Οι περιπέτειες της λέξης “κυβέρνησης” > κυβερνήτης > κυβερνητική> κυβερνοχώρος

24grammata.com/ από τη ζωή των λέξεων

γράφει ο Γιώργος Δαμιανός

Το ρήμα κυβερνώ (-άω), αρχικά, προσδιόριζε τη διοίκηση του πλοίου και αργότερα του άρματος. Η ετυμολογία του είναι αβέβαιη, αν και γίνεται λόγος για τη σχέση του με το ρήμα “κυμερνάω” ή πιθανόν να έχει σχέση με το ουσιαστικό “κύρβις”, το οποίο προσδιόριζε τις πινακίδες πάνω στις οποίες ήταν χαραγμένοι οι Νόμοι του Σόλωνα.. Το ουσιαστικό κυβέρνηση, ήδη από την εποχή του Πλάτωνα προσδιόριζε τη διοίκηση του πλοίου, ενώ η λέξη “κυβερνήτης”, από την εποχή του Ομήρου, προσδιόριζε το διοικητή του πλοίου.

Η λέξη ταξίδεψε στην Εσπερία και μας έδωσε: κυβερνώ > λατ. guberno > ιταλ.:governare, γαλλ.: gouverner, αγγλ.: govern κ.λπ.

Η λέξη κυβερνώ συνέχισε να ταξιδεύει μέχρι το 1982, όταν ο αμερικανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Γουίλιαμ Φορντ Γκίμπσον (William Ford Gibson, γεννήθηκε το 1948) θα επινοήσει τη λέξη cyberspace (αποδόθηκε στα ελληνικά ως κυβερνοχωρος) στο μυθιστόρημα του Νευρομάντης (Neuromancer). Από τότε το αρχαίο ελληνικό ρήμα κυβερνώ θα μπεί στη ζωή μας ως κυβερνοχώρος, κυβερνοναύτης, κυβερνοπειρατεία, κυβερνοέγκλημα, κυβερνοαπειλές, κυβερνοασφάλεια, κυβερνοσεξ, κυβερνοτρομοκράτες κλπ.

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι η επινόηση του Gibson στηρίχτηκε σε μία, προγενέστερη εφαρμογή της λέξης στην επιστήμη των Μαθηματικών: το 1948 ο Αμερικανός μαθηματικός Ν.Wiener είχε επινοήσει, πάντοτε επηρεασμένος από το αρχ. ελληνικό ρήμα “κυβερνώ”, τη λ. Cybernetics (αποδόθηκε στα ελληνικά ως “κυβερνητική”) για να ορίσει την μαθηματική μελέτη στον έλεγχο της ροής πληροφοριών μεταξύ συστημάτων