“Ψηλοκούβεντο με τον Καπετάν Μιχάλη.” (του Καπετάν Νίκου Καζαντζάκη!)

24grammata.com/ Καζαντζάκης

Εάν (ένθετο του 24grammata.com)/ ποίηση

γράφει η Ντόρα Βλάσση.

Κάθε Μάη έχουμε ραντεβού στα Λασηθιώτικα όρη , στη Σελένα! Είναι πια παράδοση! Πρέπει να λύνουμε τις διαφορές μας.Κάτι άλλο από εσένα δεν περίμενα!Σε ξέρω καλά τώρα πια και δεν αμφέβαλα πως παρά τις νουθεσίες, τις ικεσίες,το σύμφυρμα των φωνών της “λογικής” που θέλησαν να σε κατευνάσουν ορθώνοντας μπροστά σου ένα μέλλον ζοφερό -απότοκο της παρακινδυνευμένης επιμονής σου να ξεπατώσεις αυτό το χαμένο για χαμένο μόρφωμα- εσύ θα έμενες εκεί. Στα κατσάβραχα γαντζωμένος.Πάνω απ’ την πόλη που καίγεται κι αχνίζει ,δίπλα στο σύμβολο που έγινε στάχτη , κάτω απ’ τα κρόσια του κεφαλομάντηλου σου. Έτοιμος να τιναχτείς στον αέρα. Γιατί σώθηκε πια η σωφροσύνη. Δεν υπήρξε ποτέ “ο,τι πρέπει” σε καιρούς χαλεπούς. Δεν είναι το δεμένο στομάχι, δεν είναι η ροή που πάει κομπιαστά, δεν είναι το κεφάλι που αρνείται να χαμηλώσει, γιατί βαρέθηκε και κουράστηκε τις υποκλίσεις. Και ποιο κεφάλι δεν σκύβει, όταν έχει συναίσθηση της θέσης του, της ισχύος και των περιθωρίων αναλογικά με το παγκόσμιο γίγνεσθαι; Όλον τον κόσμο να σαρώσεις θα βρεις τους λαούς των ανθρώπων και των ζώων να σκύβουν το κεφάλι, όταν από πάνω τους στέκεται το μεγάλο ψάρι. Το μεγάλο ψάρι μπορεί να τινάζει το λειρί του και να ανακατεύει τις τράπουλες.Το μικρό, πρέπει να ελίσσεται και να φροντίζει το ζωντανό του κορμί. Τα στρογγυλά του μάτια που πολλές φορές δεν κοιτούν όπως πρέπει και κατα ‘κεί που πρέπει και τις οικογένειες των λεπιών που συνάζονται επάνω του και έχουν λογής λογής ηλικίες. Όπως στην φύση! Μα έτσι και συμμαζευτούν και γίνει το ένα ψαράκι σμάρι ολόκληρο, μπορεί να μετακινήσει βουνά!
Τέτοιους καιρούς , σαν και τον δικό σου, που οι αγελάδες μας είναι ισχνές και ψυχομαχούν , σκέφτομαι τί μέγα κακό μπορεί να είναι η σωφροσύνη! Σε σκέφτομαι συχνά φωλιασμένο στη Σελένα. Σε σκέφτομαι αλλοπαρμένο , με τα γένια σου αγριωπά και το μάτι σου πυρωμένο.Και φέτος τον Μάη που σε ξανασυναντώ , εσύ Καπετάνιε μου άλλη επιλογή δεν έχεις.Μόνο μία.Το μπαρούτι και το μέλι.Και πολλές πολλές κουβέντες δεν σηκώνεις. Κατά πώς πάμε,σκέφτομαι πως θα δώσεις ένα σάλτο και θα μου φύγεις!Μπορεί να τραβήξεις και καμία μπαταριά να με φοβίσεις για να μαζέψω την σωφροσύνη μου και να κυλήσουμε μαζί με τα γυναικόπαιδα και τους φρόνιμους κάτω απ’ την σκέπη κανενός μητροπολίτου.
Πολεμώ να βγάλω μία άκρη βλέποντάς σε να χύνεσαι σε δρόμο αδιέξοδο , σπαρμένο ενέδρες.Κι αυτός ο σηκωμός θα αποδειχτεί μάταιος.Το χαρτί με τις επίσημες βούλες το λέει πεντακάθαρα και οι συνετοί , οι γραφιάδες , οι πολιτικάντηδες και οι δυνάμεις οι μεγάλες ή τα μεγάλα ψάρια αλλιώς , σηκώνουν τα χέρια ψηλά και μιλούν για μία και μοναδική λύση.Τη συμμόρφωση.Ο τόπος έχαιρε για καιρό ένα σύνολο κερδισμένων προνομίων. Σαν να λέμε οι όροι του ζυγού επαναδιαπραγματεύτηκαν , τέθηκαν επι τάπητος, παραστήσαμε στοιχειωδώς κι όσο μας έπαιρνε τους καμπόσους και καταφέραμε να φορτωθούμε τον ζυγό μας λιγάκι ελαφρύτερο.Κι ύστερα δεν άλλαξε η θέση μας.Ίδιοι είμαστε,λειψοί και μορασμένοι. Και σέρνουμε ζυγό.Κι αν είναι αλλιώτικος από αυτόν που σηκώνεις εσύ στα χρόνια σου , δεν παύει να είναι ζυγός.Κι αν φταίμε κι εμείς που τον φορτωθήκαμε και πάλι ζυγός μένει, ασήκωτος.
Προσπαθώ να γίνω απ’ το υλικό σου και να σου μιλήσω χωρίς τσιριμόνιες.Θέλω να φαγωθώ αλλά να το κάνω με τρόπο απόκρημνο, τραχύ και ευθύδρομο. Κι όταν κάτω απ’ τα κρόσια σου βλέπω πως δεν έχει παρά το μαύρο και το κόκκινο ο λογισμός σου , λέω πως πρέπει ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο χρώματα να ταλαντευτούμε και να πέσουμε με τα μούτρα στο κόκκινο.Ξέρεις ακόμα και τώρα οι σώφρονες μιλούν για παρακινδυνευμένες στάσεις που θα βυθίσουν τον τόπο σε χειρότερο κακό. Σ’ αυτό το  στερέωμα που έγινε για να μας δυναστεύει, οι μινίστροι και τα  μεγάλα ψάρια έχουν γίνει μία μεγάλη οικογένεια που γλεντάει τη σηψαιμία της φρονιμάδας μας. Ωραία που θα ‘ταν να ξεπατωνόταν ο κόσμος χωρίς να πέσει μία στάλα αίμα και να χτίζαμε έναν άλλον ολοκαίνουριο , που θα έλαμπε όλο υγεία!Μα πιστεύω πως και σ’ αυτόν τον καινούριο κόσμο εμείς πάλι θα είμασταν άνθρωποι. Βοσκοί, φιλόσοφοι, έμποροι, κάλφες , κοτζαμπάσηδες.Υπάλληλοι, εργάτες , κεφαλαιούχοι. Και στον καινούριο κόσμο πάλι θα φύτρωναν οι μινίστροι και οι επίδοξοι ηγέτες. Άλλους θα τους κάναμε ήρωες- απ’ την εποχή του Ομήρου και παλιότερα ακόμα η καρδιά των Ελλήνων ευφραινόταν να ακούει για ήρωες , να ακολουθεί ήρωες κι αν δεν έχει να κατασκευάζει!- κι ύστερα αφού τους καταναλώναμε θα τους πετάγαμε στ’ αζήτητα ξεζουμισμένους κι άλλους θα τους καθίζαμε σε έναν πατάρι ψηλότερο κι απ’ αυτό των ηρώων και θα τους λέγαμε αρχαγγέλους και αγίους-γιατί μη κοιτάς που παριστάνουμε τους προοδευτικούς! Έχει περάσει η ορθοδοξία στο αίμα μας!Νοσούμε από οξεία χριστιανοσύνη!Έτσι γρήγορα κι ο καινούριος κόσμος θα μολευόταν απ’ την φύση μας που έχει και άσπρο και μαύρο και όλα τα χρώματα τις ίριδας.Και γι’ αυτό πράγματι είμαστε τέλεια πλάσματα! Γιατί έχουμε όλα τα χρώματα και μπορούμε το καλύτερο και το χειρότερο, όπως μπορούμε να απλώσουμε το χέρι στον εχθρό αλλά να βγάλουμε και το μάτι του αδερφού μας! Γι’ αυτό είμαστε τέλεια πλάσματα και ωραία, όπως η ζωή μας!
Έτσι αν πρέπει κάτι να ξεπατωθεί και να ξαναγίνει είμαστε εμείς. Κι αν προκύψουμε αψεγάδιαστοι όπως μας θέλουν οι ιδεολόγοι και οι φιλόσοφοι που προτείνουν άρτια πολιτικά συστήματα για πλάσματα αγγελικά και για αγγελικά πλασμένους κόσμους , τότε το πιθανότερο είναι να πεθάνουμε από πλήξη κι ακινησία!
Τώρα θα πρέπει να έχεις χάσει ήδη την υπομονή σου μαζί μου! Πολυλογώ και σύ βιάζεσαι , έχεις δουλειές με φούντες. Έχεις ν’ αλλάξεις τον κόσμο κι εγώ να επιστρέψω στη σωφροσύνη και να εφεύρω χίλιους τρόπους εκτός του μπαρουτόμελου για να εξευμενίσω μαζί με τους “μυαλωμένους” τη λερναία ύδρα , της οποίας τα μισά κεφάλια είναι δική μας φύτρα.Έχουμε να λύσουμε έναν κόμπο γόρδιο και λέμε να κάτσουμε να παιδευτούμε λύνοντας τον με δάχτυλα επιδέξια.Κι ας ξέρουμε μέσα μας, πως για να λυθεί χρειάζονται κι οι κουζουλοί!Όχι  μόνο οι νοικοκυραίοι!
Τί νομίζεις πως είμαστε; Ένα τσούρμο Φουρόγατοι, Καγιαμπήδες, Εφεντίνες και Μητροπολητάδες! Στις αμπελοφιλοσοφίες πρώτοι , στον σηκωμό απόντες. Για καμιά μπαλωθιά σε καμιά πλατεία το συζητάμε και το παρασυζητάμε!Κι αν έχει και γλέντι να ‘ρθούμε Καπετάνιε μου , μαζικά και να κοιμηθούμε και στις πλάκες κάτω , στις σκιές των συντριβανιών μαζί με τις μασκότ και τα κατάλληλα τραγούδια , τους ιδανικούς μπροσταρόκριους -αυτούς που μας πάνε και μας φέρνουν και τους πάμε και τους φέρνουμε τόσα χρόνια και μας μάθανε και τους μάθαμε και τους καλούμε κάθε που λέμε να σηκώσουμε μπαϊράκι.Να το σηκώσουμε βέβαια,αλλά να μην ανοίξουν και πολλές μύτες!Να πέσουμε στη φωτιά και για το νέο επαναστατικό φυντάνι που βαυκαλίζεται για μπροσταρόκριος του κοπαδιού μας κι αυτός!Ωραία τα λέει!Και ήσυχα θα κοιμηθούμε πως είμαστε κι εμείς απ’ αυτούς που στηρίζουμε τον νέο …σωτήρα που θα γεννήσει λέει την ανατροπή κι ας ξέρουμε πως είναι ανεμογκάστρι!
Σήμερα ,στον αληθινό σηκωμό καπετάνιε είσαι μόνος σου και να το ξέρεις.Καλά στα είπανε! Οι Φράγκοι με τους  σαλτιμπάγκους τους είναι και δεν είναι κι αυτοί, οι Γερμανοί αγωνιούν για το τομάρι τους ανεμίζοντας μαστίγια , η μισή ανθρωπότητα φοβάται και λουφάζει κι η άλλη μισή ίσα που κάνει λίγο φαντεζί φασαρία και μετά συμμορφώνεται.Άλλοι πολυλογούν μαχόμενοι με την πένα -χορτάσαμε απο εκτιμήσεις!Ο κόσμος πάει κατά το βάραθρο.Εγώ σ’ ενοχλώ με το φαντασιακό μου ψηλοκούβεντο κι εσύ βιάζεσαι να ανοίξεις τη μύτη σου και το κεφάλι σου όλο και να πάρεις κάθε μπάλα κατάστηθα γιατί άλλος δρόμος δεν υπάρχει για ‘σένα.Κι άλλος δρόμος δεν υπάρχει για να σταλεί κατά διαόλου ο ζυγός.
Δεν μπορούμε να γίνουμε καπεταναίοι κατά πως φαίνεται. Φυράναμε. Παραβολευτήκαμε, καλομάθαμε και γίναμε τρεμουλιάρηδες.Δεν την μπορούμε τη φρίκη , δεν το μπορούμε το ζόρι. Είμαστε “ψαλιδόκωλοι” ! Και τον λόγο αντρίκια δεν τον δουλεύουμε.Τον λόγο που είναι πιο μπαρούτι και μέλι. Τον λόγο που μπορεί να γίνει σπαθί και να λύσει.Τον λόγο που γίνεται λημέρι και αετοφωλιά για να συναχτούμε και να σηκωθούμε.Μύτη δεν θέλουμε ν’ ανοίξουμε!
Να ‘μασταν έστω Βεντούζοι και να φερόμασταν βεντούζικα!Έχουμε κι εμείς τη βολή μας , την “ταβέρνα” μας και την “παναγιά” μας την σταφυλοκρατούσα!Φοβόμαστε όπως όλα τα ζωντανά πλάσματα. Μα την ύστατη στιγμή ν’  αδελφωνόταν η σωφροσύνη με την τόλμη , ο φόβος με τη γενναιότητα , η λογική με την παλαβομάρα και ο συνετός με τον ονειροπαρμένο! Τα κεφαλομάντηλα με τα φέσια, ο Μουχαμέτης με τον Χριστό , εσύ και εμείς οι Βεντούζοι απ’ άκρη σ’ άκρη όλου του κόσμου. Να φερόμασταν βεντούζικα κι εκεί που μας έχεις ξεγραμμένους από σύντεκνους και ανθρώπους να σου κουβαληθούμε άπαντες , πολύχρωμοι , πολύγλωσσοι , διαφορετικοί , όλοι! και να βάζαμε χέρι και πλάτη και ψυχή! Θα το γκρεμοτσακίζαμε αυτό το παγκόσμιο σουλτανάτο , να μου το θυμάσαι!
Θεριό είμαστε, που κείται στην θάλασσα! Μα ποιος από εμάς το πιστεύει;

(*Τα ονόματα και οι αναφορές σε αυτά καθώς και το γενικότερο ύφος είναι παρμένα από το βιβλίο “Ο Καπεταν Μιχάλης” του οικουμενικού Νίκου Καζαντζάκη.)