Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ και οι επιρροές του

In memoriam Ουίλλιαμ Σαίξπηρ / William Shakespeare here/ εδώ

Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ και οι επιρροές του

Δημήτρης Σταθακόπουλος  Δρα Παντείου Πανεπιστημίου Δικηγόρου παρ’Αρείω Πάγω Μουσικολόγου
(Διαβάστε όλη την αρθρογραφία και τις επιστημονικές μελέτες του Δημήτρη Σταθακόπουλου στο 24grammata.com κλικ εδώ)

Τις προάλλες, από αναζήτηση σε αναζήτηση, έπεσα επάνω στο πολύ ενδιαφέρον: http://karagiorgos.blog-net.ch/articles-and-essays/shakespeares-classical-knowledge/ αναφορικά με τις πιθανολογούμενες επιρροές του Άγγλου κλασικού συγγραφέα Ουίλιαμ Σαίξπηρ από τους αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς και πραγματικά εντυπωσιάστηκα.
Δεν είμαι φιλόλογος , ούτε ειδικός στον Σαίξπηρ. Δυό τρία έργα έχω δει στο θέατρο: Βασιλιά Λήρ, Ριχάρδο Γ’ και όνειρο θερινής νυκτός, καθώς και δύο ταινίες: https://www.youtube.com/watch?v=_CxNF4eA6yw&feature=player_detailpage και https://www.youtube.com/watch?v=8xK7PLk_nX4&feature=player_detailpage ,όμως μου αρέσουν οι ιστορικές έρευνες.
Το θέμα Σαίξπηρ, στη διεθνή ιστορική λογοτεχνία, είναι άλλο ένα «Ομηρικό ζήτημα», που σχετίζεται με το εάν ήταν ένα ή πολλά πρόσωπα και ποιάς καταγωγής, εάν έγραψε πρωτότυπα έργα, ή επηρεάστηκε ( ή «έκλεψε» ) από παλαιότερους συγγραφείς και ειδικά Έλληνες και Λατίνους, εάν γνώριζε λατινικά και αρχαία ελληνικά , ούτως ώστε να μπορεί να διαβάσει από το πρωτότυπο, ή διάβασε μεταφράσεις των αρχαίων έργων στα αγγλικά και άλλα ενδιαφέροντα ερωτήματα, που γεννούνται για θρυλικές προσωπικότητες σαν τον Σαίξπηρ.
Ενδιαφέρον βρήκα και εδώ:
http://www.electrummagazine.com/2010/12/shakespeare-and-the-classics-plutarch-ovid-and-other-sources/ όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται η εγκωμιαστική πλάκα στο μνημείο του στην εκκλησία της αγ.Τριάδος στην γενέτειρά του, το 1623 ( Shakespeare’s monument in Holy Trinity Church, Stratford ):

IVDICIO PYLIVM    GENIO SOCRATES    ARTE MARONEM TERRA TEGIT,  POPVLVS MÆRET,  OLYMPVS HABET – « Στην κρίση Πυλέας/Νέστορας, στην ιδιοφυΐα Σωκράτης, στην τέχνη μυθικός, η γη σε καλύπτει, οι άνθρωποι σε πενθούν, ο Όλυμπος σε κατέχει»
Τέλος ενδιαφέρον βρήκα και το βιβλίο του συγγραφέα Myron Stagman: Shakespeare’s Greek Drama Secret και σε ελληνική μετάφραση: το αρχαίο ελληνικό μυστικό του Σαίξπηρ.

Ο Myron Stagman αφού μας μιλά για τη ζωή του Σαίξπηρ, στη συνέχεια καταπιάνεται με την ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ την ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ την ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΗ ΚΩΜΩΔΙΑ και το εάν μπορούσε ο Σαίξπηρ να διαβάσει τα αρχαία ελληνικά δράματα από το πρωτότυπο, καταλήγει δε στο :
«Η αρχαία ελληνική τραγωδία και κωμωδία ήταν το μυστικό της αθάνατης επιτυχίας του ιδιοφυούς Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Στο βιβλίο αυτό αποδεικνύεται η θεμελιώδης, ζωτικής σημασίας σύνδεση με τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή, τον Ευριπίδη και τον Αριστοφάνη, καθώς και ποιο ρόλο έπαιξαν στη δημιουργία του «Μάκβεθ», του «Άμλετ», του «Βασιλιά Ληρ» και των υπόλοιπων έργων. Το να ισχυρίζεται κανείς, με την επιμονή που το κάνουν οι φανατικοί οπαδοί του Σαίξπηρ, ότι ο δραματουργός δεν δέχτηκε καμία άμεση επίδραση από την αρχαία ελληνική τραγωδία και κωμωδία, ότι πιθανότατα δεν διάβασε ούτε ένα αρχαίο ελληνικό θεατρικό έργο, συνιστά μια ηθελημένη παράκαμψη της αλήθειας. Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι, την εποχή του Σαίξπηρ, οι σπουδαστές μελετούσαν στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους Ευριπίδη, Σοφοκλή και Αριστοφάνη. Και ο Σαίξπηρ είχε μια ολοκληρωμένη ακαδημαϊκή μόρφωση. Επιπλέον, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το ότι ο Σαίξπηρ εξοικειώθηκε ακόμη περισσότερο με το αρχαίο ελληνικό θέατρο και εμπνεύσθηκε από την αστείρευτη πηγή του αντλώντας υλικό για θέματα, χαρακτήρες, μονολόγους και ποιητικές εικόνες, όταν έγινε επαγγελματίας θεατρικός συγγραφέας. Είναι φανερό ότι η αποκάλυψη των αρχαίων ελληνικών πηγών του Σαίξπηρ αποτελεί τη λύση του σαιξπηρικού μυστηρίου.»

Ο Σαίξπηρ έζησε από το 1564 μέχρι το 1616 ( 52 ετών ), δηλ. μέσα 16ου αρχές 17ου αι. Στην εποχή του ( αρχές 17ου αι. ) υπήρχαν ήδη στην Αγγλία αρκετοί Έλληνες λόγιοι, αλλά κυρίως έμποροι . Τέτοιοι ήταν ο Μητροφάνης Κριτόπουλος στο κολέγιο Μπάλιολ της Οξφόρδης, ο Χριστόφορος Άγγελος στο ίδιο κολέγιο και στο Τρίνιτυ Κόλετζ του Καίμπριτζ, ενώ αργότερα συναντάμε τον τυπογράφο Νικόδημο Μεταξά, αλλά και τον Ναθαναήλ Κονόπιο ή Κανώπιο στο κολέγιο του Balliol , ο οποίος εισήγαγε τον καφέ και το ψήσιμο του καφέ στην Αγγλία, επάγγελμα που άσκησαν αποκλειστικά οι έλληνες της Αγγλίας εκείνη την περίοδο ( αρχές 17ου αι.). Αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο Σαίξπηρ διδάχθηκε ελληνικά από κάποιον Έλληνα, εν τούτοις η ευρύτερη παιδεία του δεν αποκλείει την γνώση λατινικών και αρχαίων ελληνικών από το αγγλικό σχολείο.