Μια αίσθηση από το βιβλίο του Ντανίλο Κις, “Κήποι, Στάχτες”

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Μια αίσθηση από το βιβλίο του Ντανίλο Κις, “Κήποι, Στάχτες”

Είχαμε κιόλας περάσει την τελευταία πύλη και αφήναμε οριστικά πίσω μας την αγαπημένη πολιτεία. Κάθε τόσο στεκόμαστε, εκεί στο μέσον της κεντρικής οδού, ακίνητοι στρέφαμε την καρδιά μας στις πόλεις. Ήμασταν τ΄άρρωστο, σταματημένο αίμα και η αργή επέλαση της νύχτας.

Έτσι πιστέψαμε για όνειρο τον νεαρό ποδηλάτη που ξεπήδησε μέσα απ΄τους χάρτες, κρατώντας στα χέρια του νησιά και παρεκκλήσια. Ένας πιλότος δόκιμος του καιρού μας είπαμε που ερχόταν τρεμάμενος, μες στη φωτιά και μες στη μοναξιά του. Και γύρω του ν΄ανεμίζουν τα κουρέλια της ζωής μας και να φέρνει ο άνεμος τη φωνή του ξαφνική όταν προφέρει τα ονόματα και αραδιάζει τις ημερομηνίες, πλέοντας σε φονικά νερά. Όσο έφθανε κοντά μας, βλέπαμε που είχε γεράσει, ταξιδεύοντας την κεντρική λεωφόρο, ποιος ξέρει για πόσους μυθικούς αιώνες. Μας προσπέρασε αποφασισμένος δίχως να μειώσει ποτέ το ρυθμό του. Κουβαλούσε γράμματα απ΄τα χωριά του Δρίνου, το Ελμπασάν, τη Θεσσαλονίκη, τα Κύθηρα, το Τσεσμέ, την Αθήνα και έτρεμε πάντα στον ορίζοντα σαν ετοιμόρροπος ή απλά φανταστικός.

Αυτά είναι μερικά στοιχεία για τον κεντρικό ήρωα των Κήπων. Ο Ντανίλο Κις που σ΄άλλους χάρτες περιέχεται πια, αθροίζεται στην ολιγομελή επετηρίδα των πιο σημαντικών διηγηματογράφων. Ιδιότητα κερδισμένη απ΄όσους αρέσκονται στις καταλογραφήσεις, μια και ο Ντανίλο Κις υπήρξε πρωτίστως ποιητής. Ανάμεσα σ΄ερείπια λατινικά, με ένα τσούρμο γερασμένες εντολές, καταμεσίς ενός κουρασμένου κόσμου που γρήγορα και πρόχειρα γεμίζει τα κενά της μνήμης μας.Με την ποιητική ιδιότητά του, οι παλιοί εκείνοι Κήποι έγιναν οι στάχτες της ίδιας μας της εσωτερικής ζωής. Ο Ντανίλο Κις σημαίνει την αλλαγή του πνεύματος, κρατώντας άσβηστα τα χνάρια του γέρο Άντριτς, παντού μες στην καρδιά του Δρίνου. Ψυχολογίες, συμβάντα της απλής, λαϊκής ζωής, δράμα κοινό και ευλογία για της ζωές μας που φθάνετε από το βάθος σηματοδοτώντας διαρκώς τη δική σας, περαστική εποχή. Τον καιρό που εκείνη οριστικά μας προσπερνά αφήνοντας όλα μας τα έθιμα και όλες μας τις ιδέες να παλιώσουν. Τίποτε δεν έχουμε για ν΄ανακόψουμε τον καιρό, να σώσουμε τη γλώσσα και το ήθος μας. Κάτι απ΄τη φαντασία και τ΄όνειρο να κρατήσουμε όταν η μοναξιά θα είναι πολλή.Για τούτο τον κόσμο που τελειώνει, που αλλάζει και ξανά οδεύει προς το φως φτιάχνει τους Κήπους του ο Κις. Κάτω απ΄τον ίσκιο τους οι παλιές μας ταυτότητες, κρεμασμένες απ΄τα κλαριά σ΄αυτό το ιδιότυπο χοροστάσιο του κόσμου. Οι φτερουγικές μορφές και τ΄όραμα και όλα της φύσεως τα ξυπνήματα. Και ο κόσμος πάντα ενάντιος και σκληρός να σμιλεύει απολιθώματα, κάνοντας ολόκληρο το έργο του Κις να πραγματεύεται ζητήματα, όχι γεωγραφίας, μ΄αυτή τη φορά αμιγώς γεωλογικά των πιο κάθετων κατατομών. Στα δυο του σύνορα το αφήγημα εξιστορεί το μύθο του ανθρώπινου πόνου, γυρνά σ΄άλλους καιρούς και τους περιέχει. Με τον αιώνιο Δον Κιχώτη που πασχίζει με την ασχήμια του κόσμου, συνταιριάζοντας τους ρυθμούς του κόσμου παρόντα στους δρόμους των γκέτο, στα πλοία και τα χιονισμένα χωριά, στα μικρά, τα ταπεινά δωμάτια, ν΄αναπλάθει με την τίμια αίσθηση του καθήκοντος κάθε μια της ζωής μας εκδοχή. Ο μόνος επιζών απ΄εκείνες τις στάχτες θα τελειώσει οριστικά όταν χαθούν οι πόλεις που φτιάξαμε παιδιά από κιμωλία και όταν ξεχαστεί πια για πάντα μια φιλοδοξία όπως το κούφιο των φτερών. Κόντρα σ΄αυτή τη βεβαιότητα ο Ντανίλο Κις λέει το αρχαίο τραγούδι του, βαδίζοντας όπως οι ήρωες πάνω στα νερά, έχοντας πλήρη επίγνωση του δράματος. Και γι΄αυτό ανατρέχει στην ποίηση, εκτινάσσοντας κάθε τόσο το κείμενο στις τέσσερις γωνιές των δωματίων μας.

Για να θυμάμαι αυτόν τον κόσμο, ψιθύρισσε, για να θυμάμαι πως στ΄αλήθεια υπήρξε και εκείνος μαζί μου μια φορά, φτιάχνω σωρούς και εκμαγεία πάντα πολεμώντας τη θολή εκδοχή της ζωής μου.

Μ΄αυτά τα λόγια για συντροφιά ο μικρός Αντρέα Σαμ απ΄την Βαγδάτη, την Πέστη ή τη Δαμασκό ολοένα και ταξιδεύει σήμερα, κυλά κάτω απ΄τις δικές μας ζωές, αθροίζοντας εαυτόν στην αναπόδραστη μοίρα αυτού του κόσμου.