αφιέρωμα: 28η Οκτωβρίου 2013

24grammata.com/ αφιέρωμα 28η Οκτωβρίου 2013

Τιμούμε την εποποιία του 1940 (κλικ εδώ εδώ για να  βρείτε πάνω από 140 άρθρα του 24grammata.com για το έπος του 1940) και συγχρόνως αναζητούμε το νόημα της Πατρίδας στις μέρες μας
Λογοτέχνες, άνθρωποι του πνεύματος και της επιστήμης πραγματεύονται έννοιες και καταστάσεις, όπως η πατρίδα, η εθνική συνείδηση, ο επίκαιρος, υστερόβουλος εθνικισμός που γεννά τη βία και υπονομεύει την ελευθερία.
73 χρόνια από το έπος του 1940 η ελληνική κοινωνία καλείται να εκτιμήσει το παρόν, να αφουγκραστεί το παρελθόν και να αποδώσει ένα ορισμένο στίγμα στις μέρες που θα μας αποδοθούν.

Υπεύθυνος αφιερώματος: Απόστολος Θηβαίος

εστί
γράφει ο  Απόστολος Θηβαίος.

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ

«Μια καθίζηση, ένα χέρι
Που στάζει ολίγο μέλι, μια γοερά κραυγή,
Αρκούν καμιά φορά
Για να χαθή μια πόλις,
Να ξυπνήσει ένας λαός.»
Ανδρέας Εμπειρίκος

Η πατρίδα μου δεν είναι οι αιμοσταγείς φυλλάδες στα πρωινά σχοινιά του Συντάγματος. Δεν είναι οι εμπορικοί δρόμοι, τα ηρώα, οι εθνικοί κήποι, τα μέγαρα μιας ολότελα λησμονημένης νεοκλασικιστικής περιόδου, τα άδεια συντριβάνια, οι μαρμάρινες πτυχώσεις και οι γυάλινοι δρομείς της μεταμοντέρνας περιόδου. Η πατρίδα μου δεν ήταν ποτέ οι αγοραίες συναλλαγές, τα ανατολικά κορίτσια με το πρόσωπο της Μπέργκμαν στα πόδια του ξενοδοχείου «Βύρων.» Η πατρίδα μου δεν ήταν τα στέρφα χρόνια, οι χαμένες γένες του Δημήτρη Δημητριάδη, οι ζαχαρένιες κούκλες των παραλιακών δρόμων που ξερνούν φωτιές και αγαπούν τους χαμηλούς φωτισμούς. Η πατρίδα που γνώρισα δεν ήταν οι μαστροποί, οι ψευδαισθησιακές εικόνες των θεάτρων, τα ηλεκτρικά, κυριακάτικα γήπεδα, τα σχέδια που διαθέτουν μια βραχεία προοπτική, τα μοντέρνα κτίσματα από τσιμέντο και σίδερο.
Η πατρίδα μου είναι εκείνη η γριά Λένγκω του Γιάννη Μαρκόπουλου, τα έρημα σπίτια ψηλά στα Αναφιώτικα ενός άλλου καιρού. Η πατρίδα μου είναι πάντα τα αγέραστα κορίτσια που συγκρατούν ανάμεσα στο μέτρο, το χρόνο και την ύβρη το ασήκωτο περιστύλιο των εποχών. Η πατρίδα μου είναι  καρκικινικά μεσημέρια, η νεκρή πεταλούδα της Λιβύης και τ΄ωραίο μοναστήρι του Πόρου. Η πατρίδα μου είναι οι πρωινοί βομβαρδισμοί και η περηφάνια της εξορίας. Είναι απέραστα βράδια με καλοσυνάτους κούρους στην οδό του Σταδίου, τα Προπύλαια, βαθιά στα Χαφτεία. Είναι τα γκρεμισμένα σφαγεία της οδού Πειραιώς, η αδάμαστη Στέλλα, η Σοφία Βέμπο, ο Μάνος Χατζιδάκις, οι κάθετες πόλεις του Ξενάκη, ο Κοσμάς Πολίτης και τα αρχαία στρώματα της Κορίνθου. Η πατρίδα μου θα΄ναι πάντα το Πρακτορείο και ο σπασμένος καθρέφτης του πιάνου, ο κήπος με τους ληστές, οι ωραίοι Σπαρτιάτες πρόσφυγες που χάθηκαν σκιές στα κοιμητήρια της Νέας Ιωνίας. Η πατρίδα μου είναι άνθρωποι αιχμές, παιδιά ελευθερωτές, όπως ο Κώστας Γεωργάκης, ο Μπολιβάρ του Νίκου Εγγονόπουλου, ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ο Βλάσσης Καραθανάσης από την Κόρινθο με την κάτωχρη ποδιά και το ακοίμητο μαχαίρι, στραμμένο πάντα στον εαυτό του. Η πατρίδα μου είναι η όψη της θάλασσας από τα παραλιακά ξενοδοχεία και οι αναρίθμητοι, πνιγμένοι ήλιοι πίσω από τα διυλιστήρια. Το ασκί το παρμένο από κατσίκια, ο Οδυσσέας, οι πορθμοί και ο χαμένος ανθυπολοχαγός στα βουνά της Αλβανίας. Ο Γιώργος Σαραντάρης και οι σκοτεινές, σαν παραμύθια γειτονιές, η φωνή που πάντα θα περνά από το λόφο των Εξαρχείων, τα μικρά βιβλία και τα μεγάλα όνειρα. Πατρίδα μου είναι οι εξωτικοί, βραδινοί φωτισμοί της Αλεξάνδρειας, η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου, τα πελασγικά, άμορφα αγάλματα και τα χαλίκια που γέννησαν τις λέξεις στα στόματα των ποιητών, οι ζεϊμπέκες του Τσαρούχη και οι ελαιογραφίες του Μπουζιάνη. Πατρίδα μου εκείνο το γέρικο δέντρο με τα γυμνά κλαδιά που δεν αρπάζει στις φωτιές και οι καρποί του τόσα χρόνια λιώνουν στα ρείθρα και τις αυλές. Η πατρίδα μου είναι το φως του φθινοπώρου που δεν κάμπτεται, το πρώτο πρόσωπο της Αθήνας, οι αποστεωμένες μητέρες του Μεσολογγίου, η λαϊκή φιγούρα του Θωμά Γκόρπα και η αδικοχαμένη Κατερίνα που ορκίστηκε μια άλλη εποχή. Πατρίδα μου το ομηρικό «λάμδα» και οι φωλιές της Περσεφόνης. Στον άνεμο της πατρίδας μου πάντα ζωντανές οι φωνές εκείνων που χάθηκαν. Φωνές να σβήνουν και πάλι να κερδίζουν τον καιρό, φωνές που φθάνουν με τον άνεμο. Πατρίδα μου ο Αλέκος Παναγούλης, ο Λόρδος Βύρων, ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης και όλα τα αηδόνια στις Πλάτρες. Πατρίδα μου η Σαλαμίνα, η γη πέρα από την πράσινη γραμμή, οι κρεμασμένοι των δέντρων και οι αιωνόβιοι μανδραγόρες στην Καισαριανή και το Δίστομο. Η πατρίδα μου τα ερμητικά, απόκρημνα κελιά της Καλαμπάκας, οι χριστιανικές λυχνίες στις άκρες των δρόμων με μια εικόνα αγίου, το φυτίλι και το παλιό λάδι, τα ξαφνικά, βυζαντινά ξωκλήσια με τα λιωμένα κεριά. Πατρίδα μου οι Χιονιαδίτες τεχνίτες και τα ξυλόγλυπτα τέμπλα,  οι αιώνιες γυναίκες του μεσημεριού που αφηγούνται τις βροχές και αποστηθίζουν τα δώδεκα ευαγγέλια και τα ονόματα των πεσόντων. Πατρίδα μου οι ανοιξιάτικοι επιτάφιοι και οι ιερές πομπές έξω και πέρα από τον θάνατο. Πατρίδα μου είναι μια γλώσσα όλα χαλάσματα, αρχαίοι φθόγγοι που είναι κάτι περισσότερο από λόγος, σιωπή και νόημα. Μες στην ερημιά της η γλώσσα σημαίνει την πατρίδα μου, σημαίνει παιδιά που δέονται μαινόμενα, με θάρρος ενώπιον του μυστηρίου. Η πατρίδα μου είναι ο χρησμός, ο λαός και η ιστορία της, είναι μια κομψότητα παρακμιακή και αναλλοίωτη.
Η πατρίδα μου δεν είναι μια καταγωγή. Είναι ιδέα και αγωγή. Η πατρίδα μου θα΄ναι πάντα το δέντρο που φυτεύουν στις σχισμές των βράχων οι ψαράδες της Χίου για τα πουλιά και την άγρια, τη θαλασσινή τους μοίρα. Η πατρίδα μου τ΄αυτούσια πάθη του φωτός και της γης, ο Ρήγας και ο μύθος. Η πατρίδα μου που πάντα θα σώζεται από τη γενναιοδωρία των παιδιών της.