Λίγα λόγια για τους Φάρους…

Καλειδοσκόπιο/ φάροι (ένθετο του 24grammata.com)

αρχισυνταξία: Απόστολος Θηβαίος

«ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥΣ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ.»

«ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ. ΛΟΓΟΙ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΕΠΕΒΑΛΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΤΕΛΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ.»

Ταξιδεύοντας κατά μήκος των ελληνικών ακτογραμμών, σε σημεία συνήθως αφιλόξενα, σε τοπία ακραία, βραχώδη θα συναντήσει κανείς την ύπαρξη των μοναχικών, κατακόρυφων κτιρίων. Πρόκειται για κατασκευές υψίστης, πλοηγητικής σημασίας, οι οποίοι συνιστούν οδηγούς για τις θαλάσσιες μετακινήσεις. Οι φάροι, τοποθετημένοι σε απόκεντρα σημεία, σε όρμους και ακρωτήρια αποτελούν τον ακούραστο σηματωρό των πλοίων. Ο φωτισμός τους είναι εκείνος που θα επιτρέψει την ασφαλή διέλευση ενός πλοίου από θαλάσσιες περιοχές με εξειδικευμένα, τοπογραφικά χαρακτηριστικά. Η σήμανσή τους επιτρέπει την αποφυγή της πλεύσης σε κοντινή απόσταση από ξέρες, ναυάγια ή αβαθή, θαλάσσια σημεία. Η σπουδαιότητά τους είχε ήδη καταστεί αντιληπτή από την αρχαιότητα. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας, καθώς και εκείνος της Ρόδου αποτέλεσαν σύμβολα για τη ναυτοσύνη, ενώ παράλληλα εξέφρασαν την κατασκευστική δεινότητα και την ευμάρεια των εν λόγων περιοχών. Ακριβά, δομικά υλικά, υπερμεγέθεις, πληθωρικές κατασκευές στα πρότυπα της μεγαλοπρέπειας των βαβυλώνιων κτιρίων οριοθέτησαν τις θαλάσσιες εκτάσεις και απέκτησαν αξεπέραστη φήμη.

Στη διάρκεια των αιώνων, καθώς οι θαλάσσιες μεταφορές γνώριζαν την άνθηση, εκπληρώνοντας τις ολοένα, αυξανόμενες, εμπορικές απαιτήσεις των εποχών η κατασκευή των φάρων μεταβλήθη σε οικεία πρακτική για τις παραθαλάσσιες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας, καθώς και για τα νησιωτικά συμπλέγματα. Ξένες, ναυτικές αποστολές, οι οποίες αντιμετώπιζαν προβλήματα ναυσιπλοίας στην αχαρτογράφητη, ελληνική, υδάτινη έκταση συνέβαλαν αποφασιστικά στην ανέγερση των φάρων και την καθιέρωσή τους ως μέσα εξασφάλισης μεγαλύτερης ασφάλειας όσον αφορά τις θαλάσσιες μετακινήσεις. Υπεραποκεντρωμένοι, αποκεντρωμένοι, είτε εγκατεστημένοι σε περιοχές αστικές, οι κατά τόπους φάροι διαμόρφωσαν ένα ιδιόμορφο δίκτυο με εξαιρετική σπουδαιότητα για τον υδάτινο ορίζοντα της χώρας. Κατά τα πρώτα έτη οι φάροι επανδρώνονταν με μόνιμο προσωπικό, το οποίο μεριμνούσε για την αδιάκοπη λειτουργία τους. Η δυσκολία του επαγγέλματος, ο αποκλεισμός από την κοινωνική πραγματικότητα για μεγάλες, χρονικές περιόδους συνιστούσε αναγκαία πραγματικότητα για τους απασχολούμενους ως φαροφύλακες. Στις επόμενες δεκαετίες, με την ανάπτυξη νέων συστημάτων και τεχνολογιών οι φάροι είχαν τη δυνατότητα να λειτουργούν δίχως σταθερό προσωπικό. Οι αυτόματοι φάροι εξαπλώθηκαν στη χώρα αντικαθιστώντας πολλές φορές ολοκληρωτικά παλαιότερες κατασκευές, οι οποίες είτε παρέμεναν αδρανείς, είτε πάλι λόγω παλαιότητας δεν ήταν σε θέση να προσφέρουν επαρκείς υπηρεσίες.

Τη λειτουργία των φάρων στις μέρες μας υποκαθιστούν πολλές φορές ειδικά, μεταποιημένα ναυτιλιακά μέσα, τα λεγόμενα και «φαρικά» ή πλοία «συντήρησης φάρων.»

«ΦΑΡΟΠΛΟΙΑ»

Επιφορτισμένα με την υποχρέωση να υποκαθιστούν τη λειτουργία των σταθερών φάρων, «εν καιρώ πολέμου», οπότε και λαμβάνει χώρα η «σβέση των φάρων», τα φαρόπλοια εξυπηρετούν ένα ιδιαίτερο πλέγμα σκοπών. Είτε φέρουν ειδικό κάτοπτρο είτε πάλι μεριμνούν αποκλειστικά για τη συντήρηση και τον έλεγχο της λειτουργίας απομακρυσμένων φάρων, τα φαρόπλοια επιτελούν ένα ιδιαίτερα, σημαντικό έργο.

Η λέξη «φαρόπλοιο» αντλείται από την ερμηνεία της αρχαίας ελληνικής «πυρσωρίς», δηλαδή «καραβοφάναρο.» Τα πλοία αυτά φέρουν στο μέσον του καταστρώματος κυλινδρικό σώμα με κάτοπτρο στο άκρο του, έτσι ώστε να ικανοποιείτει η μέγιστη δυνατή φωτοβολία. Η αδυναμία τους πολλές φορές να διατηρήσουν σταθερό το στίγμα τους, λόγω θαλάσσιων ρευμάτων, καθώς επίσης και η συχνή αντικατάστασή τους εξαιτίας αναγκών δεξαμενισμού και γενικότερης, τακτικής συντήρησης φυσικά και δεν μειώνει την προσφορά τους. Το πολεμικό ναυτικό, επιφορτισμένο με το καθήκον της λειτουργικής διατήρησης του φαρικού δικτύου, συντηρεί στις τάξεις του ορισμένο αριθμό φαρόπλοιών, των οποίων η ιστορία και η επί σειρά ετών εμπλοκή τους στην υπηρεσία των ακτών, υπό πολλές φορές εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες δικαίως τους προσδίδει τον τιμητικό χαρακτηριστικό του «θρυλικού.» Στα πλαίσια του αφιερώματος του «Καλειδοσκοπίου» πραγματοποιούμε μια σύντομη αναφορά στα πιο σπουδαία φαρόπλοια του ελληνικού, πολεμικού ναυτικού, τα οποία εδώ και δεκαετίες υποκαθιστούν την αναγκαιότητα της φαρικής λειτουργίας.

• Λυκούδης Ι (Φαρόπλοιο)

Χανιά (Κορβέτα) / Α-481 Τύπου ‘Flower’

Έναρξη ναυπήγησης το 1850. Εντάχθηκε στην Υπηρεσία Φάρων στις Μαρτίου 1950. Μετασκευάστηκε σε πλοίο ανεφοδιασμού φάρων. Μετονομάστηκε σε ‘Λυκούδης Ι’. Πρώην ‘HMSWARTURTIVA’. Στο ελληνικό Ναυτικό από τις 5 Μαρτίου 1950 (Πειραιάς). Παροπλίστηκε στις 14 Ιουνίου 1973.

• Ωρίων Ι (Φαρόπλοιο)

Πρώην ΚΑΡΠΟΒΑΣ, πρώην BOURGNEUF, πρώην HEERENVEEN

Εντάχθηκε στον Στόλο το 1930. Δέχθηκε την πρώτη αεροπορική επίθεση πριν από την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου . (Πρόκληση στις 12 Ιουλίου 1940 και ενώ βρίσκονταν εν πλω πλησίον της Γραμβούτας. Με την κατάληψη της Ελλάδας χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς και τελικά βυθίστηκε από το Ελληνικό Υ/Β ‘ΠΙΠΙΝΟΣ’ στο Καρλόβασι της Σάμου στις 9 Αυγούστου 1944.

Η λειτουργία των φάρων συνιστά μέριμνα του Πολεμικού Ναυτικού. Εξειδικευμένη, αρμόδια υπηρεσία είναι επιφορτισμένη με τη σύνταξη των συντεταγμένων κάθε φάρου, την παρακολούθηση της επαρκούς λειτουργίας του φαρικού συστήματος ενώ υποχρεούται στην εκπόνηση μελετών σχετικά με την ενδεχόμενη εξάπλωσή του. Τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε φάρου, όπως η ισχύς του, η επάνδρωσή ή ακόμα η αυτόματη λειτουργία του συνιστούν πληροφορίες, τις οποίες κανείς μπορεί να εντοπίσει σε ειδικά ναυτικά φυλλάδια, τα επονομαζόμενα και «Φαρικά.» Η λειτουργία των φάρων, πρέπει να πούμε πως διέππεται από συγκεκριμένο, νομικό πλαίσιο συνταγμένο ήδη από το 1955 και την καθιέρωση των φάρων ως απαραίτητων σημάνσεων για την ασφάλεια των θαλάσσιων μετακινήσεων. Η μείωση του απασχολούμενου προσωπικού αποτελεί συνέπεια της τεχνολογικής προόδου σε ένα πλήθος τομέων, η ανέλιξη των οποίων συνέβαλε στη δυνατότητα της αυτόματης, φαρικής λειτορφίας.

«ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΑΡΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ»

iTo Ελληνικό Φαρικό Δίκτυο σήμερα αποτελείται από :
Σταθεροί Φανοί	243
Αναλάμποντες Πυρσοί	852
Επιτηρούμενοι Φάροι	57
Φωτοσημαντήρες	150
Σχεδίες – Πλωτοί Στόχοι	2
Ραδιοφάροι	2
Σταθμοί radar beacon	2
Σύνολο	1.308

Πηγές ενέργειας του Ελληνικού Φαρικού Δικτύου:
Πυρσοί με Ηλιακή Ενέργεια	9
Πυρσοί με Ασετιλίνη	852
Πυρσοί με ηλεκτρικό ρεύμα ΔΕΗ	325

«ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ-ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ.»

Οι φάροι είναι ειδικα κτίσματα σε αποκεντρωμένες περιοχές, στην κορυφή των οποίων φέρεται ειδικός μηχανισμός, ο οποίος φωτοβολεί ή εκπέμπει φως, ορατό σε μια σπουδαία ευρύτητα ναυτικών μιλίων. Με το όνομα «φάρος» χαρακτηρίζεται τόσο το κτίσμα όσο και η μηχανή φωτοβολίας, εγκατεστημένη στην κορυφή τους. Ένα εκ των βασικότερων χαρακτηριστικών των φάρων συνιστά η περιοδικότητά τους, δηλαδή η χρονική διάρκεια εναλλαγής φωτός και σκότους. Το συγκεκριμένο μέτρο καλείται «χαρακτηριστικό φάρου». Εξίσου σημαντικό για την αξιολόγηση ενός φάρου αποτελεί και η περίοδος φάρου, δηλαδή ο χρόνος, ο οποίος απαιτείται προκειμένου η μηχανή φωτοβολής να επαναλάβει την εκπομπή φωτός. Θα πρέπει να σημειωθεί πως φάροι με ίδια ή παρόμοια «χαρακτηριστικά» αποκλείονται από μία περιοχή.

Οι φάροι, ανάλογα του χαρακτηριστικού τους διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες:

• Σταθερού φωτός, δηλαδή φάροι με φως συνεχές, σταθερής έντασης.

• Αναλάμποντες, με φως περιοδικό διάρκειας μικρότερης του σκότους.

• Διαλείποντες, με φως ίσης ή μεγαλύτερης διάρκειας του σκότους.

• Εκλάμποντες ή τάχιστα αναλάμποντες, κοινώς «σπίθες». Η περιοδικότητα των φάρων αυτής της κατηγορίας ξεπερνά τις 60/λεπτό.

• Με δέσμη αναλαμπών. Πρόκειται για φάρους οι οποίοι εκπέμπουν περισσότερες των δύο αναλαμπές.

• Με δέσμη διαλείψεων, δηλαδή φάροι οι οποίοι εκπέμπουν περισσότερες των δύο διαλείψεις.

• Με δέσμη εκλάμψεων, οι οποίοι διακόπτουν για ορισμένα δευτερόλεπτα την εκπομπή φωτός. Η συγκεκριμένη κατηγορία φάρων διακρίνεται σε α)σταθερούς μετ΄αναλαμπών και β)σταθερούς με δέσμη αναλαμπών.

Επίσης, οι φάροι διακρίνονται και ανάλογα με το χρώμα του φωτισμού τους. Έτσι έχουμε τους λευκούς, τους ερυθρούς, τους πράσινους και τους εναλάσσοντες. Σημειώνεται ότι οι λευκόχρωμου φωτισμού φάροι δεν περιλαμβάνονται στους χάρτες. Οι πράσινου και κόκκινου φωτισμού φάροι χρησιμοποιούνται στις εξόδους και εισόδους στενών, θαλάσσιων διόδων και η σημασία τους κρίνεται ιδιαίτερη, καθώς πρόκειται περί σημείων με αυξημένη, θαλάσσια κίνηση.

Η ένταση των φάρων μετριέται σε «κηρία» και αφορά τη δυναμική της λαμπρότητάς τους. Η ένταση αποτελεί καίριο χαρακτηριστικό τους, ενώ δεν ποικίλει ιδιαίτερα, αφού η πλειοψηφία τους λειτουργεί με ηλεκτρική ενέργεια, η οποία δεν μεταβάλλεται ποιοτικά. Πρόσφατα θα πρέπει να αναφέρουμε πως στις Η.Π.Α. λειτουργεί ο πρώτος φάρος με ατομική ενέργεια. Η φωτοβολία των φάρων αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό τους, καθώς κάθε ναυτιλομένος επιθυμεί να γνωρίζει όχι μόνο την ύπαρξη ενός φάρου αλλά και την απόστασή του από αυτόν, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφαλής διέλευση. Η φωτοβολία ενός φάρου εξαρτάται από τρεις παράγοντες. Τη μηχανική φωτοβολία, τη γεωγραφική φωτοβολία του φάρου καθώς και τις επικρατούσες, ανά περίπτωση ατμοσφαιρικές συνθήκες. Ως μηχανική φωτοβολία νοείται η μέγιστη απόσταση στην οποία είναι ορατό το φως ενός φάρου από παρατηρητή μέση οπτικής οξύτητας και υπό ομαλές, ατμοσφαιρικής συνθήκες. Η γεωγραφική φωτοβολία αφορά τη μέγιστη απόσταση εστίασης του φωτός ενός φάρου, υπό τις ίδιες συνθήκες. Και τα δύο μεγέθη μετριούνται σε ναυτικά μίλια και κρίνονται περισσότερο από ουσιώδη για την εγκατάσταση ενός φάρου, καθώς και την εξασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας του.

«ΕΙΔΗ ΦΑΡΩΝ. ΑΕΡΟΦΑΡΟΙ, ΡΑΔΙΟΦΑΡΟΙ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΑΡΩΝ ΟΜΙΧΛΗΣ.»

Η αποδεδειγμένη σημασία των φάρων στον τομέα της ναυσιπλοίας γρήγορα ανέδειξε τη σημασία τους και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και μετακίνησης. Έτσι, αεροφάροι, ραδιοφάροι και φάροι ομίχλης κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν ευρέως διευκολύνοντας στο μέγιστο βαθμό την ανθρώπινη δράση. Συγκεκριμένα, οι αεροφάροι άρχισαν να λειτουργούν με την κατασκευή των πρώτων αεροδρομίων, εξυπηρετώντας αποτελεσματικότατα την ανάγκη ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας. Τοποθετημένοι σε ελικοδρόμια και στρατιωτικά σκάφη, όπως αεροπλανοφόρα και φρεγάτες, οι αεροφάροι ανέδειξαν τη χρηστικότητά τους στη συμβατική και στρατιωτική αεροπλοϊα. Οι αεροφάροι σηματοδοτούν «κατ΄ όψη» τη θέση του χώρου τους στους πιλότους που προσεγγίζουν.
Είναι περιστροφικοί περίβλεπτοι (= φωτοβολούν 360°) και εκπέμπουν δέσμη φωτός μονόχρωμη ή εναλλασσόμενη δίχρωμη μεταξύ των χρωμάτων λευκό, πράσινο και κίτρινο. Η ταχύτητα περιστροφής και ο συνδυασμός των χρωμάτων εκάστου αεροφάρου προσδιορίζεται πάντα από τους εθνικούς φορείς των χωρών που εποπτεύουν αυτούς. Ο χρωματισμός της δέσμης φωτός, το οποίο εκπέμπουν σηματοδοτεί πολιτική ή στρατιωτική τοποθεσία.

Οι ραδιοφάροι, εξυπηρετούν τη ραδιοναυτιλία. Τοποθετημένοι σε πλωτά μέσα συμβάλλουν στην αποστολή και αποδοχή σημάτων απαραίτητων για την ασφαλή πλεύση.

Τέλος οι φάροι ομίχλης αποτελούν ειδικές, μηχανικές κατασκευές παραγωγής υποκύανης, λευκής αναλαμπής, με σκοπό την αντιμετώπιση εμφάνισης ομίχλης. Η σημασία τους για την αποτελεσματική λειτουργία των φαρικών συστημάτων δεν χρειάζεται να αξιολογηθεί. Πρόκειται για ένα αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης ακραίων και επικίνδυνων καιρικών φαινομένων, όπως η ομίχλη, η οποία θα μπορούσε να εμποδίσει σε μεγάλο βαθμό τις θαλάσσιες μετακινήσεις.

«ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ. ΕΝΑ ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΤΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΘΑΥΜΑΤΩΝ.»

Στο ομώνυμο νησί Φάρος, στην είσοδο της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, στέκει τώρα μισογκρεμισμένο το φρούριο. Οι Άγγλοι πλήγωσαν ανεπανόρθωτα την περηφάνια του 1882. Δεν ήξεραν, δεν υπέθεσαν, ίσως πάλι δεν νοιάστηκαν πως τούτα τα συντρίμμια στελέχωναν κάποτε ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Ο Φάρος της Αλεξάνδρειας είχε πια καταρρεύσει, εδώ και αιώνες είχε απωλέσει την απαράμιλλη αίγλη του. Η γέφυρα του «Επτασταδίου», είχε πνιγεί στη λάσπη, το λιμάνι είχε καταστραφεί, δεν μπορούσε να υποστηρίξει τις ανάγκες ενός σπουδαίου εμπορικού και πολιτιστικού κέντρου, όπως η Αλεξάνδρεια. Ο Πτολεμαίος ο Β΄έπραξε τα δέοντα και το 270 π.Χ. το σπουδαίο οικοδόμημα έστεκε, ορατό από βάθος ορίζοντα πενήντα και πλεόν χιλιομέτρων. Η φλόγα τις νύχτες προειδοποιούσε τον ταξιδιώτη πως είχε φτάσει στην πολιτεία του σπουδαίου Μακεδόνα. Το κάτοπτρο από ορείχαλκο, έλαμπε την ημέρα. Κάποτε θα κόπηκε σε νομίσματα, θα ταπεινώθηκε, θα περιέπεσε στη φτηνή του εμπορίου δουλεία. Άλλωστε το κτίσμα πια δεν υπήρχε. Μόνο συντρίμμια βρήκε ο Άραβας εισβολέας στην είσοδο του λιμένα, αιώνες αίγλης σωριασμένους στα πόδια της θάλασσας, στα γέλια της. Πάνω από το κάτοπτρο του φάρου υπήρχε το άγαλμα του Δίας Σωτήρος.

«Ο ΚΟΛΟΣΟΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ. ΤΟ ΤΕΛΟΣ, ΤΟ ΑΔΟΞΟ.»

«Ήταν ο ήλιος. Με τις αχτίδες στο στεφάνι των μαλλιών του, με τον πυρσό κρατημένο, κοιτώντας ευθεία τον ορίζοντα, κοιτώντας. Και κάτω από τα φύλλα του μπρούτζου περνούσαν οι ημέρες της δόξας, τα πλοία που κατέφταναν από το αρχιπέλαγος, οι ταξιδιώτες, έκθαμβοι έτσι υψηλό και ακέραιο που στήθηκε το ομοίωμα. Είπαν πως σε τούτα τα μέρη φυσά πολύ και έντυσαν το σώμα του με πέτρα και έντυσαν τον ορίζοντα, στη Λίνδο με υποστηλώματα και επιννοήσεις ευφάνταστες, να μην λυγίσει το άγαλμα, να μην σωριαστεί μες στα νερά, να επιζήσει, να τιμά αιωνίως τον ήλιο. Μα ο γλύπτης Χάρης, με την επιδεξιότητα, την ικανότητα που επέδειξε την αφάνταστη, δεν προέβλεψε πως θα έρθουν στρατιές και θα γυρέψουν οι Ρόδιοι να πουλήσουν τα τιμαλφή και το άγαλμα, πως θα βρεθεί λιωμένο στα βάθη της ερήμου δεν λογάριασε ο γλύπτης όταν εχάραζε τη γεωμετρία του Κολοσσού. Τώρα, καθώς κοιτά κανείς το Άγαλμα της Ελευθερίας, εις τα νερά της Εσπερίας, μπορεί λοιπόν να λογαριάσει τι σπουδαίο κατόρθωμα ήταν εκείνο, πόσο αγαπούσαν τον ήλιο οι άνθρωποι αυτοί, πώς ξεχώριζε, πώς χρύσιζε στο ελληνικό φως το θαύμα, εκείνο της Ρόδου. Τι και αν το τέλος είναι άδοξο και λυπηρό. Με τούτα τα υλικά γράφεται η ιστορία, έτσι καταντά και λησμονείται η ομορφιά. Είναι των ανθρώπων τα έργα ληθοποιά.»

Στη συνέχεια, έχοντας αναφερθεί στον τρόπο λειτουργίας και τα ειδικά χαρακτηριστικά των φάρων, το «Καλειδοσκόπιο» ξεκινά την περιήγησή του στην ελληνική ακτογραμμή, νησιωτική και ηπειρωτική. Με αφετηρία τους φάρους διαφόρων περιοχών, θα αποπειραθούμε να γνωρίσουμε περιοχές και να ανιχνεύσουμε τα πιο λεπτά, υφολογικά χαρακτηριστικά τους, πρόσωπα ταυτισμένα με τα τοπία και τα μέρη. Το ελληνικό καλοκαίρι, το οποίο βρίσκεται προ των πυλών επιβάλλει αφορμές διαφυγής. Ας υπακούσουμε στο κάλεσμα μιας μαγευτικής εποχής για τον ελληνικό και μεσογειακό χώρο.