Η Αφροδίτη του Παύλου Μάτεσι

24grammata.com- κριτική

ΛΑΪΚΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ
Η Αφροδίτη του Παύλου Μάτεσι

γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

Αυτά τα πρόσωπα, ο Τίτος, ο Μάριος, η νεκρή μητέρα της Αφροδίτης, τ΄άλλα που δεν λέγονται και δεν περιγράφονται, συνιστούν από μόνα αγνές θρησκείες. Εκεί που υφίσταται η μνήμη ορθώνεται η πίστη και το προσωπικό, το λαϊκό θρήσκευμα, η μόνη ακέραια αγωνία. Ένα «περί δικαίου» ανθρώπινο βάρος. Είναι τα λαϊκά πρόσωπα οι μύστες, είναι αυτά τα ίδια που αναμορφώνουν τα σχήματα. Ο αέρας, τα σπίτια, το φεγγάρι, -κάποτε ολόκληρο, θηλυκό φεγγάρι-, το αύριο και η ανάμνηση αποκτούν τελικά τις όποιες σαφείς διαστάσεις τους. Εδώ μιλούμε για ένα σκηνικό αντίστοιχο μ΄αυτό της παλαιάς Κοκκινιάς. Ίσως διαφαίνονται ακόμα αχνά και ερρειπιώδη τα χαμηλά, προσφυγικά σπίτια και οι αυλές θρήνοι πέρα απ΄το θόρυβο της οδού Θηβών, στο ύψος των απέραντων αποθηκών της άλλοτε κραταιάς μας μνήμης. Το σκηνικό είναι πάντα τα πρόσωπα, η μεταφυσική τους που αποκαλύπτεται ηλεκτρική και ακηλίδωτη πάνω στα πράγματα και τις επιλογές.
Η λαϊκή ετυμηγορία του Παύλου Μάτεσι προικίζει τις μορφές με το δράμα και τον απαραίτητο ηρωισμό. Εκείνον που γειτνιάζει στην ηδονή των αγίων, τον κόπο της ανακηρρύξεως, όταν διεκδικούν το χρησμό και το χρίσμα. Μιλούμε για έναν παλμό και μια ιδεολογία βαθύτατα ανθρώπινη, ταπεινή, στο ύψος του πειρασμού. Αυτός λαμβάνει χώρα μες στα όρια του πάθους, εκεί που φύεται αδιάφανη και ατόφια η ομορφιά. Αυτός ο πειρασμός είναι το βαθύτατο μαρτύριο ενός παιδιού, η ενσυνείδητη επιλογή της αρετής, της πιο σκοτεινής μας διαστροφής.Στα πρόσωπα του δράματος θα βρεις το πένθος, την οδύνη, τη φιληδονία, το αιώνιο, πορφυρότατο μαρτύριο του αγίου Ανθρώπου.Ενός προσώπου απόκληρου, φιλήδονου, σκοτεινού και αβαθούς.
Ο Χούλιο Κορτάσαρ στα Βραβεία του, γράφει πως ο χρόνος γεννιέται μες στα μάτια. Μια αντιστοιχία με την οπτική μνήμη του Γιώργου Χειμωνά, όταν ο φόνος μαίνεται στους δρόμους, κραδαίνοντας το μαχαίρι, μες στα αίματα τ΄απογεύματα και το φουστάνι ενός κοριτσιού. Είναι το ίδιο δράμα που ενέπνευσε τα τοιχογραφήματα της ύστερης βυζαντινής περιόδου. Στην Πομπηία και αλλού, όπου το σώμα πόνεσε και σπαράχτηκε. Ένα τέτοιο δράμα είναι τα μάτια της γυναίκας στη φωτογραφία του κοιμητηρίου, ανάμεσα σ΄οσμές λαδιού και τα πολύχρωμα κεριά της Αχερουσίας. Ο θεός του Μάτεσι είναι πολεμικός, Τατάρος, κατεβασμένος στο ύψος του ανθρώπου και του χώματος, σ΄ένα βάθος σπουδαιότερο και πολλαπλάσιο του θανάτου. Είναι η μοίρα μας η ριζωμένη μες στα σπίτια, είναι το κληροδότημα των άγνωστων επιγόνων, ο κεραυνός που τεθλασμένος σπάζει τα παράθυρά μας. Σ΄αυτό το ειδικό βάθος ζει ο θεός του Παύλου Μάτεσι, σέρνει τ΄άρρωστο πόδι του, ερωτεύεται τη μητέρα για να διδαχθεί τ΄αμάρτημα και έτσι να εκπληρωθεί η δοκιμασία και τα σημάδια του καρφιού. Σε τούτο το βάθος ο φόνος, το μυστήριο της φιλοδοξίας και ότι απ΄το αίμα κερδήθηκε. Η μνήμη για τον Μάτεσι είναι κιβωτός ομορφιάς, θρήσκευμα, είναι η δόξα της ωραιότητας, η πίστη και τ΄απρόσιτο ενός θεού και ενός άστρου. Τα σύμβολα του δράματος παρόντα. Ο Χριστός που τον αρνήθηκαν πληγιασμένο μες στις νυχτερινές αυλές, οι ιχθύες με τα εξαρθρωμένα μάτια, ο εσταυρωμένος στη θέση ενός Πέτρου μ΄όλα τα τιμαλφή της σάρκας του ξεκληρισμένα. Ετούτο το δράμα που είναι νυχτερινό και απροσμέτρητο, μ΄όψεις ποικίλες, αναπηρίες και πάθη, ετούτο η αγιοσύνη και η ηδονή. Οι αδελφές της οδύνης.
Μια πραγματεία ανάμεσα στην ηθική και την ηδονή, ανθρώπινες αυθαιρεσίες και τίποτε περισσότερο. Στην Καπερναούμ του Παύλου Μάτεσι, τ΄αλιεύματα είναι φονικά. Μες στο πλήθος, ανάμεσα στα κτίσματα και τη σκοτεινή πόλη, αναγνωρίζονται σημάδια απ΄το αιμάτινο νερό και τη σκοτωμένη βιολογία μας. Στην αιρετική πλοκή της Αφροδίτης ο φόνος είναι η κάθαρση. Ποτέ ξανά θεοί στις ακτές της Σαλαμίνας.
Ο κόσμος και η σελήνη που χωρούν μες στις φλέβες. Ετούτο μονάχα λογίζεται ως σκηνογραφία του δράματος. Με το σπέρμα και την πληγή, οι νεκροί μας κυκλώνουν, παραμένουν αμείωτοι μες στον ύπνο, τη ρίζα και τ΄όνειρο. Ο Χριστός του Σαββάτου πίσω απ΄τ΄αναμμένο παράθυρο μες στα αίματα με το σπασμένο βιολί της Σαλώμης ανά χείρας. Ανάμεσα στα πρόσωπα που σηματοδοτούν την ειδωλολατρεία του Μάτεσι, το είδωλο παραμένει μαρτυρικό, αξεπέραστα ιερό. Όπως στις ζωγραφικές μαρτυρίες του Μπείκον.  Η πόλη που πεθαίνει και η μαραμένη γυναίκα που απολύθηκε για πάντα. Το θρήσκευμα του συγγραφέα είναι που με τέτοια ένταση θηρεύει την ηδονή  και την ομορφιά μες στην παλιά πόλη, στα πόδια ενός πολεμιστή που κάποτε μας συγκίνησε και τώρα μας εξαντλεί.
Η διαφορά ανάμεσα στ΄αληθινό και το ψευδές στηρίζεται σε μια προκατάληψη, επισημαίνει ο Ίταλο Καλβίνο. Στην ίδια διάσταση κυοφορείται η αποτελεσματικότητα του δράματος του Παύλου Μάτεσι. Ένα λαϊκό άσμα, ένα τραγούδι πικρό, ένας κίνδυνος που ανακοινώθηκε. Τέτοια η Αφροδίτη του Παύλου Μάτεσι. Η τελετή και η πτυχή της πίστης.