Streamlining

Φιλοδοξώντας τους ουρανούς ή αλλιώς ο θάνατος ενός σπουδαίου Αμερικάνου

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Ο εκφωνητής όλο ενέργεια ακούγεται στη διαπασών. Όταν ανακοινώνει τις προσφορές η ροή του πλήθους μεταβάλεται.Τα πολυκαταστήματα Streamlining κάνουν θραύση αυτόν τον καιρό. Μα η εποχή τους μοιάζει να ΄χει περάσει. Παλιές διαφημίσεις και αφίσες συσσωρεύονται στις αποθήκες. Πρόκειται για έναν απ΄αυτούς τους μεγαλειώδεις θανάτους, αυτούς που καθυστερούν τροφοδοτώντας το δράμα.Το κτίριο που στεγάζει τα καταστήματα είναι επενδυμένο με γυαλί, έτσι ώστε να μπορεί κανείς να παρατηρήσει τις χιλιάδες των ανθρώπων που υποκύπτουν στα θέλγητρα της μαζικής, ελαφριάς βιομηχανίας.Κορίτσι στις εισόδους χαρίζουν τριαντάφυλλα και μπαλόνια στα παιδιά. Τα ομώνυμα προϊόντα διανέμονται από νωρίς σ΄όλη την επικράτεια. Οι πρωινοί εργάτες μετρούν την ώρα με τη διέλευση κάποιου οχήματος. Αφήνουν να σηκωθεί λίγο ακόμη ο ήλιος και ξεχύνονται μες στη μέρα, κρατώντας αυτήν την ευχάριστη εικόνα των απέραντων πραγμάτων Streamlining που μπορούν και φθάνουν παντού. Ο εκφωνητής μοιάζει με κεραυνό που θα τονώσει τον αγοραστικό ρυθμό. Παρεμβαίνει δυναμικά στα πιο σοβαρά ζητήματα, κατευθύνει ορδές αγοραστών, η φωνή του γίνεται εξίσου αγελαία μ΄εκείνη των πιστών. Η υπόληψη, οι μέρες και οι νύχτες του, ο ευτυχής τόνος της φωνής του, μορούν να σε γελάσουν.Οι φήμες για την αλυσίδα των εμπορικών κέντρων είναι βάσιμη.Αυτή τη στιγμή, κάπου στον κόσμο ένας προβολέας streamlining υποκύπτει στη μοίρα του. Αυτός ο αιώνας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από το θάνατο τόσων πραγμάτων. Ανάμεσά τους πελώρια και σταθερά, στέκουν τα σιλώ της εταιρείας, καθώς καταχωρούνται στη  μεγάλη ιστορία των εντόπιων υποδομών. Η αξία του όρου streamlining θεωρείται πρωτίστως  κομμάτι της καρδιάς, της ιστορίας, του οράματός μας.

Καλώς ήλθατε στα καταστήματα Streamlining. Εδώ μπορείτε να απολαύσετε τις καλύτερες ιδέες για την εσωτερική διακόσμηση. Οι εξωτερικοί χώροι αποτελούν διαφορετικό τμήμα. Κοιτάξτε, στην οροφή του σιλώ σας οδηγούν οι επιθυμίες σας. Μεγάλη ποικιλία από κουζίνες, εξοπλισμό γραφείου, φιάλες αερίου, πατώματα, πλάκες και βιτρώ των κήπων, κορνίζες, φωτιστικά δαπέδου βγαλμένα απευθείας απ΄τους καταλόγους της Βαϊμάρης. Στον περιβάλλοντα χώρο τα μέλη της ομάδας Streamlining θα σας δείξουν τις νέες κατευθύνσεις στον τομέα της βιομηχανίας και της ηλεκτρονικής. Πράγματα ασύλληπτα πριν από μερικά χρόνια τώρα θέτονται στην υπηρεσία της ανθρωπότητας. Ο αιώνας της ευκολίας ανοίγεται εμπρός μας. Τα καταστήματά μας εγγυώνται την ικανοποίηση κάθε σας προσδοκίας. Μια επίσκεψη δεν φτάνει. Στους χώρους μας γράφεται η παγκόσμια, βιομηχανική ιστορία. Ξέρετε, εμείς καθιερώσαμε αυτό το είδος, η κατοχύρωση μας ανήκει.

Τ΄αμερικανικό όνειρο σας ανήκει. Ίσως το πιο φημισμένο προϊόν της παγκοσμίου αγοράς σας παρέχεται. Αρκεί να υποκλιθείτε στην ανωτερότητα του νέον, να ασπαστείτε σχολές, ρεύματα. Ο κόσμος σας να είναι μικρά, γυάλινα θέατρα,  να επιταχύνετε, ν΄αποκτήσετε την κατάλληλη αεροδυναμική γραμμή, προϊόν εργαστηριακών μελετών στην Κολωνία και αλλού. Μια σύμπραξη μεγαλείου και αποτελεσματικότητας συνιστά η επωνυμία Streamlining. Τίποτε λιγότερο απ΄αυτό. Οι γραμμές που τώρα θαυμάζετε ανήκουν στους ανανεωτές καθηγητές του bau hauss. Ανταπέδωσαν τη φιλοξενία στα δύσκολα χρόνια και προσέφεραν σημαντικό έργο στους τομείς της αισθητικής διαμόρφωσης. Οι πιο αιχμηρές φιλοδοξίες σας είναι για μας προτεραιότητα. Ως τότε απολαύστε αυτές τις περιστρεφόμενες, καρέκλες γραφείου σε μοναδικές τιμές για όλους τους φίλους μας. Από πυκνή, πλαστική πλέξη ή καλάμι, σαν πελασγικό μερικές φορές ή αποσπασματικό. Η σταθερή της πραγματικότητα αμφισβητείται. Η δε ανατομική της κατασκευή δεν θα προστατεύεται για πάντα.

Η πιο διαδεδομένη λέξη του καιρού, η λέξη “οικονομία” διέπει τώρα τα πράγματα. Οικονομίες κλίμακος, χώρου, τροφίμων, γραπτού και προφορικού λόγου, μέσων παραγωγής, πόρων, αναμνήσεων, ευκαιριών, ένας κόσμος ελαστικός που έχει καταστρέψει κάθε νόμο. Οικονομία στα σ΄αγαπώ, στις διαχύσεις, στο θυμό, στα χρόνια, στα δάκρυα, η οικονομία είναι το ρούχο της εποχής μας. Το πιο αποτελεσματικό κομμάτι των ντεφιλέ. Κανείς δεν ευθυγραμμίζεται με το γενικό κλίμα αν δεν υπακούσει σ΄αυτήν την ενδυματολογική επιλογή. Πρέπει με αυτό ακριβώς ως γνώμονα να ανεγερθούν οι νέες, κτιριακές υποδομές. Σκοπός μας υπήρξε πάντα η ευτυχία, δοθήκαμε σ΄αυτόν τον αγώνα και τώρα λαμβάνουμε τις τιμές. Ως εδώ με τις διακοσμήσεις, τις κορνίζες, τ΄αετώματα. Όσοι φτιάχναν κάποτε τέτοια πράγματα, τώρα έχουν κερδίσει μια θέση στην καρδιά μας και άλλωστε το μέταλλο, οι επιστρώσεις που έχουν γίνει με πολλών ειδών φύλλα, σε μια αποθέωση του ελληνικού περιβολιού κερδίζουν τις εντυπώσεις στην πρόσοψη σβήνοντας κάθε παλαϊκό χνάρι. Η πρωτοπορία στη διακόσμηση εξελίχθηκε κάπως πιο σοφιστικέ, η παλιά ιστορία με τα χρώματα ξεχάστηκε και μια απέραντη γκάμα προηγμένων τόνων προσφέρονται σε εξαιρετικές τιμές. Η ελευθερία αποδείχτηκε, προϋποθέτει την απλότητα. Αυτή η επιφοίτηση της αμερικανικής σχολής απ΄τις αρχές του 20ου αιώνα ως και την περίοδο μετά την κατάρρευση του ΄29 κυριάρχησε.

Streamlining είναι ένας τρόπος συλλογιστικής. Είναι μια πρόταση για τη ζωή και τ΄όραμά της, ένας κοινός τόπος όπου μπορεί να βλαστήσει η επιτυχία του ατόμου και της κοινωνίας. Πρόκειται για έναν άνεμο ανανέωσης, μια συντριπτική καταιγίδα πολιτισμού, διεθνών μέσων, νέων τεχνολογιών μ΄αντιστάθμισμα τη βελτίωση των συνθηκών της ανθρώπινης ζωής. Streamlining είναι η καλογυαλισμένη Buick με τον θηριώδη κινητήρα, ατίθαση, γεμάτη άπειρες δυνατότητες, σαν το ασύλλητο λευκό. Είναι οι μοντέρνες κοσμοπόλεις, φτιαγμένες από ένα μείγμα δέους και τρυφερότητας. Streamlining σημαίνει πίστη στην ανθρώπινη δυνατότητα, στις ανεξάντλητες προοπτικές του είδους, στην αποδοχή όλων ανεξαιρέτων των τάσεων. Χρειάζεται αυτός ο άνεμος να φυσήξει και να σκορπίσει τις αμφιβολίες των παλιών αιώνων,να ξεκαθαρίσει το τοπίο από τις θεϊκές επεμβάσεις, τις απαγορεύσεις. Όλες οι ιδέες δεν αποτελούν παρά τα ευεργετήματα μιας ολόκληρης σχολής. Οι άλλωστε αποικίζοντες μεταβάλονται σε κατακτητές νέων πεδίων. Ο θεός συνιστά κάτι ανάλογο με την art deco. Ό,τι συγκρατούμε απ΄αυτόν είναι μια μορφή μνήμης και καταγωγής. Η έννοια ενός παγκόσμιου δικτύου με παρόμοια χαρακτηριστικά, βασισμένου στο τελευταίο, ευαγγελικό λόγο του παγκόσμιου πολιτισμού αποτελεί βάση της διεθνούς αισθητικής. Οι όροι της είναι γραμμένοι κάτω απ΄την πατρική μορφή του Λίνκολν, του Ουάσιγκτον. Το έπος του Ντιτρόιτ, η απαράμιλλη, κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλυγουντ, η Νέα Υόρκη, οι ανατολικές ακτές, σ΄όλη την έκταση αυτού του πρωτοπόρου κόσμου φυσούν οι εργαστηριακοί άνεμοι. Η αίθουσα μελέτης, το χειρουργείο, η είσοδος ενός μητροπολιτικού πάρκου, οι καλλιτεχνικές προσθήκες, ο Μπέικον, ο Πόλοκ, οι εταιρείες πετρελαιοειδών, όλα δίχως εξαίρεση συνιστούν προϊόντα του streamlining. Υπακούουν στους νόμους του, δηλώνουν πίστη στις απαιτήσεις του καθώς υψώνεται σαν κάθετο πνεύμα στις ζωές μας. Και όμως, πάει καιρός -και γίνεται ολοένα και πιο ξεκάθαρο, πως αυτός ο δίχως συστολή κόσμος, αργά περνά στην ιστορία. Θα διέλθουν οι καιροί προτού μια νέα τάση, ένα καινούριο πνεύμα σύρει το τραγούδι της ανθρωπότητας. Ως τότε, πίσω απ΄την Αμερική ένας σωρός από πτώματα είναι ότι απομένει. Πάει καιρός που οι επιστήμες, οι τέχνες, κάθε τομέας της ανθρώπινης δράσης ρίχτηκαν στις τρεις διαστάσεις αυτού του κόσμου. Η εξάντλησή του θα ΄ρθει ήσυχα, νωχελικά με την ίδια ευκολία που αναγορεύτηκε σε διεθνή αξία. Το ψεύδος της πόρνης, η ρηχή γοητεία, όλα θα σβήσουν. Μονάχα ντοκουμέντα θ΄απομείνουν, μία ή δύο κορυφές επιβλητικών κτιρίων, οι μαρτυρίες των κοριτσιών του αυτοκινητόδρομου 66, καθώς επιβιβάζονται στις πιο γνήσιες και εντυπωσιακές επινοήσεις του ιερού πια φορντισμού. Το έρημο Ντιτρόιτ, οι στέγες του, μια εποχή ακατόρθωτη πια, ο θάνατος που φθάνει αεροδυναμικά τον ίδιο Σεπτέμβρη, χρόνια πριν, αποτελούν μερικά από τα καινούρια σύμβολα, αδιάψευστες ενδείξεις της φυσικής φθοράς. Έκτοτε η παιδική αθωότητα του κοριτσιού του Βερμέερ, το δέος και η φιλοδοξία της ανθρωπότητας, η αμερικανική ψυχή της, όλα τελειώνουν μες στους σπασμούς. Το τίμημα για μια ιστορική παρουσία του streamlining δεν είναι παρά η ίδια η φθορά του, η απώλεια. Streamlining σημαίνει ακριβώς αυτή η βαθιά συνείδηση μιας χαμένης πυγμής. Ίσως μέσα από τα μυστικά ρεύματα που μας διατρέχουν, ίσως μέσα απ΄το ελεφάντινο μάτι του Ρέμπραντ, του εφιάλτες του Ντελίλο και τον αθεράπευτα υλικό μας κόσμο ή τον τρόπο που αναγγέλεται κάθε αλήθεια, προκύψει  μια άλλη μετάφραση, μια άλλη γλώσσα. Η πραγματοποίηση του κόσμου ολοκληρώνεται ξανά, σαν τον σαιξπηρικό έρωτα που υφίσταται για να λέγεται πάντα αλλιώς. Το ρεύμα του streamlining περνά στην φάση της παρακμής του μαζί με μια ολόκληρη εποχή. Έτσι δίχως παραφορά, όπως αρμόζει στη ζωή και την τέχνη. Δίχως δικαιολογήσεις.

Τα λόγια του Άντριου Ριτς μοιάζουν προφητικά. Πράγματι, καθώς εμείς παλεύουμε με τ΄απομεινάρια ενός θρυλικού, αμερικανικού πολιτισμού, ο άνεμος ετοιμάζεται και πάλι να ξεσηκωθεί. Η τάξη και η έκπληξη, το πνεύμα και η φαντασία, η συνείδηση και ο αυθορμητισμός θα λάμψουν κάτω από άλλες σημαίες, σ΄άλλες ατμόσφαιρες. Πάντα με μουσική υπόκρουση τον Bowie. Με το σώμα μιας κούκλας και το πρόσωπο της Μαρίας ή μιας ελπίδας ενώ μας εμπιστεύεται σκηνές μιας ιστορικής πια μυθολογίας. Μ΄εξάρσεις και αποσύρσεις η Αμερική του 20ου αιώνα εκπνέει και καθιερώνεται ιστορικά.Απομένει να λάμψει ξανά η καθαρή μορφή μες στην επανάληψη καιρών ξεθεμελιωτικών. Μένει το παραμύθι που δεν χάνει τα λογικά του, που αντέχει τον κατακλυσμό του εξυγχρονισμού. Και που θα ειπωθεί και πάλι, καινούριο, σχεδόν ακέραιο, συμψηφίζοντας τις σημαίες, τις φωνές, τις καρδιές.

Εμείς πρέπει να εμπνευστούμε από τα υπερωκεάνεια, από τα Dreadnought, από τις θαυμαστές πτήσεις που αυλακώνουν τον ουρανό, από τη σκοτεινή τόλμη των δυτών, από το σπασμωδικό αγώνα της κατάκτησης του αγνώστου. Μπορούμε άραγε να μείνουμε αναίσθητοι μπροστά στη φρενιτιώδη δραστηριότητα των μεγάλων μητροπόλεων;

Έναν αιώνα σχεδόν μετά τον παραληρηματικό λόγο του Ιταλού Μαρινέτι, η Αμερική, θιασώτης κάθε είδους πρωτοπορίας και κέλυφος της παγκόσμιας και ανεξάντλητης δημιουργίας αυτού του διαρκώς νέου κόσμου, περνά στην ιστορία. Σ΄αντικατάσταση του streamlining και της αεροδυναμικής γραμμής της, ο καινούριος αιώνας αναζητά ξανά, όπως πάντα το σχήμα του. Η Αμερική πιο μόνη από ποτέ σφραγίζει τούτο τον κόσμο και τον πολιτισμό του. Ο νέος αιώνας κρατά ακόμη επτασφράγιστα τα μυστικά του, τα ονόματα τα πιο κυρίαρχα. Όσα θα τον χαρακτηρίσουν.