Ιδέες με αφορμή την ποίηση του Στέλιου Μοίρα

 24grammata.com/ κριτική

γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Διαβάστε όλες τις επιφυλλίδες του Απόστολου Θηβαίου στο 24grammata.com κλικ εδώ
ηλ. εκδόσεις  24grammata.com (σειρά εν καινώ)

Rogamar, Στέλιος Μοίρας, ποιητική συλλογή

Free ebook- 24grammata.com
[κατέβασέτο]

«…Κι όμως κάτι ήξερα τις νύχτες
Που τους ρωτούσα
Αν μπορούν μόνοι τους να κοιμούνται»
Στέλιος Μοίρας

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΑΔΗΜΑΤΑ
Ιδέες με αφορμή την ποίηση του Στέλιου Μοίρα

Σε κάθε λογοτεχνική δημιουργία αναγνωρίζονται πάντα οι προθέσεις και τα χνάρια μιας αισθητικής προσέγγισης. Ετούτα τα δυο όρια πασχίζουν να επικρατήσουν μες στη θεωρία του έργου. Άλλοτε θα εξισορροπηθούν επιβάλλοντας μια εξαιρετική πληρότητα και άλλοτε πάλι θα εναντιωθούν για να επικρατήσει κάποτε η μια ή η άλλη όψη της πραγματικότητας. Εκείνης που συναντά με αμεσότητα την εποχή και τα δόγματά της. Ή πάλι της πραγματικότητας εκείνης που μετασχηματίζεται μέσα από το υποκειμενικό καλειδοσκόπιο του δημιουργού. Η σύνταξη, ο λόγος, ο πλούτος ή η ένδεια ελάχιστα ελέγχονται από τον ίδιο τον ποιητή. Η αγνή και εκπληκτική τέχνη της αναπαράστασης του εσωτερικού μας κόσμου δεν μπορεί παρά να παραμένει αυτοδύναμη, ειλικρινής και αναπόδραστη. Έτσι βαθαίνει ο καημός μας για την κουρασμένη ομορφιά ή την εύπλαστη ωραιότητα που μεταβάλλεται εξωφρενικά, ακολουθώντας την απερίγραπτη μοίρα. Έτσι, ακόμα, φτωχοί, καθώς οι ήρωες του Έσσε, μαρτυρούμε μες στο δημιουργικό μας οίστρο, την ανεπάρκειά μας εμπρός στο μαρτυρικό παρόν, το παρελθόν που βαθαίνει με την ποιότητα της μνήμης του, το μέλλον με τον ανεξιχνίαστο ρυθμό του.
Οι σκέψεις ετούτες, ακαθόριστες και ίσως ασχημάτιστες, παραμένουν ενδεικτικές για τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνεται μια ποιητική δημιουργία όπως εκείνη του Στέλιου Μοίρα. Μακρά πεζοποιήματα, ολόψυχη ελευθερία του λόγου, ισχυρές, περιγραφικές στιγμές θολών, αναμνηστικών τοπίων, το δεύτερο, ενικό πρόσωπο και η προσωπική μαρτυρία. Τα ποιήματα του Μοίρα κινούνται στον άξονα του προσωπικού. Η τόλμη του συνίσταται σε μια ιδιωτική, αισθηματική θεώρηση του βάθους των φαινομένων. Ασχημάτιστα τα συμπεράσματα επιβεβαιώνουν τη μεταβατικότητα της εποχής που τραγουδιέται. Και που μονάχα έπειτα από χρόνια θα μπορέσει με ασφάλεια να εκτιμηθεί. Σε δεύτερο πλάνο οι επικίνδυνοι, πάντα στίχοι.
Ο καθηγητής Νάσος Βαγενάς, περιγράφει την ποίηση, ως ένα εν στήσει λόγο. Σε μια τέτοια κατάσταση, σε μια τόσο οριακή έξαρση ο Στέλιος Μοίρας απολαμβάνει το μέγεθος της ήττας και της ηδονής. Η προσωπική, αισθητική απόκλιση όπως διαπιστώνεται στο σώμα του «Rogamar»  συνιστά ένα στοιχείο διαφοροποίησης. Σκοπός ετούτης της παρατήρησης παραμένει πάντοτε ο καθορισμός των βασικών οριζόντων προσδοκίας, στα όρια των οποίων μπορεί να αποκαλυφθεί η βαθύτερη, ποιητική ουσία. Η διαρκώς παρούσα μνήμη φέρεται ως υπόμνηση της ίδιας της γλώσσας. Σκοπός του ποιητικού συντακτικού δεν είναι άλλος από το ολόψυχο δόσιμο στα πάθη, τις φαντασίες, τις αισθήσεις. Το κύρος της γραφής βεβαίως θα επισημαίνει πάντοτε και θα καταξιώνει ως τέτοια, την ηρωική αρετή της γραφής.
Ο Στέλιος Μοίρας ανήκει σε μια νέα γενιά ποιητών και συγγραφέων. Μπορεί κανείς να τον φανταστεί λαμπρό φορέα άλλων εποχών, εμπρός από φωτεινές βιτρίνες, στις κουβέντες των μπαρ, στις γρήγορες τροχιές των υπογείων συρμών. Η παρουσία του θα μπορούσε να αναπαρασταθεί με το σχήμα της κραυγής που δεν ακούγεται, καθώς εξελίσσεται ένας αιώνας θορύβων και θεωριών. Κάποτε γυρέψαμε μες στις φωλιές της Περσεφόνης την όψη του θανάτου, κάποτε καθορίσαμε τις εποχές με βάση την ποιητικότητά τους. Με τούτες τις παραδοχές καταδικάσαμε τον καιρό μας, θεωρήσαμε πως δεν αξίζει παρά να αποδώσει σχηματικά και νοηματικά τα στίγματα του παρελθόντος. Όμως η ποίηση παραμένει πάντοτε μια κατάσταση, μια κάθετη όψη του κόσμου και των συνθηκών του. Ελάχιστη σημασία θα παραχωρήσουν τα αιώνια, νεανικά κορίτσια στους αυτόκλητους δείκτες του ποιητικού βάθους. Πρόκειται για εκείνο που με τόση ευστοχία διατύπωσε ο Ιταλός ποιητής Ουνγκαρέτι, λέγοντας πως η νέα ποίηση αφορά την έκφραση ενός συναισθήματος, μιας ανυπέρβλητης αρμονίας, η οποία μόνο να καταστεί αισθητή μπορεί δίχως να είναι δυνατή η οποιαδήποτε περιγραφή ή ορισμός. Σε τούτο το σκοπό ταγμένος ο ποιητής είναι καταδικασμένος να κερδίζει ή να χάνει τη φωνή του μες στον άνεμο. Με τέτοιες υψηλές βλέψεις πλησιάζονται πάντα ιδέες όπως θάνατος, το παρελθόν. Με την ποίηση την ίδια ανάγουμε σε ακριβότερη την ίδια τη ζωή μας.
Ο  Όσκαρ Ουάϊλντ κάνει λόγο για την καλλιεργημένη τυφλότητα. Ίσως πρόκειται για εκείνη την εκλέπτυνση που μας οδηγεί βαθμιαία σε έναν αποκλεισμό της εποχής μας της ίδιας. Και έτσι με ερμητικά μάτια καλλιεργούμε τους εαυτούς μας, ορθώνουμε αναχώματα από παλιές αισθητικές και οι εκκωφαντικές, ποιητικές φωνές συνιστούν τα μέτρα μας.  Μες στην τόση ησυχία μας πλάθουμε τον κόσμο, κανείς δεν μας δαμάζει, είμαστε ξέφρενες υδατοπτώσεις στα πέρα, σπασμένα φράγματα. Απειλούμε τις πόλεις, με τις φωνές μας αναπλέουμε ξανά τον ποταμό προς την Αντιόχεια, η φαντασία και το βαθύ «εγώ» μας προσδιορίζει τη διαφορά.
Μες σε δύσκολους και αχρωμάτιστους καιρούς οι νέοι, συνεπείς ποιητές θα μπορέσουν κάποτε να υποστηρίξουν την αθωότητά τους. Όταν περιγράφουν κρυστάλλινα άνθη πάνω στους πάγους και όταν ακόμη ανοίγουν δρόμους ανάμεσα σε αιχμές και σίδερα, όταν αποκαλύπτουν επιτέλους το δρόμο και αναποδογυρίζουν τους πύργους στον άνεμο, παραμένουν ποιητές. Και η προσφορά τους συνίσταται πάντα σε μια φωτογραφική σωτηρία της εποχής μας για τον καιρό που εκείνη θα λήγει.
Εκείνο το «εμπύρετο» στοιχείο που αναγνωρίζεται μες στη στιχουργική του Μοίρα είναι αρκετό για να αποκαλύψει έναν φίλο που δεν γνωρίζει πια με τι να κλάψει. Φιλοδοξία του, ας ευχηθούμε, το φέρσιμο των κυμάτων και των δέντρων.