Joni Mitchell

εάν (ένθετο του 24grammata.com)

Διαβάστε, επίσης, το χρονολόγιο εμφανίσεων της Τζόνι Μίτσελ (αγγλική γλώσσα) κλικ εδώ

αποκλειστικά στο 24grammata.com

γράφει ο Γιώργος Πρίμπας

Η Joni Mitchell [ http://jonimitchell.com ], όπως αναφέρει ο μεταφραστής Βασίλης Κοντόπουλος στο ομώνυμο βιβλίο, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σιγαρέτα/Οδός Πανός http://www.odospanos-cigaret.gr , με στίχους της κορυφαίας τραγουδοποιού: «Είναι μία από τις σημαντικότερες γυναίκες (και όχι μόνο) στην ιστορία της μουσικής του 20ου αιώνα, που στοχάστηκε λεπτά και ειρωνικά πάνω στον έρωτα και τις σχέσεις των δύο φύλων.» και συνεχίζει «Οι γεμάτες ποιητικές εικόνες και μεταφοράς παρατηρήσεις της θα μπορούσαν να θεωρηθούν κοινωνιολογικά δοκίμια με θέματα την ενηλικίωση, την αλληλεπίδραση τρόπων ζωής και διαφορετικών συστημάτων αξιών αλλά και τη ροκ μουσική και τη θέση του μουσικού σε συνάρτηση με την εμπορευματοποίησή του». Χαρακτηριστική η δήλωσή της: « Στη δεκαετία του 60 θέλαμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Στη δεκαετία του 70 καταλάβαμε ότι αυτό δεν  μπορούσαμε να το κάνουμε και προσπαθήσαμε να αλλάξουμε τους εαυτούς μας. Στη δεκαετία του 80 διαπιστώσαμε ότι ούτε αυτό ήταν εφικτό και αποφασίσαμε να γίνουμε πλούσιοι» που βέβαια δεν αποτυπώνει μόνο τα της μουσικής βιομηχανίας.
Κατωτέρω παρατίθενται οι στίχοι από πέντε τραγούδια της μεταξύ των οποίων και το Woodstock που ήταν ο ύμνος μίας εποχής.

MARCHIE
Η Marcie με ένα λουλουδένιο πανωφόρι
Μπαίνει σ’ ένα μαγαζί με ζαχαρωτά
Τα κόκκινα είναι γλυκά και τα πράσινα ξινά
Ακόμη δεν έχει έρθει γράμμα στην πόρτα της
Κι έτσι θα πλένει τις λουλουδάτες κουρτίνες της
Θα τις απλώσει στον αέρα να στεγνώσουν
Θα ξεσκονίσει τα τραπέζια με το πουκάμισο του
Θα αποχαιρετήσει άλλη μια μέρα

Η βρύση της Marcie χρειάζεται υδραυλικό
Η θλίψη της Marcie χρειάζεται άνδρα
Κόκκινο είναι το φθινόπωρο πράσινο είναι το καλοκαίρι
Τα πράσινα αλλάζουν χρώμα και η άμμος
Στις παραλίες του ωκεανού
Ατενίζει άδεια τον ουρανό
Η Marcie αγοράζει μια σακούλα ροδάκινα
Σταματάει έναν ταχυδρόμο που περνάει
Και το καλοκαίρι φεύγει
Πέφτει στο πεζοδρόμιο σαν σπάγκος και χασαπόχαρτο
Ο χειμώνας λυσσομανάει
Πάνω από το ποτάμι δεν υπάρχει κανείς να την πάρει
Για τη θάλασσα

Η Marcie ντύνεται ζεστά χιονίζει
Παίρνει ένα κίτρινο ταξί για την πάνω πόλη
Το κόκκινο είναι για να σταματάς το πράσινο για να φεύγεις
Βλέπει ένα σόου παίρνει πάλι ένα ταξί για να επιστρέψει
Κατά μήκος του ποταμού Hudson
Περνάει τα ναυπηγεία στο κρύο
Ακόμη δεν ήρθε κανένα γράμμα
Ακόμη οι μέρες του χειμώνα ξεδιπλώνονται
Σαν περιοδικά
Ξεθωριάζουν σε σκονισμένα γκρίζα πατάρια και κελάρια
Φτιάξε ένα όνειρο
Ονειρέψου πως πήγες πίσω στο καλοκαίρι και άκου πως εκείνος της λέει
Να με περιμένεις

Η Marcie φεύγει και δεν μας λέει
Πού ή γιατί έφυγε
Το κόκκινο είναι θυμός το πράσινο είναι ζήλια
Αυτό ήταν όλο κι όλο που είχε να πει
Κάποιος νόμισε πως την είδε την Κυριακή
Να χαζεύει τις βιτρίνες μέσα στη βροχή
Κάποιος άκουσε πως αγόρασε ένα εισιτήριο δίχως επιστροφή
Και ξαναπήγε δυτικά

ΔΩΡΕΑΝ
Χθες βράδυ κοιμήθηκα σ’ ένα καλό ξενοδοχείο
Σήμερα πήγα για να ψωνίσω κοσμήματα
Ο αέρας φυσούσε με μανία στη βρόμικη πόλη
Και τα παιδιά έβγαιναν από τα σχολεία

Στεκόμουν σε μια θορυβώδη γωνία
Περίμενα ν’ ανάψει το πράσινο για τους πεζούς
Εκείνος στεκόταν απέναντι από το δρόμο
Και έπαιζε πολύ καλά
Το κλαρινέτο του, δωρεάν

Τώρα εγώ παίζω για μια περιουσία
Και για τις υποκλίσεις στις βελούδινες αυλαίες
Έχω μια μαύρη λιμουζίνα
Και δυο κυρίους
Που με συνοδεύουν στις αίθουσες συναυλιών
Και παίζω αν έχεις τα χρήματα
Ή αν είσαι φίλος μου
Αλλά εκείνος ο άνθρωπος – ορχήστρα
Δίπλα στο σαντουιτσάδικο
Έπαιζε πολύ καλά, δωρεάν

Κανείς δεν σταματούσε να τον ακούσει
Παρόλο που έπαιζε τόσο γλυκά
Ήξεραν ότι δεν είχε εμφανιστεί ποτέ
Στην τηλεόραση τους
Κι έτσι προσπερνούσαν τη μουσική του
Ήθελα να πάω και να ζητήσω ένα τραγούδι
Ίσως να πρόσθετα λίγα φωνητικά…

Άκουσα το ρεφρέν του
Καθώς άλλαξε το φανάρι
Έπαιζε πολύ καλά, δωρεάν

WOODSTOCK
Συνάντησα τυχαία ένα παιδί του Θεού
Που περπατούσε στο δρόμο
Και τον ρώτησα, που πηγαίνεις
Και να τι μου είπε

Πηγαίνω κάτω στη φάρμα του Yasgur
Να ενωθώ με μια ροκ εντ ρολ μπάντα
Να κάνω κάμπινγκ στην ύπαιθρο
Και να προσπαθήσω να απελευθερώσω την ψυχή μου
Είμαστε αστερόσκονη
Είμαστε χρυσαφένιοι
Και πρέπει να επανέλθουμε
Στον κήπο

Μπορώ τότε να βαδίσω πλάι σου
Ήρθα εδώ για να ξεφύγω από το νέφος
Και νιώθω να είμαι δόντι ενός τροχού που γυρίζει
Ίσως είναι μόνο αυτή η εποχή του χρόνου
Ή ίσως είναι η εποχή του ανθρώπου
Δεν ξέρω ποια είμαι
Αλλά η ζωή είναι για να μαθαίνεις
Είμαστε αστερόσκονη
Είμαστε χρυσάφι
Και πρέπει να επανέλθουμε
Στον κήπο

Μέχρι να φτάσουμε στο Woodstock
Ήμασταν μια δύναμη μισού εκατομμυρίου
Και όπου κι αν κοιτούσες είχε τραγούδια και χαρές
Ονειρεύτηκα πως είδα τα βομβαρδιστικά
Να εκτοξεύονται στον ουρανό
Και να γίνονται πεταλούδες
Πάνω από το έθνος μας
Είμαστε αστερόσκονη
Είμαστε χρυσαφένιοι
Και πρέπει να επανέλθουμε
Στον κήπο

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΗ SHARON
Πήγα στο Staten Island, Sharon
Να αγοράσω ένα μαντολίνο
Και είδα το μακρύ λευκό φόρεμα του έρωτα
Στο μανεκέν μιας βιτρίνας
Το μεγάλο πλοίο επιστρέφει αγκομαχώντας με ένα στομάχι γεμάτο αυτοκίνητα…
Όλα για κάτι δαντελωτό
Κάποιο κορίτσι θα δει εκείνο το φόρεμα
Και θα περιμένει πώς και πώς να έρθει εκείνη η μέρα

Μικρά Ινδιανόπουλα πάνω σε μια γέφυρα στον Καναδά
Ξέρουν να ισορροπούν και να ξέρουν σκαρφαλώνουν
Όπως οι πατέρες τους πριν από αυτά
Θα περπατήσουν πάνω στα οριζόντια δοκάρια του ορίζοντα στο Μανχάταν
Ρίξε το φως σου επάνω μου δεσποινίς Ελευθερία
Γιατί αμέσως με το που θα αράξει αυτό το φεριμπότ
Θα πάω στην εκκλησία να παίξω μπίνγκο
Να με γδάρουν όπως κάνουν με τα κοπάδια των τζογαδόρων

Μπορώ να κρατήσω την ψυχραιμία μου στο πόκερ
Αλλά είμαι χάχας σ’ ό,τι αφορά τον έρωτα
Γιατί δεν μπορώ να κρύψω το συναίσθημα
Αυτό που αισθάνομαι είναι πάντα γραμμένο στο πρόσωπο μου
Είναι μια τσιγγάνα κάτω στην Bleecker Street
Πήγα να τη δω έτσι για πλάκα
Κι εκείνη άναψε ένα κερί για να μου φέρει τύχη στον έρωτα
Και δεκαοκτώ δολάρια έγιναν καπνός

Sharon, άφησα τον άντρα μου
Σε μια διασταύρωση στη Βόρεια Ντακότα
Και ήρθα εδώ στο «Μεγάλο Μήλο»
Για να αντιμετωπίσω την κακή λειτουργία των ονείρων
Ο έρωτας είναι ένας επαναλαμβανόμενος κίνδυνος
Θα νόμιζε κανείς ότι τον έχω συνηθίσει
Ε, λοιπόν, δέχομαι πράγματι τις αλλαγές
Τουλάχιστον καλύτερα από ό,τι μπορούσα παλιότερα

Μια γυναίκα που ήξερα μόλις αυτοκτόνησε πέφτοντας στο νερό
Το πηγάδι ήταν βαθύ και λασπωμένο
Αποτίναζε τη ματαιότητα
Ή απλά θέλησε να τιμωρήσει κάποιον
Οι φίλοι μου τηλεφωνούσαν όλη μέρα χθες
Γεμάτοι συναισθήματα και αφηρημένες έννοιες
Φαίνεται πως όλοι ζούμε πολύ κοντά σ’ αυτή τη γραμμή
Και πολύ μακριά από την ικανοποίηση

Η Ντόρα λέει «Κάνε παιδιά!»
Η μαμά και η Betsy λένε – «Ασχολήσου με κάποια φιλανθρωπική οργάνωση.
Βοήθησε τους φτωχούς και τους παράλυτους
Ή αφιέρωσε λίγο χρόνο στην Οικολογία.»
Λοιπόν υπάρχει ένας τεράστιος κόσμος κοινωφελών σκοπών
Και υπέροχα τοπία να ανακαλύψεις
Αλλά το μόνο που θέλω να κάνω πραγματικά τώρα
Είναι… να βρω έναν γκόμενο!

Όταν ήμασταν μικρές στο Maidstone, Sharon
Πήγαινα σε κάθε γάμο σ’ εκείνη την κωμόπολη
Να δω τα δάκρυα και τα φιλιά
Και την όμορφη κοπέλα με το λευκό δαντελωτό νυφικό
Και επιστρέφοντας σπίτι βαδίζοντας πάνω στις ράγες του τρένου
Ή κάνοντας κούνια στην παιδική χαρά
Ο έρωτας ερέθιζε τις ψευδαισθήσεις μου
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο

Και όταν έτρεχα με τα παγοπέδιλα μου πίσω από τον Χρυσό Reggie
Ξέρεις ότι ήταν η λευκή δαντέλα που κυνηγούσα
Κυνηγούσα όνειρα
Φορώντας το καλσόν της μαμάς κάτω από το τζιν μου
Εκείνος μου έδειξε ότι πρώτα παίρνεις τα φιλιά
Και ύστερα τα δάκρυα
Αλλά η τελετή με τις καμπάνες και τη δαντέλα
Ακόμη καλύπτει με πέπλο εμένα την ανόητη

Τώρα έχει 29 άτομα στο παγοδρόμιο Wollman
Κάνουν κύκλους μονάχοι ή σε ζευγάρια
Σ’ αυτή τη ζωντανή ανωνυμία
Ένα άδειο πρόσωπο χαζεύει, όλο χαζεύει, όλο χαζεύει
Και η δύναμη της αιτίας
Και τα λουλούδια των βαθιών αισθημάτων
Φαίνεται πως υπηρετούν
Μόνο για να με απατούν

Sharon, έχεις ένα σύζυγο
Και μια οικογένεια και μια φάρμα
Εγώ έχω το μήλο του πειρασμού
Κι ένα διαμαντένιο φίδι γύρο από το μπράτσο μου
Αλλά εξακολουθείς να έχεις τη μουσική σου
Κι εγώ εξακολουθώ να έχω τα μάτια μου στη γη και τον ουρανό
Τραγουδά για τους φίλους και την οικογένεια σου
Κι εγώ θα φτάσω στον παράδεισο σιγά σιγά

O ΧΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ ΦΤΕΡΩΝ
Συνάντησα έναν νεαρό φαντάρο
Είπε ότι τον έλεγαν Killer Kyle
Έτρεμε ολόκληρος
Σαν ένα παιδί που τρόμαξε τη νΰχτα
Αυτή είναι η ιστορία του
Μου είναι δύσκολο να την τραγουδήσω
Δύσκολο όπως το κρώξιμο και το πλατάγιασμα
Κι ο χτύπος των – ο χτύπος των μαύρων φτερών

«Μου δώσανε ένα όπλο» είπε
«μου δώσανε μια αποστολή
Για τη δύναμη και τη δόξα –
Προπαγάνδα – Χέσ’ τους
Έχω μια ζώνη πολέμου μέσα μου
Νιώθω διάφορες εκρήξεις
Δεν μπορώ ν’ ακούσω καν τη γαμημένη μουσική που παίζει
Από τον χτύπο των – τον χτύπο των μαύρων φτερίόν»

Είπε «ποτέ δεν είχα κάτι –
Κάτι στο οποίο θα μπορούσα να πιστέψω
Το κορίτσι μου σκότωσε το αγέννητο παιδί μας
Χωρίς καν να στενοχωρεθεί
Έβαλα το χέρι μου στην κοιλιά της
Για να νιώσω το παιδί να κλωτσάει – γαμώτο!
Είχε πάει σε μια κλινική
Ω- ο χτύπος των μαύρων φτερών»

«Σε θέλουν – σε χρειάζονται –
Σε εκπαιδεύουν να σκοτώνεις
Να γίνεις η καρφίτσα σε κάποιο χάρτη
Ένα ρίγος συγκίνησης κατ’ εντολή
Οι παλιοί μισούν τους νέους
Έτσι λειτουργεί αυτό το άσπλαχνο σύστημα
Οι μεγάλοι διαλέγουν πολέμους
Εμείς πεθαίνουμε
Ο χτύπος – ο χτύπος των μαύρων φτερών»

Είναι ένας άνδρας που ζωγραφίζει
Στα πεζοδρόμια με μια κιμωλία
Και μόλις τελειώσει τις ζωγραφιές
Έρχεται η βροχή και τις ξεπλένει
«Συνέχισε να μου φέρνεις ποτά, κοπελιά
ώσπου να μην νιώθω τίποτε πια
δεν είμαι παρά ένα ίχνος κιμωλίας σε καταιγίδα
δεν είμαι παρά ο χτύπος –
ο χτύπος μαύρων φτερών»