηκε. Ο κόσμος δεν ανέπτυξε αντικληρικανισμό , μιάς και είχε τον παπά – δάσκαλο αρωγό του, τον δε εκάστοτε Πατριάρχη πατέρα του και όχι ώς θεολογικό αυτοκράτορα όπως λογιζόταν ή ήταν ο Πάπας στη Ρώμη !! Στην ανατολή ποτέ δεν έγινε κυνήγι μαγισσών, εβραίων, ή ιερά εξέταση , όπως στη Δύση, ούτε οι οθωμανοί τα επέβαλαν, γι’ αυτό εξάλλου οι διωγμένοι Σεφαραδίτες της Ισπανίας, το 1492 , βρήκαν «στέγη» στην οθωμανική Θες/νίκη. Μάλιστα συχνά ( έτη : 1670 -1700 που στο Μοριά ήταν Βενετοί ), οι ντόπιοι πληθυσμοί συνεργάστηκαν με τους Οθωμανούς για να διώξουν τους Βενετσιάνους που έβαζαν σκληρούς φόρους και ήθελαν να τους κάνουν όλους καθολικούς ( μαρτυρίες από την απογραφή Grimani ). Αντιθέτως οι Οθωμανοί τους ανέχονταν ως χριστιανούς ορθόδοξους , αρκεί να πλήρωναν τον κεφαλικό φόρο cizye και τον έγγειο φόρο haraç. *Σημ.: Δεν θ’ αναφέρω εδώ τις ρήξεις με τους Οθωμανούς γιατί παρέλκει.
- Επίσης στην επανάσταση του ΄21, ο κλήρος ήταν με το λαό ( όχι εναντίον, του λαού όπως έγινε στη Γαλλία ), σκοτώθηκαν χιλιάδες κληρικοί και 75 Μητροπολίτες , συν ο Γρηγόριος ο Ε’. Τα μοναστήρια στήριξαν με χρήματα, με μπαρουτόβολα, αλλά και χρηστικά ως νοσοκομεία τον αγώνα, !!!! Η εκκλησία έδωσε δανεικά κι’ αγύριστα στο νεοσύστατο κράτος !!! Δέχθηκε να γίνει αναδασμός στις καλές εκτάσεις που είχε και να της μείνουν ως εκκλησιαστική περιουσία , τα χιλιάδες μεν , αλλά άγονα μέρη, το δε 1833 αποκόπηκε από το Πατριαρχείο και έγινε η Αρχιεπισκοπή Ελλάδος. ( συνολικά η εκκλησιαστική περιουσία «χορηγήθηκε» προς το Κράτος 3 φορές μέχρι σήμερα ).
- Η Εκκλησία δεν μπορούσε να συντηρηθεί από τα έσοδά της και παρά τις τυχόν δωρεές άκληρων πιστών, με απόφαση του 1932, μέσα σε εθνικό διχασμό, συν τω χρόνω, οι ιερείς ( για να ελέγχονται από το κράτος μέσω της μισθοδοσίας, προκειμένου να μην στρέφονται και στρέφουν το ποίμνιο κατά της εκάστοτε κυβέρνησης ), μπήκαν στη μισθοδοσία του Κράτους από την 1.10.1945 με υποχρέωση οι ναοί να καταβάλουν ανά 3μηνο, το 25% έως κάποια στιγμή το 35% ως εισφορά στο Κράτος, επί των ακαθάριστων εισπράξεων στην τοπική τους Εφορία !!!! ( η γωστή παροιμία, ή παππάς παππάς – δηλ. υπάλληλος μισθωδοτούμενος παππάς, άρα δεν θα μιλάς ελεύθερα, ή ζευγάς ζευγάς, δηλ. ναι μεν παππάς, αλλά δεν θα πληρώνεσαι και θα ζείς μόνο σου, οργώνοντας με το ζευγάρι σου, λέγοντας ότι θέλεις, βρήκε το νόημά της ). ( βλ. σχετ.: Τι έδωσε η Εκκλησία στο Κράτος σε κτήματα από το 1833 ως το 1951”, Δαμιανού Στρουμπούλη, Εφημ. «Καθημερινή» 12–13 Απριλίου 1987, σελ.4).
- Έκτοτε όλο αναγγέλεται τάχα ο διοικητικός διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους και όλο δεν γίνεται παρότι, θα ωφελήσει την ανεξαρτησία της Εκκλησίας, γινόμενη “κράτος εν κράτει” , δηλ. ένα είδος Βατικανού. Πιστεύω δε πως την συμφέρει, αφού μπορεί να διεκδικήσει και όσα δεν της αποδόθηκαν ακόμα από τις 3 μέχρι σήμερα «ανταλλαγές» περιουσίας με το Κράτος. Το Κράτος δεν το συμφέρει να χάσει τον έλεγχο του Κλήρου και των πιστών / ψηφοφόρων !!!
- Τέλος η Εκκλησία πληρώνει, ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, φόρο εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ κ.λ.π, όπως όλοι μας ( βλ παρακάτω ειδικό παράρτημα για το θέμα ). Το μόνο που δεν πληρώνει καμία θρησκεία στην Ελλάδα, είναι φόρο για τους ναούς ( λατρευτικούς χώρους – κοινωφελείς χώρους, π.χ. γηροκομεία, αίθουσες συσσιτίων ) που ιδιοχρησιμοποιούνται.
- Αν σε αυτά προσθέσουμε και τις αγαθοεργίες, δωρεές, Γηροκομεία κ.λ.π, καθώς και πως χάρις στην Εκκλησία, σηκώνεται Ελληνική σημαία στην Πόλη, στην Ιερουσαλήμ στην Αντιόχεια , στους αγ. τόπους και στην Αλεξάνδρεια, αντιλαμβανόμαστε πως το Κράτος έχει τεράστια ανάγκη την Εκκλησία, ενώ η εκκλησία ΔΕΝ το έχει.
- Η εκκλησία υπήρχε και όταν δεν υπήρχε Ελληνικό κράτος και θα υπάρχει, πάλι όταν τυχόν δεν θα υπάρχει Ελληνικό κράτος, αλλά μιά επαρχία της Ε.Ε . Εκεί θα απαγκιάσουν ενδεχομένως στο μέλλον, όσοι θα είναι ακόμα Ελληνες που δεν θα έχουν κράτος, αλλά μιά ομόσπονδη Ε.Ε. ΄Ολα αυτά με κάνουν να πιστεύω αναφανδόν στον άμεσο διαχωρισμό , σε όλα τα επίπεδα, Κράτους / Εκκλησίας, δεδομένου ότι δεν εξυπηρετεί σε τίποτα τον «οργανισμό» της Εκκλησίας να παραμένει σε οποιαδήποτε σχέση με το Κράτος. Από την άλλη πάλι, με το 90% του πληθυσμού βαπτισμένους χριστιανούς και περίπου 40-45% εξ αυτών πιστούς , η εκκλησία/ ποίμνιο, ξεπερνά κατά πολύ τα όποια κόμματα, οι δε πιστοί της είναι και ψηφοφόροι κομμάτων. Ποιόν θα ακολουθήσουν ; τα ασταθή και αβέβαια στις υποσχέσεις κόμματα ; ή την σταθερότητα της 2000χρονης Εκκλησίας, που επέζησε και επιζεί χωρίς Κράτος ; Αμέσως διαχωρισμός «χθές» άν είναι δυνατόν , δεν συμφέρει την Εκκλησία να είναι δέσμια του όποιου Κράτους που την έχει ανάγκη και αυτή δεν το έχει !!!
- Περαιτέρω , μιά συγκριτική μελέτη , για το συμβαίνει στον κόσμο και πως θ’ αποφύγουμε το να γίνει το Κράτος, «η Πολιτική θρησκεία» , στη θέση της εκλιπούσας πνευματικής/ εκκλησιαστικής θρησκείας, όπως έκαναν ο Φασισμός, ο Ναζισμός και όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, αποφεύγοντας και την λατρεία ( νεοειδωλολατρία ) ανθρώπων ως Θεών, ή οικονομικών και πολιτικών συστημάτων ως «θρησκειών», το παρακάτω συνοπτικό άρθρο της wikipedia βοηθάει αρκετά νομίζω:
*ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ( παράρτημα )
Προβλέπεται και καταβάλλεται από τα νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας της Ελλάδος : 1. Φόρος Εισοδήματος με συντελεστή 26% για τα έσοδά τους, τα οποία μάλιστα θεωρούνται κατά νόμον ως «έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα», και προκαταβολή Φόρου Εισοδήματος επομένου έτους με συντελεστή 55% (άρθρα 44, 45 περ. γ΄, 47 παρ. 2, 58, 71 παρ. 1 του Ν. 4172/2013).
- 2. Φόρος Δωρεών και Κληρονομιών με συντελεστή 0,5%, όπως προβλέπεται για τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και τους Ο.Τ.Α. (άρθρα 25 παρ. 3, 29 παρ. 5 43 Κεφ. Β΄ περ. α΄ Ν. 2960/2001, 25 παρ. 9, 14, 16 Ν. 3842/2010).
- Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) με τους ίδιους συντελεστές, οι οποίοι γενικώς ισχύουν για παραδόσεις αγαθών και παροχή υπηρεσιών, που αποτελούν εμπορική δραστηριότητα (Ν. 2859/2000).
- Ενιαίος Φόρος Ακίνητης Ιδιοκτησίας (ΕΝ.Φ.Ι.Α.), κύριος και συμπληρωματικός, για όλα τα ακίνητά τους (άρθρα 5 παρ. 3 Ν. 4223/2013, δέκατο όγδοο παρ. 1.β Ν. 4286/2014).
Απαλλάσσονται μόνο οι λατρευτικοί χώροι και οι κοινωφελείς χώροι (π.χ. γηροκομεία, αίθουσες συσσιτίων) που ιδιοχρησιμοποιούνται.
Η εν λόγω απαλλαγή ισχύει όχι μόνο για την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και για όλους τους νόμιμα υφισταμένους λατρευτικούς χώρους ή ακίνητα κοινωφελούς χρήσεως που χρησιμοποιούνται από όλες τις γνωστές θρησκείες και όλα τα μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (σωματεία, ιδρύματα κ.λπ.) (άρθρο 3 παρ. 1 περ. δ΄, ε΄, στ΄.α) Ν. 4223/2013).
Επιπλέον παρακρατούνται και αποδίδονται από τα εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα φόροι για παροχή μισθωτών ή ανεξάρτητων υπηρεσιών (άρθρο 61, 62, 64 παρ. 1δ Ν. 4172/2013) και καταβάλλονται τέλη χαρτοσήμου (κωδ. Π.Δ. της 28.7.1931) και όλες οι κρατήσεις (π.χ. ΟΓΑ) επί της αξίας συναλλαγών, που ισχύουν γενικώς για τα υπόλοιπα νομικά πρόσωπα.
Τέλος, υπάρχει έμπρακτη βοήθεια από τις Ενορίες, τα εκκλησιαστικά ιδρύματα και τα φιλόπτωχα ταμεία, προς τους Πολίτες , μιάς και παρέχουν ηθική και υλική συμπαράσταση στη διαρκώς αυξανόμενη ανθρώπινη ανάγκη, φτωχοποίηση και έλλειψη ελπίδας των Πολιτών.
- Το Στ. Δημητρίου, είναι συγγραφικό ψευδώνυμο συνεργάτη μας που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του