Δημοψηφισματικά…

Αφήνω τις συνέπειες του δημοψηφίσματος και το μείζον θέμα των διαπραγματεύσεων που έπονται, και που είναι ιδιαίτερα κρίσιμες. Εδώ, θα θίξω μόνο πτυχές του δημοψηφίσματος της Κυριακής καθ’ αυτού. Και περισσότερο, μία συγκεκριμένη.

Μπορεί ο Γιάνης Βαρουφάκης να παραιτήθηκε, ωστόσο υπάρχουν πολλοί λόγοι για να υποστηρίξει κανείς πως το δημοψήφισμα που διεξήχθη, τόσο ως πολιτική πράξη, όσο και ως προς το περιεχόμενό του, υπαγορεύτηκαν στον Αλέξη Τσίπρα από τον πρώην Υπουργό Οικονομικών.

Αν έτσι έχει (δεδομένου ότι ειδικά ο Βαρουφάκης έχει ιδιαίτερη έφεση στην εφαρμογή ‘παιγνίων’), ο ίδιος μοιάζει να έχει ”χορέψει” ένα ολόκληρο σύστημα, που τον ειρωνευόταν για τη χρήση του νεολογισμού ”δημιουργική ασάφεια”. Και τους χόρεψε στους ίδιους ακριβώς …ρυθμούς. Γιατί ήταν ακριβώς η δημιουργική ασάφεια που καθ’ υπόθεση -ή μαζί με άλλα στοιχεία- επέφερε τη συντριπτική νίκη του ΟΧΙ.

Ποια ήταν αυτή η ασάφεια; Μα προφανώς η άκρως ασαφής διατύπωση των ερωτημάτων που περιέχονταν στο ψηφοδέλτιο: δεν τέθηκε δηλαδή το ερώτημα ‘ευρώ ή δραχμή’, ούτε το ερώτημα ‘είστε ΓΕΝΙΚΑ με την προτεινόμενη από τους Ευρωπαίους λιτότητα ή όχι;”.

Χωρίς να είναι φυσικά απόλυτα έντιμο, μετέτρεψε, αντίθετα, το δίλημμα σε απόφαση ‘ναι’ ή ‘όχι’ επί μιας ήδη ακυρωμένης συμφωνίας, απόφαση όμως που συμβολικά θα έδειχνε γενικά τις τάσεις του κόσμου υπέρ ή εναντίον των πολιτικών που προτείνουν οι δανειστές (χωρίς ωστόσο να τους προσβάλλει ευθέως, δημιουργώντας ”πολεμικό” κλίμα μεταξύ της ελληνικής πλευράς και της ευρωπαικής, όπως θα συνέβαινε αν έθετε το δεύτερο από τα ερωτήματα που ανέφερα: είστε ΓΕΝΙΚΑ με τα μέτρα λιτότητας που προτείνουν οι Ευρωπαίοι ή όχι;”. Και χωρίς να ρισκάρει τις όποιες -επίσης ”πολεμικές”- συνέπειες του ερωτήματος ‘ευρώ ή δραχμή΄).

 
Αυτή ίσως να ήταν η παραπλάνηση, δηλαδή η ασάφεια, που εν προκειμένω λειτούργησε δημιουργικά υπέρ του ΟΧΙ, δεδομένου ότι υπό την σκέπη του ‘όχι’ απέναντι σε μία μόνο συμφωνία συνασπίστηκαν και αντιευρωπαιστές και ευρωσκεπτικιστές και ευρωπαιστές (που μάλλον θέλουν το ‘όχι’ ως μοχλό πίεσης προς τους Ευρωπαίους για μία καλύτερη συμφωνία).

Επαναλαμβάνω, όχι έντιμη τακτική, όχι όμως και κρίσιμα παραπλανητική. Γιατί, αντίθετα με ό,τι θέλησε να περάσει σύσσωμη η Αντιπολίτευση (επειδή έτσι την συνέφερε), αποδεικνύεται με τη στάση του Αλέξη Τσίπρα, το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών κτλ, πως τουλάχιστον η κυβέρνηση, ή γενικά η ελληνική πλευρά, δεν έχει τη…διαβόητη κρυφή ατζέντα της δραχμής, που καφενειακά -και παντελώς λαικίστικα, κατά τη γνώμη μου- διακινούταν στις ”διχαστικές” αρένες των συζητήσεων ανάμεσα στους πολίτες.

Η πρόθεση του Πρωθυπουργού ήταν ξεκάθαρη: να κάνει ό,τι κάνει εντός του ευρώ. Από εδώ και πέρα τώρα, αν προκύψει κάποιο ατύχημα, κατά το πιθανότερο θα προκληθεί ΠΛΕΟΝ από τους Ευρωπαίους.

Εν κατακλείδι, μπορεί να υποστηρίξει κανείς πως πρόκειται για μια προσωπική νίκη τακτικής του Βαρουφάκη, η οποία όμως κατά τον κόσμο θα πιστώνεται εμφανώς στον Τσίπρα. Ο Βαρουφάκης ”έσωσε” τον Τσίπρα με τη ‘δημιουργική ασάφεια’ του δημοψηφίσματος. Ποιος θα σώσει τώρα την Ελλάδα, είναι άλλο θέμα. Θα δείξει.

 
Και μία ακόμη πτυχή:

Το δημοψήφισμα κατέδειξε, ανάμεσα σε άλλα, και κάτι ακόμη, ιδιαίτερα κρίσιμο: το παλιό πολιτικό σύστημα απεβίωσε. Οι (συν) υπεύθυνοι του μεταπολιτευτικού εκτροχιασμού έχουν καταδικαστεί οριστικά, και μάλλον αμετάκλητα, στη συνείδηση ενός ολόκληρου κόσμου. Μαζί τους, αργοπεθαίνει -είναι προφανές- και η Τηλεόραση. Όχι φυσικά ως ”εργαλείο”, ως μέσο προβολής θεάματος, αλλά ως μέσο προπαγάνδας.
Υπάρχει πια το Ίντερνετ. Και την έχει ξεπεράσει. Εκεί, στον αχανή και αχαρτογράφητο κόσμο του διαδικτύου, θα μιλήσει και ο απλός άνθρωπος. Όχι απλώς για λίγα δευτερόλεπτα, όπως στα ρεπορτάζ της τηλεόρασης, αλλά διαρκώς: ενημερώνοντας, συζητώντας, παραθέτοντας τη δική του βιωματική ιστορία, παρακινώντας σε δράση, σε κινήματα, σε συσπείρωση, σε αντίδραση, σε διαμαρτυρία.

Μπορεί και στο Ίντερνετ να διοχετεύεται, σε αντίστοιχα συστημικά σάιτ, η προπαγάνδα των συμβατικών Μέσων, αλλά εδώ πια ο απλός, ο καθημερινός, ο ανώνυμος, ο φτωχός άνθρωπος έχει πολύ μεγαλύτερο μερίδιο.

Κάπως έτσι δημιουργείται μια αόρατη αρχικά πλειοψηφία, που ενδέχεται να ενωθεί κινηματικά, ή τουλάχιστον στην κάλπη. Μπορεί να έχει δίκιο, αντιδρώντας σε εγνωσμένες μεθόδους παραπλάνησης, μπορεί όχι, αν εκφράζεται μόνο συναισθηματικά, και εν προκειμένω τιμωρητικά. Όμως μιλά. Εκφράζεται. Βγαινει στο προσκήνιο…

Δεν είναι τελικά μόνο η μνημονιακή πραγματικότητα που έχει αλλάξει άρδην τον πολιτικό χάρτη της χώρας, εδώ και τρία χρόνια, αρχής γενομένης από τον Μάιο του ’12. Είναι πια και η έκρηξη των social media, που μάλλον υποσκάπτει -με το μεγάλο και διαταξικό εύρος των μελών τους- το παλιό σύστημα και τη μονολιθική χειραγώγηση των πολιτών. Και εδώ υπάρχει προπαγάνδα -εκατέρωθεν πια-, αλλά οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει. Οι καναλάρχες των συμβατικών μέσων δεν το έχουν κατανοήσει.

Νάσος Κατσώχης
[email protected]