Τζελαλεντίν Ρουμί

ΕΝΑΣ ΜΕΒΛΑΝΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ
Τζελαλεντίν Ρουμί

γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Ο Μεβλανά αφοσιώθηκε μ΄όλη του την καρδιά στις γραφές του κόσμου.Ο Μεβλανά ενέπνευσε αυτούς που έτσι περιστρεφόμενο και απαράλλαχτοι, διασχίζοντας τα χρόνια αγγίζουν τα ψηλότερα στρώματα του ουρανού. Αυτοί που σήμερα ενώπιον εμπόρων και ιερατείων παραδίνονται σ΄έναν τρομερό ρυθμό, σ΄αυτό που σήμερα ονομάζουμε παρανάλωμα της καρδιάς.
Ο Τζελαλεντίν Ρουμί, γράφουν συγκέντρωσε στο θάνατό του όλες τις εκκλησίες. Έφυγε έχοντας αφοσιωθεί ψυχή και σώμα σ΄έναν έρωτα. Με το υπέρτατο, το αμετάφραστο, το απρόσιτο που ευδοκιμεί πάντα στα όνειρα. Η φιλοδοξία του, ο κόσμος του, ολόκληρος ο παλμός του εκείνο το απόγευμα στους δρόμους της Περσίας ήταν ο Σαμς ή απλά μια ιδέα πολύ μεγαλύτερη απ΄τ΄ανθρώπινα που τον κατακτά και όλες οι οδοί, όλες οι ευκαιρίες και οι ζωές συνωστίζονται τώρα σ΄εξώστες λαμπρούς, ενώπιον των κατεστραμμένων θεών, με μια φαντασία απρόσμενη άχραντο μυστήριο όλων των αιώνων.
Δεν υπάρχει τρόπος να περιγράψει, να καθορίσει κανείς με ακρίβεια το μεγαλείο του Πέρση δημιουργού που στην αφετηρία μιας συντελεσμένης πια χιλιετίας φιλοδοξεί τ΄ολόκληρο. Εκείνο που μόνο στις μουσικές γνώρισα, ζωγραφιά πάνω στις έξαλλες χορδές της ζωής μας. Αυτός ο δάσκαλος, ο Τζελαλεντίν Ρουμί κοιμάται ήσυχος τώρα στο Ικόνιο. Μες στην ψυχή του κρύβει ποιήματα, μες στους στίχους του υψώνεται κείθε απ΄τ΄ανθρώπινα, ερωτοτροπώντας με την ελευθερία, τη δίχως φραγμό, την κατά Νίκο Καρούζο αστείρευτη ευλογία αυτού του κόσμου. Ο Έλληνας ποιητής της πιο γήινης και πιο χωμάτινης θεολογίας, περιγράφει φαίνεται απόψε καλύτερα απ΄τον καθένα το σφυγμό και τις προικισμένες ανάσες του Μεβλανά. Η αύρα του εκτείνεται σ΄όλη την Περσία. Αυτή η πάλαι ποτέ κραταιά αυτοκρατορία, που οριοθετείται από μια σπουδαία και παγκόσμια αισθητική, κάθε τόσο ανασύρει απ΄τη σκόνη της αιωνιότητας τα χίλια της πρόσωπα. Ο Τζελαλεντίν Ρουμί συνοψίζει μια ιδέα, ένα αξίωμα, όπως εκείνες οι κυρίαρχες εποχές κοντά στην αρχαία πια πόλη με τα΄απόφωνα της οροσειράς του Αλμπόρζ ν΄αφηγείται τα μεγάλα της μυστικά. Ο θεός του Μεβλανά είναι όμορφος, ωραίος θεός των μητροπόλεων. Ο λόγος του γεννά και υπερασπίζεται την αγάπη, ο λόγος του συνιστά την επιδίωξη της ομορφιάς και έτσι σώζεται ως τις μέρες μας. Ο Μεβλανά γίνεται ο λόγος και η ατμόσφαιρα ενός ολόκληρου λαού, ο Μεβλανά κοιμάται ήσυχος και ευτυχισμένος, όπως ακριβώς περιγράφει ο Γάλλος Σεζάν για όσους ακολουθούν το δρόμο της αρετής για ν΄ανταμειφθούν κάποτε απ΄τους ανθρώπους και όχι από την ευφυία που σημαίνει κάθε τέχνη.
Ο Πλάτων μιλά αιώνες πριν τον Τζελαλεντίν για αυτήν την έμπνευση που χαρακτηρίζει τους φίλους και τους εραστές. Γι΄αυτήν την ομορφιά που μένει πάντα τέτοια έγραψαν και άλλοι χρόνια μετά ως τη στιγμή που ο Μεβλανά συναντά αυτήν την ενότητα και με το δικό του, το τόσο αντίθετο με την εποχή του αίσθημα ξανανιώνει αυτόν τον κόσμο. Στ΄αλλοτινό, το πολύπτυχο θέατρο του Αθανάσιου Κίρτσερ ξυπνούν τα χίλια και ένα μυστικά πρόσωπα της αγάπης, όταν ο Ρουμί υποκλίνεται στη μεγαλειώδη και άδηλη σημασία του πανανθρώπινου λόγου. Σ΄όλους εκείνους τους καθρέφτες που έσπειρε ο χρόνος εμπρός στα μάτια μας, σ΄όσα γίναμε μάρτυρες, σ΄όλα αυτά ο Ρουμί υψώνει ένα άνθος, μια πίστη, γίνεται πηγή, ποταμός, θάλασσα των πιο ευγενικών και άσπιλων αισθημάτων. Αυτός ο Σαμς συλλογίζομαι απόψε δεν συνιστά παρά την αφορμή για να στεριώσουμε τραγούδι στα πόδια της γης, του νερού, του ανέμου, εμείς τα πιο αγαπημένα τέκνα αυτής της πλάσης. Ο Ρουμί αντιστέκεται εδώ και αιώνες στην κατάφορη ουδετεροποίηση της φύσης, στη μέσα μας μοναξιά και προσφέρεται, μοιράζεται, διαλύεται μες στον καθένα μας, αναγγέλοντας ξανά και ξανά τις αιτίες για το μεγαλείο της ανθρώπινής μας φύσης. Ο Ρουμί είναι η εικόνα πέρα απ΄την ατμόσφαιρα, είχες δίκιο Ίταλο.
Τη γνωριμία μου με τον Τζελαλεντίν Ρουμί την χρωστώ στον Γιώργο Σχορετσανίτη. Κάποιον που συνεχίζει την παράδοση των μεγάλων, Ελλήνων περιηγητών παρουσιάζοντας πτυχές μακρινών περιοχών, ολόκληρων χαμένων κόσμων. Η γραφή του Πέρση ποιητή, τα γεγονότα της ζωής του και η μεταφυσική, επίκαιρη παρουσία του για τη δική μας λογοτεχνία, διαρκής πάντα, δεν αφορούν την πρόσληψη των ποιημάτων του. Αυτή στηρίζεται εξολοκλήρου στην πρώτη εντύπωση, σ΄αυτό τον αυθεντικό χώρο και χρόνο που χαρακτηρίζει θεμελιακά παρόν και μνήμη. Ένας τέτοιος οδηγός δεν μπορεί παρά να συνοψίζει ξανά και ξανά το αίσθημα, στοχεύοντας στην πληρέστερη εικονογράφησή του.
Μάταιες λες οι ώρες μας, μάταιες προσπάθειες. Ο Ρουμί δεν γράφει ποιήματα. Αφήνει σπασμούς και φάσματα να ορίσουν τις λέξεις, αυτές σβήνουν μες στους κύκλους των νερών, τα όργανα που απαιτούνται δεν είναι τεταρτοκύκλια, είναι μόνο οι καρδιές. Σ΄αυτούς τους ναούς δεν αφήνεις τα ενδύματά σου , ξοδεύεις ολόκληρη την αρετή σου αν το τολμάς.
Ο Ρουμί έρχεται να απασχολήσει την αρθρογραφία σήμερα, μία εβδομάδα μετά τα τραγικά γεγονότα του Παρισιού. Με τον εχθρό προσωποποιημένο πια, η γηραιά ήπειρος, πιστή στην ηλικία της, επιστρέφει στις αρχικές εμμονές της. Τα κέρδη που αποκομίζουν τα πετρέλαια, θα λήξουν σύντομα την υπόθεση. Οι αδικοχαμένοι νεκροί θα υπομνηματίσουν για πάντα την εποχή μας και ίσως σταθούν η αφορμή για καίριες αλλαγές στις απόλυτες ελευθερίες μας. Η Ευρώπη ανακάλυψε τον εχθρό που θα κερδίσει την οικονομική κρίση, που θα αποκαταστήσει ξανά τους δεσμούς και τις ρωγμές ανάμεσα στα έθνη. Η ενότητα πρέπει να σφυρηλατηθεί στον μέγιστο βαθμό. Μια ενδεχόμενη κατάρρευση της ευρωπαϊκής συμμαχίας θα επανέφερε τους αποκλεισμούς και τα περιθώρια του παρελθόντος. Η ποίηση του Ρουμί λίγη σχέση έχει με όλα τα παραπάνω. Επιβεβαιώνει όμως πιο ευδιάκριτα απ΄τ΄οτιδήποτε την παράδοση του Ισλάμ, τη βαθύτερη σχέση του με την αξία της ανθρώπινης ζωής και την πνευματική αντίθεσή του απέναντι σ΄αυτόν τον κόσμο. Το τέλος των θεών είναι αναπόφευκτο. Και όμως ο θεός της αγάπης είναι η μόνη αφετηρία, έξω και πέρα απ΄τις πλάνες των ματιών μες στους βυθούς.