Η Κατερίνα σαν πέσει η νύχτα

Τον Οκτώβρη του ΄93 η Κατερίνα Γώγου περνά στη σφαίρα του μύθου. Ανήκει πια σ΄εκείνα τα σύμβολα που η πόλη προικίζει με το βάρος της αμαρτίας της. Νικημένη απ΄όλα, παραιτείται απ΄το σκληρό παιχνίδι της ζωής. Με μια φωνή όλο παιδική έξαψη δηλώνει πάσο, ρίχνει όλα της τα φύλλα και κερδίζει την αθανασία.

Όλες οι πλατείες έκτοτε της ανήκουν. Όλα τα παιδιά εκεί έξω γνωρίζουν τ΄όνομα και τον θάνατό της. Οι νεολαίες τη ζωγραφίζουν στις λαϊκές τους αφίσες. Κάπου διαβάζονται τα ποιήματά της. Κάπου γίνονται ξανά τραγούδια, φθάνουν ως τα σύρματα και ακόμη ψηλότερα. Είναι παράξενο μα μ΄ένα της στίχο η Κατερίνα μας δίδαξε την καθ΄ύψος προοπτική. Τα ποιήματά της ήταν εκδορές. Μικρές, κάθετες τομές, εκρήξεις σε μάτια κλεισμένα που έχουν ξεχαστεί και που πονούν. Οι φίλοι της στ΄αλήθεια υπήρξαν μαύρα πουλιά, αφοσιωμένα σε φαντασμαγορίες. Ανθρώπους σαν την Κατερίνα δεν την φοβούνται. Την αγαπούν, όπως όλους εκείνους που πίνουν, που μεθούν, που παθιάζονται.

 Όσο περνούν τα χρόνια και η σιωπή γύρω απ΄τ΄όνομά της γίνεται εκκωφαντική, εγώ όλο και περισσότερο τη θυμάμαι. Για τη θυσία της, για τα εκρηκτικά της ποιήματα που σαρώνουν ολόκληρο τον τόπο για τώρα και για πάντα. Όσο ο πάταγος των στίχων της επιμελώς στοιβάζεται σ΄αυτόν τον αιώνα των θορύβων, τόσο περισσότερο την θυμάμαι. Για το σάλο της ζωής, τ΄αναποδογυρισμένα τραπέζια γύρω της, την αισθητική του ναυαγίου και τ΄ανάθεμα αυτής της πόλης που κανείς δεν το διατύπωσε καλύτερα απ΄ότι εκείνη. Στους στίχους της η σκληρή πόλη αποκτά μυθικές διαστάσεις, η Πατησίων μετομορφώνεται σε λαίλαπα, σε πεδίο καταιγιστικό των εξελίξεων.

Κατερίνα, εδώ κάτω σε πουλάν μ΄αξία προστιθέμενη, αναμνηστική. Τις σελίδες σου τις σκίσανε στα εκπαιδευτικά βιβλία, στις βιβλιοθήκες καταχώνιασαν τα βιβλία σου πίσω από τόμους και ανθολογίες. Σε σβήνουν Κατερίνα. Λένε πως εσύ φταις που τόσα παιδιά πεθαίνουν με τον δικό σου τρόπο κατάστιχτα. Μέρα μεσημέρι σπας τις φλέβες σου κάτω απ΄τα τζάμια του Φαντάζιο. Αργά, όπως πρέπει κανείς να μετρά και να περπατά, υπολογίζεις τα μιλιγκράμ αυτού του κόσμου. Ίσαμε το μεσημέρι είσαι μεθυσμένη, μετέωρη διασχίζεις τις οδούς Διδότου και Καλλιδρομίου. Η ιστορία σου είναι θαυμάσια. Σαν την Φλορίς μαστιγώνεσαι μονάχη, γράφεις ποιήματα, θάβεις τους στίχους σου μες στα χώματα. Είσαι ολόκληρη ένα χνάρι, χαράζεις πορείες, έχεις έναν τρόπο να γελάς, να φτιάχνεις στίχους, να ξεχωρίζεις. Ένας φανταχτερός χαρταετός δίχως μοίρα ήσουν Κατερίνα, μέσα σου άγρυπνα προσμένουν χιλιάδες ποιήματα. Βγαίνεις μια αυτόματη φωτογραφία και έτσι, όπως σε ξέρω , βγαίνεις ξανά στην οδό Πατησίων. Βαδίζεις στ΄αντίθετα ρεύματα, ανεμίζεις και υψώνεσαι μαζί με την τάξη σου. Σπας τις λάμπες του μεγάλου μας θεάτρου, πέφτεις σαν βροχή. Φτιάχνεις καθρέφτες απ΄το τίποτε Κατερίνα και εγώ διαφωνώ κάθετα με όλους εκείνους που σου προσδίδουν μια απλή αξία, αστικού τύπου. Δεν διδάσκεται η στάση σου Κατερίνα, γι΄αυτό και τίποτε δεν λένε για σένα στα αμφιθέατρα. Οι στίχοι σου κυκλοφορούν μυστικά από χέρι σε χέρι, από καρδιά σε καρδιά. Είναι ο τρόπος που τραγουδιέται ετούτη η πόλη, ο τρόπος να λέει τ΄όνομα και τη γενιά της, διαγράφοντας την ίδια ώρα τις τρομερές τροχιές της. Είσαι παλμός, χτυπάς σ΄όλους τους καιρούς, σ΄αδιέξοδες οδούς και σε λεωφόρους. Τους φωνάζεις όλους με τ΄όνομά τους. Μια μοναχική περίπτωση λένε, όταν μιλούν για σένα, μια αγιογραφία λένε και στα πλήκτρα της μηχανής σου να φέγγουν πεταλούδες, φλόγες και μια βαθιά, μια σχεδόν αμετάφραστη λαγνεία. Επειδή όσοι πονούν είδαν κάποτε την πιο αγνή απ΄τις όψεις του κόσμου και έκτοτε σπαράζονται από τ΄αποσπάσματά τους. Η αξία της Κατερίνας Γώγου αντλεί απ΄την αέναη ζωντάνια του ρυθμού και της στιχουργικής της. Τα ποιήματά της απαιτούν στομάχι γερό, αφού πρέπει κανείς να υποτάξει εντός τους  κάρβουνο, ουράνιο, φεγγάρια, τ΄αρχιτεκτονικό μέγεθος μιας πόλης που αποσυντίθεται με ταχύτητα, εγκαταλείποντας ένα τρομερό εκμαγείο. Η Κατερίνα κατάγεται απευθείας απ΄την ιστορία. Η παιδική της αθωότητα, η ενήλικη θηριωδία που περιφρονεί την ελπίδα, όλα ενταφιάστηκαν μες στις ομίχλες. Ένας θάνατος Κατερίνα, όπως ο δικός σου είναι πάντα μια υπόθεση μεγαλοπρεπής.

Προς όλους όσους συνθέτουν την ιντελιγκέτσια αυτής της επαρχίας. Η Κατερίνα γράφει ποιήματα για να μας πληγώσει, υπακούοντας στ΄αμερικανικά πρότυπα μιας υπεύθυνης και σοκαριστικής τοπιογραφίας. Η αξία της δεν υπήρξε ποτέ αναμνηστική. Ανάμεσα σ΄όλα όσα βάφτισε αυθαίρετα σκουπίδια ο παλιός αιώνας, σ΄όλα όσα σηματοδοτούν εκείνη την καταληκτική εποχή στο γύρισμα του καιρού η Κατερίνα λάμπει. Είναι ο σπασμένος ναός με τα πουλιά που άγρια φτερουγίζουν. Είναι ο σκοπός μιας ποίησης και μιας θέσης που φτιάχνει προσευχές, που φωτίζει μικρούς, εδώδιμους θεούς. Παιδιά των άκρων που σώζουν και σώζονται μόνο μες στα ποιήματα. Είναι οι φωτογραφίες και τα λείψανα εκείνου του καιρού που ανάβουν μες στη βαρυτική μας μνήμη. Είναι  τα μοντέλα των τοιχογραφιών που αναπαριστούν την ιστορία και την πραγματικότητα. Είναι πολλά περισσότερα η Κατερίνα από βραδιές αυτόχειρες, εφηβικές.Είναι μια απ΄τις Καρυάτιδες, μαθημένη στο ειδικό βάρος των πραγμάτων. Η Κατερίνα έχει να κάνει μ΄εκείνες τις αντένες που σημαδεύουν τ΄άκρα της ζωής, ένα κεφάλι στραμμένο από πληγωμένο μάρμαρο και τίποτε. Η φιλολογία μας οφείλει να λάβει μια θέση στο ζήτημα της Κατερίνας. Οφείλει να μην συνεχίζει να ζει σαν τίποτε να μην συνέβη, σαν ποτέ να μην ακούστηκαν τέτοια τραγούδια.

Τώρα βαδίζουν μαζί με την Μυρτώ. Περνούν έξω απ΄τις κλειστές αποθήκες της πόλης. Μεταξουργείο, Κολωνός, Ντεπώ, Πατήσια, οδός Ιουλιανού και Αβέρωφ και άλλοι δρόμοι οραματικοί. Αν δεν μπορείς να διακρίνεις την Κατερίνα η καρδιά σου μες σ΄αυτήν την πόλη πάει, πέτρωσε.