Η ιστορία του θεσμού των φροντιστηρίων

edu 24grammatajpg

24grammata.com/ εκπαίδευση

24grammata.com εκπαίδευση

Διαβάστε το αφιέρωμα του 24grammata.com για την εκπαίδευση και το σχέδιο για το νέο Λύκειο (2013-14) κλικ εδώ 

χορηγός: Φιλολογικό  Σπουδαστήριο “Γιώργος Δαμιανός” (Μαρούσι, Βριλήσσια, Αγία Παρασκευή) Απόλυτη εξειδίκευση στη διαδικτυακή διδασκαλία εξ αποστάσεως εντός και εκτός Ελλάδας) κλικ εδώ

Δωρεάν πληροφορίες για το νέο σύστημα (2014-15),  τηλ. κέντρο   210 612 70 74

 

Η ιστορία του θεσμού των φροντιστηρίων

του Θανάση Τσακίρη

Με το Ν. 2905/1922 το «Αθήνησιν Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον» απέκτησε το δικαίωμα να οργανώσει τις πρώτες «εισαγωγικές εξετάσεις» τις οποίες διενήργησε για πρώτη φορά το 1924. Ο Ν. 5343/1932 καθιερώνει τον περιορισμένο αριθμό εισακτέων.[1] Στο μεταξύ ήδη από τη δεκαετία 1920-1930 διδάσκοντες από τη δημόσια μέση εκπαίδευση παραδίδουν μαθήματα μαθηματικών σε ιδιωτικά φροντιστήρια ενισχυτικής διδασκαλίας. Η κυβέρνηση Ι. Μεταξά με τον ΑΝ 2525/1940 νομιμοποίησε το φροντιστήριο και τα ιδιαίτερα μαθήματα.[2] Από τότε και ύστερα λόγω του περιορισμένου αριθμού εισακτέων και της συνεχούς αύξησης των υποψηφίων στα ΑΕΙ διευρύνεται συνεχώς η κοινωνική βάση των φροντιστηρίων τόσο από πλευράς εκπαιδευτηρίων, μαθητών και καθηγητών. Με την καθιέρωση του Ενιαίου Λυκείου το 1997 τα φροντιστήρια απέκτησαν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης λόγω του ρόλου που παίζει η βαθμολογική επίδοση των μαθητών στο Λύκειο, με αποτέλεσμα την νέα αύξηση του αριθμού των εκπαιδευτηρίων (1995-96 2.040 φροντιστήρια ΜΕ, 1999-00 2.800 φροντιστήρια ΜΕ) και των καθηγητών (2001 150.000 άτομα). Όπως επισημαίνεται, η υπερανάπτυξη των φροντιστηρίων στα τέλη του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα «αποκαλύπτει προφανή παρανόηση της έννοιας της παιδείας, που έχει συντελεστεί από την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική, και ανεπάρκεια του Κοινού Σχολείου – με ευθύνη της Πολιτείας – να ανταποκριθεί στον προσδοκώμενο παιδευτικό και παιδαγωγικά αποδεκτό ρόλο του. Και τα δυο συμπτώματα (παρανόηση και ανεπάρκεια), εμφανή σε όλα τα περί παιδείας νομοθετήματα και στις αντίστοιχες υπηρεσιακές ενέργειες της περιόδου 1990-93-2004 ως σήμερα, καταλήγουν:

– Σε ουσιαστική παραμόρφωση του νοήματος και του περιεχομένου της μόρφωσης.

– Σε ταλανισμό των νέων, ως το σημείο διατάραξης της ψυχικής υγείας τους ή της φυγής τους από τη «μέριμνα» του Σχολείου.

– Σε υπέρμετρη επιβάρυνση –οικονομική και άλλη- των γονέων για φροντιστήρια.

– Μοιραία και σε κοινωνική αδικία και υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής.[3]»

 

Είναι, όμως, μονάχα ελληνικό το φαινόμενο της εξάπλωσης της φροντιστηριακής εκπαίδευσης, όπως τονίζεται κατά κόρον από επίσημα και ανεπίσημα χείλη στη χώρα μας; Η βιβλιογραφία για το θέμα μας δείχνει ότι ο θεσμός του φροντιστηρίου δεν είναι άγνωστος στη Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική αλλά είναι ιδιαίτερα διαδεδομένος στην Νοτιοανατολική Ασία και σε χώρες της Αφρικής. Συγκεκριμένα, αποτελούν μεγάλο επιχειρηματικό κλάδο σε Καμπότζη, Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Χονγκ-Κόνγκ, Ινδία, Σιγκαπούρη, Αίγυπτο, Τανζανία, Τουρκία και στη Μάλτα. Τις τελευταίες δεκαετίες σημειώνεται μεγάλη αύξησή του σε πολλές από αυτές τις χώρες, καθώς και στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και στην Κίνα και το Βιετνάμ κατά το άνοιγμά τους στην οικονομία του «σοσιαλισμού της αγοράς».[4] Για την αύξηση του αριθμού και της σημασίας των φροντιστηρίων σε αυτές τις χώρες, ενδεικτικά είναι τα εξής στοιχεία: α) στα Ιαπωνικά φροντιστήρια (juku) από το 1976 ως το 1993 ο αριθμός των μαθητών δημοτικού που φοιτούσαν σε αυτά αυξήθηκε από 12% σε 23.6% του συνολικού μαθητικού πληθυσμού,

β) στα αντίστοιχα φροντιστήρια της Σιγκαπούρης ο αριθμός των φοιτούντων από 27% του συνόλου των μαθητών το 1982 αυξήθηκε σε 49% το 1992.

Τα φροντιστήρια έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους σε μεγάλο μέρος των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την έναρξη εφαρμογής του νόμου “NoChildLeftBehind”. [5] Όπως επισημαίνεται από ορισμένους κοινωνιολόγους, η προτυποποίηση των εξετάσεων σύμφωνα με αυτό το νόμο γίνεται με βάση τη λογική της «Μακντοναλντοποίησης» με αποτέλεσμα από τη μια να πέφτει το συνολικό γνωστικό επίπεδο των μαθητών αφού κάθε Πολιτεία των ΗΠΑ χαμηλώνει τα ίδια τα μέτρα και σταθμά και από την άλλη οδηγεί στη διδασκαλία μόνο των αναγκαίων γνώσεων για την επίτευξη καλών βαθμών˙ κάτι ανάλογο, δηλαδή, με τον τρόπο με τον οποίο διενεργούνται οι πανελλαδικές εξετάσεις στη χώρα μας για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. [6]

 

[1] Για περισσότερα ιστορικά στοιχεία, βλ. Πολυχρονάκη Μαρία (2004) «Φροντιστήριο: ένας αλώβητος θεσμός υπέρβασης των συστημάτων εισαγωγής στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση» http://www.elemedu.upatras.gr/eriande/synedria/synedrio4/praktika1/polyxronaki.htm (ανάκτηση σελίδας 4.7.2008)

[2] Από τη σκοπιά ενός φροντιστή που κάνει μια ιστορική αναδρομή, βλ. Τσίλογλου Λευτέρης. Τα φροντιστήρια στην Ελλάδα. Η ιστορία και οι άνθρωποι. Αθήνα: Εκδόσεις Κέδρος. Ο συγγραφέας επισημαίνει, έχοντας ερευνήσει μέσω των εφημερίδων την ιστορία των φροντιστηρίων σε Αθήνα και Πειραιά, ότι αυτά υπήρχαν ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα και ότι «το φροντιστήριο είναι ένας συμπληρωματικός θεσμός, που κινείται παράλληλα με το σχολείο και εξυπηρετεί – κυρίως – τη φιλοδοξία, την ανάγκη, την επιθυμία του μαθητή να ‘μπει’ στη σχολή που ονειρεύεται.»

 

[3] Βώρος Φ.Κ. (2004) «Ανερμήνευτο ή Δυσερμήνευτο Εκπαιδευτικό Ατόπημα η βιασύνη για εμπλουτισμό της ιδιωτικής εκπαίδευσης με Φροντιστήρια»http://www.voros.gr/epik/ar0439.doc (σημ.: οι τονισμοί του συγγραφέα.)

[4]Bray Mark (2001) “Out-of-School Supplementary Tutoring”.Childhood Education. Volume: 77. Issue: 6. Association for Childhood Education International. σελ 360.Βλ. επίσηςBray Mark (1999) “The Shadow education system: Private tutoring and its implications for planners” Fundamentals of educational planning No. 61. Paris: UNESCO International Institute for Educational Planning.

[5] http://en.wikipedia.org/wiki/No_Child_Left_Behind_Act

[6]Βλ. τηνκριτικήστοσύστημααυτόσεRitzer, George (2008). The McDonaldization of Society. Los Angeles: Pine Forge Press.

http://leftypedia.wordpress.com