Παράξενη επέτειος (Bloomsday,16 Ιουνίου)

εάν (ένθετο του 24grammata.com)

ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

 Κάθε 16 Ιουνίου στο Δουβλίνο αλλά και σε άλλα μέρη του πλανήτη τιμούν με ένα μοναδικό τρόπο το συγγραφέα James Joyce  (1882 – 1941) και το μνημειώδες έργο του “Οδυσσέας”
Εδώ θα κατεβάσετε δωρεάν τον “Οδυσσέα” του James Joyce  κλικ εδώ  ή το Dubliners κλικ εδώ

γράφει ο Απόστολος Θηβαίος

Υπάρχουν επέτειοι για τις νίκες των εθνών, τις εθνικές παλιγγενεσίες, για σφοδρές ήττες που έθρεψαν την εθνική συνείδηση και έγιναν η δυστυχία που ενώνει σιωπηρά τους αγωνιστές όλου του κόσμου. Υπάρχουν επέτειοι και εορτασμοί για πόλεις και κομβικά σημεία της ιστορίας τους, υφίστανται εορτασμοί αναμνήσεων για αγώνες κοινωνικούς, για ζητήματα φύσεως θρησκευτικής. Με άλλα λόγια θα μπορούσε κανείς να πει πως ζούμε με τις μνήμες μας, τις εθνικές, τις ατομικές, πως επιβιώνουμε κρατώντας έναν άρρηκτο δεσμό με το προσωπικό ή το συλλογικότερο παρελθόν. Μία ματιά στις ημερολογιακές, σχετικές καταγραφές επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.
Ανάμεσα λοιπόν σε όλες αυτές τις επετείους, υπάρχει και μια ξεχωριστή. Της αποδίδεται ετούτο το χαρακτηριστικό, όχι γιατί δεν αφορά μια μνήμη, μα γιατί η τελευταία δεν αφορά γεγονός πραγματικό, μα ένα δημιούργημα της φαντασίας. Πρόκειται δηλαδή για ένα γεγονός που δεν συνέβη και για πρόσωπα που δεν υπήρξαν ποτέ, που δεν έζησαν μα που στάθηκαν πιο ανθρώπινα και υπαρκτά επειδή εξέφρασαν όλα τα ανθρώπινα, όλα τα εξειδικευμένα, εθνικά χαρακτηριστικά του τόπου και της εποχής τους. Μιλούμε φυσικά για την 16η Ιουνίου, την επονομαζόμενη και «Bloomsday», η οποία εορτάζεται σε ολόκληρο τον κόσμο με έναν τρυφερό και παράξενο τρόπο, από ανθρώπους και ομάδες, οι οποίες αναγνωρίζουν στην ημερομηνία αυτή ένα στοιχείο απαράμιλλης γοητείας και μοναδικότητας. Δεν στέκει αμφιβολία πως σε καμία περίπτωση δεν υπήρξε άλλη, τέτοια αντίστοιχη εορτή. Μόνο ένας δημιουργός του διαμετρήματος του Τζαίημς Τζόυς θα μπορούσε να δημιουργήσει με τα σύνεργα της φαντασίας και της μοναξιάς, με την ικανότητα ενός ανεπανάληπτου ταλέντου του έναν ολόκληρο κόσμο, ο οποίος συνθέτεται από περσόνες οικείες, απλές, από ένα ολόκληρο, λογοτεχνικό σύμπαν, μες στο οποίο ενσωματώνεται η ανθρώπινη ιστορία, η συσσωρευμένη, συγγραφική διδασκαλία,-αν τέτοια, μπορεί να υπάρξει-, καθώς και τα πιο διαχρονικά και ισχυρά ζητήματα της παγκόσμιας κοινωνίας.
Το μνημειώδες έργο του Τζόυς, «Οδυσσέας» αποτελεί ίσως ένα από τα κορυφαία έργα διαχρονικά. Ο δημιουργός του εξέφρασε μες στην πυκνή, κάποτε ακατάληπτη γραφή του, όχι μονάχα έναν ιδιόμορφο λόγο, μια γλώσσα ατομική, μα και ολόκληρη την ανθρώπινη μνήμη. Ακολουθώντας μια αντιστοιχία με τις ραψωδίες του ομηρικού έπους, ο Ιρλανδός συγγραφέα που μίσησε και αγάπησε όσο κανείς τον πολύπαθο τόπο του παρακολουθεί τις περιπέτειες ενός και μόνο ανθρώπου στη διάρκεια μιας ημέρας, επιβεβαιώνοντας εκείνο που λέγεται, πως δηλαδή σε μια μέρα χωρεί ολόκληρη η ανθρώπινη ζωή και η αγωνία της. Το κεντρικό πρόσωπο του ογκωδέστατου έργου, ο Λεοπόλδος Μπλουμ, ευθύνεται για την ονοματοδοσία αυτής της μέρας του Ιούνη, η οποία εορτάζεται με μια παράδοξη ακολουθία των διαδρομών που διανύει ο ήρωας μες στην πόλη του Δουβλίνου. Τα καταστήματα, οι δρόμοι, οι συνήθειες, μια ολόκληρη πορεία φανταστική μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος, μία διαδρομή η οποία ξεκινά από το «φανταστικό» για να καταλήξει βαθιά μες στην πιο αστική πραγματικότητα.
Το έργο του Τζόυς εμπεριέχει όλα τα είδη της λογοτεχνίας, απαιτεί ακόμα και καθοδήγηση για εκείνον, τον μυημένο ή τον αμύητο, προκειμένου αυτός να σταθεί με επάρκεια μες στο θυελλώδη κόσμο του Ιρλανδού. Διακειμενικές αναφορές, λεκτικά σχήματα, ύφη πολλαπλά, λόγος αιχμηρός, άλλοτε τρυφερός, ποιητικός, η αφήγηση που κάποτε υποτάσσεται σε γνώριμες μεθόδους και άλλωστε αναπαράγεται διαμέσου πολλαπλών πρισμάτων και αναφορών. Το έργο του Τζόυς δεν είναι ένα «εύκολο» βιβλίο, δεν πραγματεύεται μόνο ένα θέμα, μα εκτείνεται σε όλο το μήκος της ανθρώπινης δράσης, του ψυχισμού. Η μετάφρασή του στάθηκε πάντοτε, ίσως εξαιτίας όλων των παραπάνω ζητημάτων ένα έργο απλησίαστο, ακόμα και για την ελληνική γλώσσα, με την πλαστικότητα, την προσαρμοστικότητά της σε νέους ή αδόκιμους όρους, όπως αυτοί που γεννιούνται για τους σκοπούς του έργου και μόνο και συνιστούν μια ξεχωριστή, αυτόνομη διάλεκτο. Μόνο το 1990, κατόρθωσε ο Ελευθέριος Ανεβλαβής να ολοκληρώσει τη μετάφρασή του, συνεισφέροντας με έναν μοναδικό τρόπο στην ελληνική γραμματεία. Στην ίδια προσπάθεια, σε εκείνη δηλαδή της ερμηνείας του «τζουσικού» κόσμου θα συμβάλει σε σημαντικό βαθμό και ο Άρης Μαραγκόπουλος, με τον απαραίτητο οδηγό ανάγνωσης. Ας μην σπεύσει κάποιος να χαρακτηρίσει περιττή μια τέτοια προσπάθεια, καθώς ο «Οδυσσέας» δεν αστειεύεται και στέκει τόσο «αφιλόξενος», όσο και γοητευτικός. Για «μυημένους» και «αμύητους», καθώς προείπαμε. Κανείς δεν μπορεί να είναι εξοικειωμένος με έναν δημιουργό όπως ο Τζόυς.
Εισπράκτορες επισφαλών και αμφιβόλων χρεών, κυνικοί δημοσιογράφοι, σύζυγοι ταγμένες σε εραστές, ρομαντικοί τύποι, θρησκόληπτοι, ιστοριολάγνοι, πρόσωπα σκιώδη να παραμένουν στο σκοτάδι καθ΄όλη τη διάρκεια του έργου. Αναρίθμητες περσόνες, οι οποίες δικαιολογούν με επάρκεια την ευρύτητα του έργου του Τζόυς. Φαίνεται, λοιπόν, εξαιτίας των ιδιοτήτων των προσώπων που επιζούν έναν αιώνα και πλέον μες στο μοναδικό, σύγχρονο ιρλανδικό αυτό έπος, πως ο εορτασμός της «Bloomsday» τείνει να μας αφορά όλους. Λόγω ιδιοτήτων, επαναλαμβάνω. Δηλαδή βλέπε παραπάνω, στην εισαγωγική πρόταση της παραγράφου τούτης και απλά πρόσθεσε μες στους όρους και τη δική σου, την προσωπική ιδιότητα.
Χρόνια πολλά κύριε Τζαίημς Τζόυς! Παρά την απώλεια.
Η ζωή του Λεοπόλδου Μπλουμ κράτησε μόνο μία μέρα, εκείνη τη 16η Ιουνίου του 1904, ημέρα Πέμπτη.