Με αφορμή την απώλεια της δημιουργού Σόνιας Ρίκελ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Δεν υπήρξε γραμμή ή ρεύμα που να μην δοκιμάστηκε στ΄ανθρώπινα μέτρα. Το σώμα, από ναός μεταμορφώνεται σ΄ατελιέ, ανοιχτό σ΄όλες τις τεχνοτροπίες και τις ροπές. Απ΄την ταπεινότητα του χριστιανισμού δυο χιλιάδες χρόνια πριν, ως το ανδρόγυνο στυλ στις αρχές του περασμένου αιώνα και στην πιο αυθεντική εκδοχή της διάψευσης κάθε σεβαστής τάξη το σώμα εικονογράφησε την αισθητική, την ενδόμυχη γεωμετρία και τ΄αλφάβητο της εποχής του. Η αναγωγή της τέχνης σε μορφή επικοινωνίας και ερμηνείας του κόσμου, η αναπαράσταση του, η ομορφιά του θέτουν τα μέτρα και τα σταθμά για την ύστερη, καλλιτεχνική δημιουργία. Τώρα οι προφητείες του Μικελάντζελο αναγορεύουν το σώμα σε καμβά. Όλες οι τέχνες, οι πιο μεταμορφωτικές συμπυκνώνονται στη νεοσύστατη βιομηχανία της μόδας. Φιλοδοξία της τ΄ωραίο που εξαργυρώνει κάθε πλούτο, κάθε ιδέα, κάθε φθορά και έκβαση της εικόνας μας. Σ΄αυτήν την τελευταία ανήκει ο αιώνας, αφοσιωμένος στη συνύπαρξη τέχνης, εικόνας και ανάγκης, μεταθέτοντας κάθε ρεύμα και κάθε τάση πάνω στους ανθρώπινους καμβάδες. Η μόδα είναι μια ενεργή διαδικασία, η πλησιέστερη στις αγοραίες συναλλαγές, δίνει μια διαλύει τα ήθη, τα συντρίβει, μεταθέτει τις σημασίες, ανασύρει απ΄τα συρτάρια αγάλματα, προτομές, ζωντανεύει τα κορίτσια της Αίτής και τις παράξενες προοπτικές του Μοντιλιάνι. Εισβάλει, όπως ο Χριστός του Ένσορ στις πόλεις, καταγράφει και αλλάζει για πάντα την ιστορία. Η αντιπροσωπευτικότερη σφραγίδα μας υπάρχει στην πρωτοπορία της μόδας, στο ύφος και το περιεχόμενό της. Ο Τσε πεθαίνει πρώτη και τελευταία σκεπασμένος με τη σημαία που μίσησε περισσότερο. Αυτοκίνητα εποχής, αναδυόμενοι πίνακες και μουσικές. Όλα συμμετέχουν στη γιορτή της Αβάνας μισό αιώνα και πλέον από την εποχή που σημειώνεται ο θρύλος του Σαντιάγκο. Ποτέ άλλοτε τέχνη δεν σημάδεψε περισσότερο την ιστορία, χαράσοντας με την πληθωρικότητά της όλες τις σελίδες της.

“I wrote the story of women across the world,” she says. “We all have the same needs and desires, the demands of work and family life. The Rykiel woman? She always has a bag on her shoulders so that she can stride forward — with a child in each hand.”

“¨Εγραψα ένα κομμάτι της παγκόσμιας, γυναικείας εποποιίας. Όλες έχουμε τις ίδιες ανάγκες και επιθυμίες, τις απαιτήσεις της καθημερινότητας και της οικογενειακής ζωής. Η γυναίκα “Ρίκελ”, αυτή έχει πάντα στους ώμους της μία τσάντα, έτσι ώστε να προχωρά, με ένα παιδί στο κάθε της χέρι.”

New York Times, 1968

Απ΄το poor boy sweater της πρόσφατα χαμένης Σόνια Ρίκελ ως τον υψηλό κώδικα της μεσογειακής ραπτικής, η μόδα, εκφρασμένη πρωτίστως μέσα απ΄ το ένδυμα θέτει τα σύμβολα της επικαιρότητας. Η Σανέλ και η Σόνια Ρίκελ, ο Καρλ Λάνγκερφελντ και ο Ντιόρ διαμορφώνουν τα πρότυπα γύρω και με βάση τα οποία πορεύεται και προηγείται το φαντασιακό ενός σύγχρονου και έξαλλου κόσμου, όπως ο τωρινός. Πέρα απ΄την ελευθερία και την μεταβολή της γυναικείας εικόνας  η μόδα έρχεται να συμπληρώσει την εικονογραφική εποποιία της ποπ κουλτούρας, ενός κόσμου πολύχρωμου, γεμάτου απ΄ανθρώπινο πάθος και δυναμη μεταμορφωτική, θέτοντας ως δευτερεύουσα κάθε στράτευση και σκοπιμότητα. Οι κόσμοι που πλάθονται στις εβδομάδες μόδας και τα διεθνή ντεφιλέ διαθέτουν κάτι από κινηματογράφο και γνήσιο δονιχωτισμό, σε μια ανάλογη επιστράτευση του ονειρικού, ακριβώς όπως έπραξε ο αυτόκλητος πρίγκηπας, μεταθέτοντας σ΄άλλες διαστάσεις εκτάσεις, ανεμόμυλους και έρωτες. Σκηνοθεσία και πόζα, διάψευση της πραγματικότητας, μοντερνισμός όσο ποτέ στ΄ανθρώπινα μέτρα. Τα πολύχρωμα υφάσματα, οι ταφτάδες, τα σατέν όλων των γαλάζιων τόνων, το θερμό και ηλεκτρισμένο μαύρο  είναι οι αληθινές σημαίες του καιρού μας. Αν η ζωγραφική συνέβαλε στην αναβάθμιση της θέσης του καλλιτέχνη μες στ΄αφήγημα του κόσμου, η μόδα σε μια αθροιστική συνύπαρξη όλων των ειδικοτήτων, ενσαρκώνει τις ακμές του ονείρου μας. Κάτι απ΄το θαυμαστό πραγματικό αναβιώνει στην εργογραφία της υψηλής ραπτικής, την αρωματοποιία, τα εργαστήρια της αργυροχρυσοχοίας. Και καθώς η τέχνη μες στην ραγδαία εξέλιξη της μόδας και της αισθητικής αποκληρώνει τ΄άλλοτε αγαπημένα παιδιά της και πάλι καθαγιάζει τόπους και εποχές, παντού φέγγει ο δείκτης του πάθους μας και η ένταση της επιθυμίας.Κάπως έτσι ο έρωτας ως πράξη, πρόλογος και θέμα της ζωής μας, ως διαστροφή και επαλήθευση, μεταγγίζεται στην μόδα και διοχετεύεται στην τέχνη σε μια σχέση αμφίδρομη που εξελίσσεται με ρυθμούς φρενήρεις. Ένα μείγμα φιλολογίας και θεοφωτισμού χαρακτηρίζει τη σύγχρονη αισθητική και θέτει τ΄όριο για την διαμόρφωση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ωστόσο, τα κρόσια, οι θύσσανοι, οι κωδωνίσκοι, οι ποδιές των ισπανίδων χορευτριών φέρνουν στην επιφάνεια έναν ολόκληρο κόσμο, καθορίζουν το σώμα και την πόζα. Τα ταβάνια του Βερονέζε και οι αποστάσεις του Έντουαρντ Χόπερ, κάθε εκδοχή του σύγχρονου design και θεάτρου, η Βενετία, το φιλί του Ροντέν και ένα κιβώτιο σαν αυτό του Γουόρχολ κατεβαίνουν στους δρόμους για μας, για να ντύσουν τη ζωή μας με τις άπειρες, τις καθ΄ουσίαν ολόλευκές τους δυνατότητες. Το κορίτσι φορά το παλτό του και ξεχύνεται στην πόλη. Θα την ερωτευτούν σίγουρα προτού αλλάξει για πάντα την εικόνα της.

“I never played a part in the feminist movement — it touches me, but I am not a militant,” she says. “To me, the biggest revolution of the 20th century was the pill. I think of my mother. How did they manage to live a sexual life that is as much part of a woman’s life as books, cooking and children? The pill was the liberation of the spirit of women.”

“Δεν υπήρξα ποτέ θιασώτης του φεμινιστικού κινήματος. Με αγγίζει αλλά δεν ανήκω στους στρατευμένους. Για μένα, σημειώνει η Ρίκελ στο άρθρο έγκριτης, αμερικανικής εφημερίδας, η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 20ου αιώνα, η μεγαλύτερη προσφορά απέναντι στη γυναίκα της εποχής μας είναι το χάπι. Σκέφτομαι τη μητέρα μου. Πώς κατόρθωσε να έχει μια σεξουαλική ζωή, πώς κατόρθωσε να διατηρήσει ζωντανό αυτό το σημαντικό κομμάτι της ύπαρξής της. Το χάπι υπήρξε η απελευθέρωση του γυναικείου πνεύματος.”

New York Times, 1998

Η Σόνια Ρίκελ θα περάσει στην αιωνιότητα στα τέλη του περασμένου Αυγούστου. Η μάχη της με την άννοια θα διαρκέσει αρκετό καιρό ώσπου την τελική απώλεια μιας από τις πιο σημαντικές δημιουργούς μόδας παγκοσμίως. Η θέση της ταυτίζεται με αυτήν της ριζικής αναμόρφωσης της γυναικείας αισθητικής, σε μια εποχή κομβική για τη μείωση των αποστάσεων ανάμεσα στα δύο φύλλα και την τελική εξίσωσή τους. Η μόδα της Ρίκελ είναι κατ΄ουσίαν φεμινιστική, δίχως όμως να ακυρώνει την πιο ουσιώδη και καίρια πτυχή της γυναικείας φύσης. Αυτήν της θηλυκότητας. Οι δημιουργίες της θα κατακτήσουν τον κόσμο, καθιστώντας σήμερα, το όνομά της σε μία από τις πλέον, προσοδοφόρες, εμπορικές επωνυμίες στον κόσμο.

What is also impressive is about the cast’s costumes and accessories they are wearing. The costumes were made by the world-famous designer “Sonia Rykiel.” The flamboyance of the costumes is adding the flavor to the elegance of the must-see French musical.

“Αυτό που στ΄αλήθεια εντυπωσιάζει είναι τα κοστούμια και τα αξεσουάρ των ηθοποιών. Όλα φτιαγμένα διά χειρός της παγκοσμίου φήμης Σόνια Ρίκελ. Τα εκτυφλωτικά κοστούμια προσθέτουν ένα δικό τους, ξεχωριστό άρωμα στο εξαίσιο, ποιοτικό αποτέλεσμα ενός “must – see” γαλλικού μιούζικαλ.”

Seoul Times, σχόλια για το γαλλικό μιούζικαλ “Les Dix Commandments”

Η Σόνια Ρίκελ γεννιέται το 1930 στην Γαλλία. Παιδί μεταναστών θα δείξει από νωρίς το έμφυτο ταλέντο της. Το 1948 θα απασχοληθεί για πρώτη φορά στο χώρο του λιανικού εμπορίου, κερδίζοντας μια θέση εργασίας στη δημοφιλή, παριζιάνικη αγορά ενδυμάτων.  Το 1953 η Σόνια Ρίκελ παντρεύεται τον Σαμ, ιδιοκτήτη μιας μικρής επιχείρησης ρούχων. Έκτοτε η πορεία της θα είναι ανοδική. Ως το 1962 οπότε και εκτινάσσεται με τη δημιουργία του περίφημου poor boy sweater, μιας εξαιρετικής και καθημερινής, ενδυματολογικής ιδέας που θα διεγείρει το ενδιαφέρον των γυναικών ανά την υφήλιο και θα επιφέρει μια σημαντική αλλαγή στο γυναικείο, ενδυματολογικό κώδικα. Εκθέσεις, θέατρο, διεθνές εμπόριο. Σε κανένα τομέα δεν υστερεί η παρουσία της Ρίκελ. Η ίδια γίνεται συνώνυμο ενός νέου τύπου γυναίκας, της περίφημης “Ρίκελ γυναίκας.” Τα τελευταία χρόνια της ζωής της θα μεριμνήσει για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της στις αναδυόμενες και ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές της Ασίας. Η νόσος του Πάρκινσον θα την αναγκάσει να αποτραβηχτεί απ΄τις αγαπημένες της ασχολίες, ενώ διάφορες επιπλοκές θα την οδηγήσουν στον θάνατο, στις 25 Αυγούστου.

**Poor Boy Sweater: Γεννημένο από την απογοήτευση της δημιουργού Σόνιας Ρίκελ για ένα ρούχο κατάλληλο στη σιλουέτα της, το poor boy sweater συνιστά μία από τις πιο αναγνωρίσιμες δημιουργίες της παγκόσμιας βιομηχανίας μόδας. Δημιουργία της δεκαετίας του 1960 θα χαρακτηρίσει το έργο της Ρίκελ. Σήμερα, νέοι δημιουργοί ανανεώνουν τη φόρμα του, θέτοντας στο προσκήνιο νέες γεωμετρίες, φωτεινά χρώματα, προσαρμόζοντας μια κλασσική δημιουργία σε όρους επίκαιρης αισθητικής.