Η πνευματική παρακαταθήκη της ‘‘χαμένης γενιάς’’

χεμινγουει 24γραμματαThe best of Ernest Hemingway (1899-1961) on 24grammata.com (free ebooks) here

Η πνευματική παρακαταθήκη της ‘‘χαμένης γενιάς’’

Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης
Διαβάστε τα έργα του Γ. Σχορετσανίτη  στο 24grammata.com κλικ εδώ 

24grammata.com/ free ebook
[download]

Σύμφωνα με τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, η Γερτρούδη Στάιν (Gertrude Stein, 1874 – 1946) οικειοποιήθηκε τη φράση ‘‘χαμένη γενιά’’ (Lost Generation) από ένα υπάλληλο συνεργείου επισκευής αυτοκινήτων στο Παρίσι. Στο αυτοβιογραφικό χρονικό ‘‘Μια Κινητή Γιορτή’’ (A Moveable Feast) το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα και το χρονικό μιας ολόκληρης εποχής, ανέμελης αλλά και γόνιμης από λογοτεχνικής τουλάχιστον πλευράς, ο Χέμινγουεϊ εξηγεί ότι η Στάιν δεν ήταν ικανοποιημένη με τις εργασίες που εκτελούσε στο παλιό μοντέλο της Ford ο νεαρός μηχανικός που ‘‘είχε υπηρετήσει κατά το τελευταίο έτος του πολέμου’’, τον οποίο και κατά κάποιο τρόπο επέπληξε. Ο υπεύθυνος του συνεργείου, σύμφωνα με πληροφορίες, είπε στο μηχανικό, ‘‘Είστε όλοι χαμένη γενιά’’! Η Στάιν με τη σειρά της προσδιόρισε τον Χέμινγουεϊ και τους συγχρόνους του με την ίδια φράση, υποστηρίζοντας ‘‘Αυτό είστε. Αυτό είστε όλοι…. Είστε μια χαμένη γενιά’’! Στα μετά το θάνατό του δημοσιευμένα απομνημονεύματα της ‘‘Κινητής Εορτής’’, ο Χέμινγουεϊ απορρίπτει κατηγορηματικά τους υπαινιγμούς της και προσπαθεί να θωρακίσει και να προστατεύσει τους μεταπολεμικούς αμερικανούς συγγραφείς από εκείνη την άδικη ταμπέλα και καταδίκη. Βεβαίως για να είμαστε ακριβοδίκαιοι, η φράση ‘χαμένη γενιά’ χρησιμοποιήθηκε αρχικά και εκτενώς στη Βρεττανία και τη Γαλλία κατά τα πρώτα χρόνια μετά το Μεγάλο Πόλεμο, για να περιγράψει την ηλικιακή ομάδα που χάθηκε στον πόλεμο του 1914-1918. Ενώ μπορούμε να αποδώσουμε ένα μεγάλο μέρος του θυμού του Χέμινγουεϊ στην χρήση από τη Στάιν της έννοιας της σύγκρουσης γενεών, αξίζει να σημειωθεί η ενοχή του Χέμινγουεϊ στο γεγονός ότι δεν πολέμησε πραγματικά στον πόλεμο και δεν υπέστη αυτά που υπέστησαν οι στρατιώτες, κάτι που μπορεί επίσης να συμβάλει για την οργή του μεγάλου συγγραφέα. Γιατί με το να επικεντρωθεί στις προκλήσεις των καιρών, καλλιτεχνικές αλλά και αυτές των γενεών, απέφευγε τη συζήτηση θεμάτων που αφορούσαν την δική του έλλειψη πραγματικής στρατιωτικής θητείας.

Η εκτίμηση του Χέμινγουεϊ ήταν, ότι τα λογοτεχνικά κείμενα της γενιάς του χαρακτηρίζονταν από τάση για πειθαρχία, ενώ το έργο της Στάιν από εγωισμό και πνευματική οκνηρία. Η πειθαρχία για την οποία μιλάει ο Χέμινγουεϊ στην ‘A Moveable Feast’, ισχύει κυρίως για τη δική του επίπονη διαδικασία λογοτεχνικής παραγωγής και την επιθυμία του Χέμινγουεϊ για να διαχωρίσει τον εαυτό του από άλλους συγγραφείς, είτε πρόκειται για τους συμμαθητές ή τους εκπροσώπους της προηγούμενης γενιάς. Κάπου αλλού στα απομνημονεύματά του ο Χέμινγουεϊ εκφράζει τον εκνευρισμό του για την επιμονή της Στάιν ότι αποφεύγει να γράψει κοινωνικά απαράδεκτα έργα και ως εκ τούτου, μη δημοσιεύσιμα. Η Στάιν είχε χρησιμοποιήσει αυτό τον όρο (inaccrochable), για να περιγράψει το διήγημα του Χέμινγουεϊ ‘Up in Michigan’, που αναφερόταν στο βιασμό μιας σερβιτόρας μικρής πόλης από ένα κάτοικό της, σιδηρουργό. Σύμφωνα με τον Χέμινγουεϊ, η Στάιν θεώρησε την ιστορία καλή, αλλά πρόσθεσε ότι το αντικείμενο την έκανε σαν ένα πίνακα που ζωγραφίζει ένας ζωγράφος, αλλά στη συνέχεια δεν μπορεί να τον παρουσιάσει σε μια έκθεση, γιατί κανείς δεν θα τον αγοράσει για τον απλούστατο λόγο, ότι δεν μπορεί να τον κρεμάσει κάπου. Για να γράψει λοιπόν κάποιος ‘accroachable’ λογοτεχνία, έπρεπε να συμμορφωθεί με κάποια δημοφιλή πρότυπα ευπρέπειας, αλλοιώς σαμποτάρει τις πιθανότητες για δημοσίευση. Έτσι η επιθυμία του Χέμινγουεϊ ήταν να την παρουσιάσει ότι είχε περισσότερο ενδιαφέρον η δημοσίευση μιας ιστορίας στο Atlantic Monthly, από το να διακινηθεί λογοτεχνικά σε λιγότερο ‘accroachable’ τρόπους λογοτεχνικής έκφρασης, ενώ ο ίδιος έβλεπε τον εαυτό του ότι δημιουργούσε κάτι καλλιτεχνικά ανώτερο. Κατά συνέπεια, στο μέτρο που ο Χέμινγουεϊ αισθανόταν εμπλεκόμενος στην αξιολόγηση της Στάιν για τους νέους που έλαβαν μέρος στον πόλεμο, η θέση του ήταν ότι ακόμα κι αν χάθηκε η γενιά του, αυτός σίγουρα όχι! Στο νου του Χέμινγουεϊ, η λογοτεχνική παραγωγή τόλμησε και ξεπέρασε τα όρια των λεγόμενων ‘accrochable’ λογοτεχνικών μορφών της Στάιν, όπως ακριβώς επισκίασε το έργο των άλλων συγγραφέων της δικής του ηλικίας. Φυσικά, δεν μπορεί να αγνοηθεί, ο κατάφωρος μισογυνισμός της αντιμετώπισης της Στάιν από τον Χέμινγουεϊ…. η συνεχεια εδώ