Διαβάζοντας για την παιδεία επί Τουρκοκρατίας στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Αφροδίτη Αθανασοπούλου

24grammata.com- free e book (κατηγορία: επιστημονικές μελέτες)
[download]

«Σκοτάδι πνευματικό σκέπασε την Ελλάδα…»:
Διαβάζοντας για την παιδεία επί Τουρκοκρατίας
στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης*
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κύριο αντικείμενο της εργασίας αυτής είναι να καταδείξει, με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου, τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η διδακτική ενότητα για την «Παιδεία του Γένους επί Τουρκοκρατίας» στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας Γυμνασίου και Λυκείου. Τα χαρακτηριστικά του τρόπου αυτού (ασυνέχειες, ασάφειες, ουσιώδεις παραλείψεις, φραστικές επιλογές/ρητορικά μέσα) οδηγούν σε εύγλωττα συμπεράσματα για την –αντιθετική– σχέση ανάμεσα στη δήλωση, το αναφορικό-πληροφοριακό μέρος της αφήγησης, και την υποδήλωση, το υπόρρητο ιδεολογικό νόημα που κείται κάτω από τις γραμμές του κειμένου. Εξάλλου, μέσα από την προβολή της σχέσης ρητορικής και ιδεολογίας δίνεται το έναυσμα για μια συζήτηση αναφορικά με το ποιες θα μπορούσαν να είναι οι ικανές και αναγκαίες τροποποιήσεις-αναμορφώσεις της ύλης αυτής· τροποποιήσεις που θα μετέβαλαν με ήπιο αλλά ουσιώδη τρόπο τον χαρακτήρα της πραγμάτευσης –υποκαθιστώντας το ιδεολόγημα με μια ιστορικά εγκυρότερη αφήγηση– και που, από την άποψη αυτή, ενδεχομένως να αποδεικνύονταν πιο αποτελεσματικές από μια κατ’ όνομα αλλαγή των βιβλίων, η οποία τελικά αλλάζει το ένδυμα (την τυπογραφική εμφάνιση του εγχειριδίου) αφήνοντας την ουσία –το παραδοσιακό ιδεολόγημα– ανέπαφο.
ABSTRACT
The main purpose of this paper is to examine how the writers of the history schoolbooks designated to the Greek pupils of Gymnasium and Lyceum (the second level of the Greek educational system) have dealt with a controversial historical issue, such as the potential existence of schools for the Greeks submitted under the Turkish rule, especially during the first period of the Ottoman rein (approximately from the mid of the 15th century to the end of the 16th century). The scarce of evidence during this period has given ground to the theory, or even better to the construction of a myth, the myth of “Kryfo Scholeio” (i.e. of “hidden Greek schools” at night, because of the Turkish oppression). According to the historical documentation, this myth, whose origin must be sought to the years near to the Greek Revolution, has been created by the “illuminated” scholars of the Greek Enlightenment Movement in order to serve certain ideological needs of the time (in few words: to create a “national identity” among the fighters of independence), but it has been imprinted to the Neohellenic national conscience so deeply, that we can trace it even to the schoolbooks of our time. The paper aims to show this “survival” through a comparative content analysis of two exemplary schoolbooks, one for the Gymnasium and one for the Lyceum; it aims, also, to propose other keys of teaching this issue at school as a way-out of the strict ideological (i.e. nationalistic) frame of the practice in use towards a more adequate to the New Didactics of History approach.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟΝ ΤΟΜΟ: Η διδακτική της Ιστορίας στην Ελλάδα και η έρευνα στα σχολικά εγχειρίδια, επιμ. Αντρέας Π. Ανδρέου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2008, 233-267

24grammata.com- free e book (κατηγορία: επιστημονικές μελέτες)
[download]