«Μεγαλώνοντας», του Ρ. Λενκλέιτερ

ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΑ
«Μεγαλώνοντας», του Ρ. Λενκλέιτερ

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Πρόσφατα ξεκίνησαν οι προβολές της νέας ταινίας του Ρίτσαρντ Λενκλέιτερ με τίτλο «Μεγαλώνοντας.» Ο Ίθαν Χοκ, η Πατρίτσια Αρκέτ και ο Έλαρ Κολτρέιν συνιστούν τα βασικά πρόσωπα του αμερικάνικου φιλμ. Μια ταινία γυρισμένη σε 39 ημέρες, ένα φιλμ ζωής καθώς αντικείμενό του αποτελεί η διαδικασία της ενηλικίωσης ενός αγοριού από το Τέξας. Τα δώδεκα έτη στη διάρκεια των οποίων ο θεατής παρακολουθεί την ενηλικίωση του μικρού Μέισον συνοψίζονται στο εξαίρετο μοντάζ της ταινίας. Ένα έργο εν προόδω, μια προσέγγιση ντοκιμαντέρ και η ευλογημένη στιγμή που οι μέθοδοι των διαφόρων, κινηματογραφικών ειδών συνυπάρχουν ή δανείζουν τα βασικά χαρακτηριστικά τους επιφέροντας μια τομή στη θεματολογία της εκράν. Το «Μεγαλώνοντας» προτείνει ένα νέο, κινηματογραφικό είδος, μια άλλη απεικόνιση, περισσότερο ρεαλιστική, ικανή ν΄αποκαταστήσει την αλήθεια του μέσου. Την εξαντλημένη και αμφισβητούμενη αυθεντικότητα που έθεσε άλλοτε η τέχνη ως βασικό της μέλημα. Η πρόοδος των τεχνικών μέσων και η αθρόα εισροή κεφαλαίων στη βιομηχανία του Χόλιγουντ έθεσε ως προτεραιότητα απεικονιστικούς στόχους που ελάχιστη σχέση διατήρησαν με τα επόμενα βήμα του ρεαλισμού. Με την ευρεία χρήση τους ο κινηματογράφος τέθηκε στην κορυφή του λαϊκού ενδιαφέροντος, απολαμβάνοντας το θαυμασμό που κανένα είδος τέχνης δεν απόλαυσε ως τώρα. Οι παράλληλες και περιθωριακές προτάσεις κινηματογραφικών συλλήψεων παρέμειναν στη σκιά, καθώς οι μεγάλες παραγωγές με κεκτημένη ταχύτητα απολάμβαναν το θαυμασμό του κοινού, εκπληρώνοντας τη φιλοδοξία της δράσης. Ένα πνεύμα που απασχόλησε και επιδιώχθηκε λυσσαλέα από την ίδια την τέχνη μοιάζει να ρεαλιστικοποιείται στα αμερικανικά φιλμ που κατακλύζουν τις αίθουσες της Δύσης.
Οι παράλληλοι, κινηματογραφικοί κόσμοι διατήρησαν εντούτοις ένα διαφορετικό ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο. Τα πολυάριθμα φεστιβάλ στη γηραιά ήπειρο διατήρησαν το ενδιαφέρον ενός μειοψηφούντος κοινού για κινηματογραφικές απόπειρες βασισμένες περισσότερο στον αυτοσχεδιασμό, τη βαναυσότητα, την τρυφερότητα που τόσο έλειψε από τα συμφραζόμενα της έβδομης τέχνης. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς πως ο αμερικανικός κινηματογράφος, η αιχμή της συγκεκριμένης τέχνης ακολούθησε την πληθωρικότητα στη χρήση και τη διάδοση νέων ιδεών, όπως οι τελευταίες εκπληρώνοντας μες στην αχανή terra incognita. Με μια απαράμιλλη προθυμία για θέαμα στα μέτρα ενός απαιτητικού κοινού και με τη δεδομένη και αχαλίνωτη αμερικανική ευκαιρία να μαίνεται ως τις αρχές του νεόκοπου 21ου αιώνα, το Χολιγουντ ενσωμάτωσε στις παραγωγές του κάθε πρόταση, κάθε τεχνικό μέσο, κάθε διαθέσιμο στοιχείο πολιτικής και πολιτισμού. Η αισθητική του κιτς, το επίπλαστο σε κάθε επίπεδο, η αμερικανική φιλοδοξία για ισότητα, η υπερβολή και τα νέα περιβάλλοντα σε στυλ συντέλειας του κόσμου συνιστούν μερικές από τις πιο διαδεδομένες και ανεπτυγμένες πτυχές του αμερικανικού κινηματογράφου. Οι προσλήψεις από τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο δεν επηρέασαν άμεσα το Χόλιγουντ. Παρά την υιοθέτηση του πνεύματος της νεο- βαρβαρότητας ο κινηματογράφος της Αμερικής δεν βασίστηκε στην όσο το δυνατόν ρεαλιστική θεώρηση των κοινωνικών προβλημάτων, αυτών των ίδιων δηλαδή που έθρεψαν και αναγέννησαν τις ευρωπαϊκές δημιουργίες των αργών ρυθμών και του μεγάλου βάθους. Στην εποχή μας διαπιστώνεται ήδη μια σύμπλευση ανάμεσα στα είδη. Ταινίες όπως το «Μεγαλώνοντας» επιβεβαιώνουν μια άλλη εκδοχή, μια ας πούμε ωρίμανση στ΄αντικείμενο της πρωτοτυπίας με το οποίο ανέκαθεν καταπιανόταν ο αμερικανικός κινηματογράφος. Η προσέγγιση τύπου ντοκιμαντέρ, εμπλουτισμένη με στοιχεία που δεν είναι δυνατόν να ενσωματωθούν στα φιλμ μαρτυρίας ή ιστορικής μελέτης, τα ολοένα και περισσότερο ανθρωποκεντρικά φιλμ που ερεθίζουν το κοινό και στις δυο πλευρές του ωκεανού επιβεβαιώνουν την άφιξη μιας νέας εποχής. Μιας περιόδου με σαφείς ψυχολογικές αναζητήσεις, ικανής ακόμη και να θέσει στο περιθώριο τη συγκλονιστική ατμόσφαιρα που πρότειναν τα αμερικανικά φιλμ των περασμένων δεκαετιών. Ο μικρός Τεξανός που φθάνει ως την πρώιμη ενηλικίωσή του εμπρός στα μάτια μας, στέκει κοντύτερα στον ρεαλισμό, όπως ονομάζεται η αυθεντική πρόσληψη της πραγματικότητας μέσα από τη διαδικασία της τέχνης.
Με αφορμή την ταινία του Ρίτσαρντ Λενκλείτερ δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως ο ρεαλισμός ανακτά τελικά τη θέση του στο πεδίο του ανθρώπινου ενδιαφέροντος. Μια τάση ώριμη, ικανή να θέσει στο επίκεντρο του ψυχολογικού και εμπορικού ενδιαφέροντος την απλή, καθημερινή ζωή. Το θαύμα της ζωής καθώς εξελίσσεται με τον ίδιο ρυθμό για κάθε άνθρωπο και κάθε εποχή.Με την προβολή του φιλμ «Μεγαλώνοντας» στις κινηματογραφικές αίθουσες και την αναγωγή της δράσης στο πραγματικό πεδίο λαμβάνει χώρα το τέλος των επιβλητικών παραγωγών οι οποίες λίγη ως ελάχιστη σχέση διατήρησαν με το ρυθμό και τη συνέπεια της πρωτοτυπίας όπως λαμβάνει χώρα στην αληθινή ζωή. Η τέχνη που μιμείται τη ζωή δεν συνιστά έναν απλό αφορισμό, αλλά στην περίπτωση του παγκοσμίου κινηματογράφου μια ευλογημένη κατάληξη της ωρίμανσης του μέσου. Ο κινηματογράφος διατρέχει ολόκληρο το φάσμα του ριζοσπαστισμού για να στραφεί πια με συνέπεια στον πιο στέρεο ρεαλισμό. Μοναδική παραφωνία η τέχνη του κολλάζ που αμβλύνει το χρόνο και τον ελαστικοποιεί. Αυτή όμως η τεχνική δυνατότητα είναι και η ευλογία του κινηματογράφου που μπορεί και καταργεί ή ακυρώνει την πραγματικότητα του χρόνου. Ο ρεαλισμός της έβδομης τέχνης συνίσταται στην τελική αποδοχή της σημασίας του. Ο Μαρσέλ Προυστ θα ήταν ολότελα εκστασιασμένος, ίσως δυστυχής αν μπορούσε να μαρτυρήσει ο ίδιος την κινηματογραφική κατάκτηση που η λογοτεχνία ή οποιαδήποτε άλλη τέχνη ποτέ δεν κατόρθωσε. Ο μικρός Μέισον απ΄το Τέξας ακυρώνει όλα τα μυθιστορήματα, αποκαθιστώντας την ισορροπία ανάμεσα στα τεχνικά μέσα και την ευλογημένη χρησιμότητά τους για την πραγμάτωση του πιο αγνού και διακριτικού ρεαλισμού. Αυτόν της ανθρώπινης ζωής που εξελίσσεται, που ασθμαίνει, που συμβαίνει πάντα με μικρές ευχάριστες ή θλιβερές πρωτοτυπίες.
Ο τίτλος της ταινίας «Μεγαλώνοντας», ένας όρος που σημαίνει τον τρόπο και τη συνέχεια προσδίδει πια την ιστορικότητα στο εμβληματικό λογότυπο του «the end», μεταβάλλοντας για πάντα τις προθέσεις του κινηματογράφου.