H τάξη του 1966. Αντώνης Κακάρας

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

[1][Ξεχνούν να πούνε ποιοι ευθύνονται για τις μαζικές σφαγές αμάχων, τις επιλεκτικές κατευθυνόμενες δολοφονίες, τους εμφυλίους που προκαλούν, το θρησκευτικό φανατισμό που συνδαυλίζουν. Ποιοι ευθύνονται για χιλιάδες πνιγμένες γυναίκες, άντρες, παιδιά, βρέφη. Είναι εγκλήματα πολέμων, δεν είναι απλές παράπλευρες απώλειες όπως ωμά και χωρίς ντροπή δηλώνουν οι εκπρόσωποι των φονιάδων, είναι άνθρωποι δολοφονημένοι. Ναι, αυτός είναι ο καπιταλισμός και ο ιμπεριαλισμός, αλλά δεν φτάνει η αναφορά τους μόνο. Πίσω τους είναι συγκεκριμένες Τάξεις, έχουν όνομα, ευθύνονται και όσοι πυροβολούν, και όσοι συνεργάζονται στους πολέμους, και οι δουλέμποροι που τους εκμεταλλεύονται στην τραγωδία τους, και όσοι κερδίζουν μετά από τα φτηνά μεροκάματα, και οι άλλοι που σπεύδουν στα πλούσια συμβόλαια ανόρθωσης των κατεστραμμένων χωρών, ευθύνονται αυτοί που περιγράφουμε παραπάνω ως λύκους και τσακάλια.] 

Τα παραπάνω λόγια του Αντώνη Κακαρά έρχονται σήμερα να πλαισιώσουν άλλη μια απ΄τις συγκλονιστικές εκείνες εικόνες που ο φωτογραφικός φακός συλλαμβάνει μαρτυρώντας απερίφραστα τους όρους μιας αλήθειας δυσπρόσιτης, σχεδόν ακατόρθωτης. Ο πεντάχρονος Ομάρ από το Χαλέπι της μαστιζόμενης Συρίας, υπομνηματίζει και υπογράφει το εισαγωγικό απόσπασμα τούτου του κειμένου.

Ο Αντώνης Κακαράς γεννήθηκε στην Γραβιά Φωκίδας το 1945. Αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού κατά τη διάρκεια της επταετίας θα υψώσει το ανάστημά του απέναντι στην χούντα των συνταγματαρχών. Πιστός εκ φύσεως στα ιδανικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας δεν μπορεί παρά να διατυπώσει με τη στάση του ένα είδος ευθείας αντίστασης απέναντι στο δικτατορικό φάσμα. Ο ίδιος θα δοκιμάσει τις συνέπειες της ανένδοτης στάσης του. Φυλακίσεις, απομόνωση, εξορία. Οι επιλογές ζωής του Αντώνη Κακαρά θα διαμορφώσουν τη μετέπειτα στάση του ενώ η απαράμιλλη συνέπειά του σε υψηλές αξίες και φρονήματα θα έχουν ως αποτέλεσμα την επαναφορά του στους κόλπους του Πολεμικού Ναυτικού και την αποκατάστασή του ως άνθρωπο και αξιωματικό. Καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Χίου, με έντονη δραστηριότητα στον επιχειρηματικό κόσμο, τρυφερός αφηγητής λαϊκών ιστοριών βγαλμένων μέσα απ΄την αλήθεια της ζωής. Η πολυσχιδής προσωπικότητά του, η ενεργητικότητα και η διαρκής προσφορά χαρακτηρίζουν σήμερα την παρουσία του, μερικές μόνο μέρες μετά τον ξαφνικό θάνατό του.

Η παρουσία του όπως είναι φυσικό στέκει διακριτική στις σελίδες της νεότερης, ελληνικής ιστορίας. Μια θέση ολωσδιόλου αντίθετη σε σχέση με το ήθος και την στάση του απέναντι στο σκληρό, χουντικό καθεστώς των περιθωριοποιήσεων, των διωγμών και της ανελευθερίας. Μια παρουσία ορόσημο και μέτρο για την ευθύνη όλων μας μες στο κοινωνικό φάσμα. Η φιλία του με ανθρώπους από διάφορους, πολιτικούς χώρους υπογραμμίζει την ξεχωριστή του προσωπικότητα, η οποία πάντα υπερέβαινε τα πολιτικά και κοινωνικά στεγανά αυτού του τόπου.

Η νέα γενιά, θες εξαιτίας της απόστασης που μακραίνει την αίσθηση και τη σημασία της ιστορίας, θες εξαιτίας των νέων τάσεων που υποβαθμίζουν την πολιτική σαν έννοια και λειτουργία περιπτώσεις όπως αυτή του Κακαρά παραμένει στο περιθώριο της γνώσης. Τα νέα, κοινωνικά πρότυπα, η φυσική, ενδημική μας αποξένωση από τα καλύτερα αποσπάσματα της ιστορικής μας πορείας λειτουργούν αποτρεπτικά. Και όμως, παρά την έκδηλη αδιαφορία της γενιάς μας για όσα τελικά διαμορφώνουν τους κανόνες και τις εξαιρέσεις τους, έρχεται η φωτογραφία απ΄την συριακή, εμπόλεμη ζώνη για να επισημάνουν λόγια και συμπεριφορές διακριτές από κάθε φυσικό αντανακλαστικό. Ο Αντώνης Κακαράς, σιωπηλός εργάτης των ιδεών, βαθύτατα ανθρώπινος, με μια απαράμιλλη προσφορά στις νέες γενιές απ΄τη θέση του αξιωματικού, του καθηγητή ή του επιχειρηματία γνέφει απ΄τον δρόμο που ο ίδιος άνοιξε. Γνέφει στον μικρό Ομάρ που μ΄όλη τη φυσικότητα του κόσμου γίνεται μάρτυρας ενός ιδιότυπου εμφυλίου. Αυτός ο κόσμος Ομάρ δεν θα μεταβάλει ποτέ τις φριχτές σταθερές του. Και αν στ΄άδειο βλέμμα σου συνοψίζεται η θηριωδία ενός νέου αιώνα, και αν παρόμοιες φωνές μ΄εκείνη του Κακαρά προκύψουν ξανά, πιο μαχητικές, ακόμη συλλογικότερες ως εκδοχές, η παγκόσμια κοινότητα κρατά αλλού στραμμένη την προσοχή της. Στέκει όσο κρατούν μερικά καρέ εμπρός απ΄την όψη του πεντάχρονου, γυρεύοντας μια ανταπόκριση απ΄έναν παράξενο και έξαλλο κόσμο.

Το μόνο για το οποίο θα μπορούσε κανείς να βεβαιώσει τον Ομάρ, οιτάζοντας όσα διέσωσε ο φωτογραφικός φακός είναι πως κάποτε τη σκυτάλη της ζωής αναλαμβάνουν πρόσωπα όπως ο δικός μας Κακαράς. Μορφές των πιο τίμιων και αλληλέγγυων αγώνων, υπερασπιστές της εποχής και της ζωής που δεν υπακούουν στις παγκόσμιες τάσεις, παρά σταθερά κρατούν την πορεία τους, αφοσιωμένοι στον ίδιο τον άνθρωπο. Πρόσωπα όπως ο Αντώνης Κακαράς επιδρούν μ΄έναν τρόπο καταλυτικό και υποσυνείδητο θέτοντας τα πιο αυθεντικά πρότυπα μες στους κόλπους της κοινωνίας. Όσο υπάρχουν ανάμεσά μας άνθρωποι όπως ο Κακαράς, είτε ως φυσική παρουσία, είτε ως γραφίδα και αποτύπωμα ο Ομάρ μπορεί να ελπίζει πως ίσως σε μια άλλη γωνιά του κόσμου, κάποιος παλεύει λυσσαλέα για να βγει σ΄εκείνο το φως που άλλοι, πριν από εμάς τραγούδησαν.

Τελειώνοντας το μικρό αυτό αποχαιρετιστήριο σημείωμα στη μνήμη και το έργο του Κακαρά θα ήταν σκόπιμο να προστεθεί μια ειδική επισήμανση για το συγγραφικό του έργο. Πλούσιο με πολλές διερευνητικές προσεγγίσεις και αναγωγές δεν μπορεί ν΄απομείνει παρά δείγμα μιας ευθείας ευαισθησίας που γεννά ξανά την ιστορία, μια πτυχή του εντόπιου, εθιμικού δικαίου.

Ο Αντώνης Κακαράς ανήκει σ΄εκείνους ήδη που επιδόθηκαν στο δύσκολο άθλημα της ζωής, όπως το περιέγραψε ο Παύλος Μάτεσις χρόνια πριν στα βιβλιά του και δικαιώθηκε.Σ΄αυτούς που σώθηκαν από φίλια και εχθρικά πυρά, από φυλακίσεις και χειμώνες για να ψιθυρίσουν στον τρομαγμένο Ομάρ τη σιγουριά για τον πόλεμο που τελειώνει, την αξία της ανθρώπινης ζωής που ασφυκτιά κάτω απ΄το βάρος της ιστορικής εμπειρίας της. Ανάμεσα σ΄αυτούς τους λίγους περιέχεται και ο  αδικοχαμένος Αντώνης Κακαράς που εδώ, σήμερα συνδιαλλέγεται ξανά με την εποχή του, καραρρίπτοντας έναν ολόκληρο κόσμο, θέτοντας ξανά τους άγραφους κανόνες της αξιοσύνης . Παρόμοιες περιπτώσεις, βαθιές πεποιθήσεις, αντίστοιχοι αγώνες των λίγων ή των πολλών κόντρα σε κάθε μορφή στρεβλής εξουσίας, μπορούν να γεμίσουν με ελπίδα και προοπτική τ΄άδειο βλέμμα του Ομάρ.

[1]    Απόσπασμα Ομιλίας του Αντώνη Κακαρά