ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΓΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

24grammata.com-βιβλιοπαρουσίαση

Μαρία Παπαδοπούλου
υπότιτλος :   Παραδοσιακή διατροφή του ελληνισμού της Καππαδοκίας
Ιστορικό – σχέση με τις διατροφικές συνήθειες του Ελληνισμού

Μια διαφορετική προσέγγιση κάνει η Συγγραφέας στη διατροφή του Ελληνισμού της Καππαδοκίας. Το βιβλίο αυτό, δεν αρκείτε σε οδηγίες μαγειρικής. Για τη Μαρία, οι διατροφικές συνήθειες είναι μια λαϊκή επιστήμη γεμάτη επιρροές της ντόπιας λαογραφίας και σελιδοδείκτες.
Ψάχνουμε μέσα στο γαλάζιο υφάδι τη συνύφανση της πατρογονικής συμβίωσης των Καππαδοκών μεταξύ τους, τέτοιοι ξεχασμένοι σελιδοδείκτες αφήνουν το αποτύπωμά τους στο βιβλίο. Ανασύρουν σημαίνουσες αγάπες μα και περίεργες σχέσεις.

Στις σχέσεις αυτές έγκειται η πρωτοτυπία της έρευνας του βιβλίου. Ψάχνει την αρχαιοελληνική, τη βυζαντινή επιρροή και τη γεωγραφική παραλλαγή αρκετών διατροφικών συνηθειών. Επίσης τις κοινές ή τις πολλαπλές ονομασίες και τις παραλλαγές τους. Είναι εκπληκτικοί οι σελιδοδείκτες που ανακαλύπτει. Στο Μιστί, τις αποικίες του και κάποια ακόμη καππαδοκικά χωριά αποκαλούμε ακόμη «σ(φ)ουγγάτο» (ομηρική λέξη) την ομελέτα όπως και σε κάποια συγκεκριμένα χωριά της Κύπρου και της Κρήτης. Ειδικά, όπως και στην Κρήτη, κρατούμε εθιμικά μια ασυνήθιστη παράδοση να μοιράζουμε το αποκαλούμενο «σφουγγάτο του Αι’Γιώργη» μέσα στο εκκλησίασμα. Φιλεύουμε με το αρχαίο χερσέ πιλάφι στους γάμους, ως σύμβολο της γονιμότητας του σιταριού και της ζωοθυσίας, όπως το ίδιο κάνουν και στον Πόντο, παρότι το αποκαλούν αλλιώς (κεσκέκι), και αλλού. Ο Πόντος με την Καππαδοκία κρατούν πολλά κοινά, σε εθιμοτυπικά φαγητά αλλά και σε τεχνικές παρασκευής τροφίμων, αν και συχνά αποκαλούν τα ίδια μαγειρέματα με διαφορετικές ονομασίες. Το πληγούρι είναι για όλους τους Καππαδόκες, το κυρίαρχο φαγητό, με τις αμέτρητες παραλλαγές και συνθέσεις. Τα χοσάφια, τα νηστίσιμα, τα προζυμωμένα ψωμιά και τα τρόφιμα της θρησκευτικής παράδοσης κοινά για τους Ελληνορθόδοξους, όπως και τα αρχαιότατα ιερά έθιμα της διανομής σιταριού ή και φρεσκομαγειρεμένου κρέατος στους ναούς. Τα γεμιστά λαχανικά, το κυνήγι των σαλιγκαριών, τα λάγανα, οι αρχαιότερες αγαπημένες αδυναμίες, όπως σε διάφορους τόπους του ελλαδικού χώρου. Οι γιορτές και οι καθημερινές, ωστόσο, είναι ακόμη γεμάτες Βυζάντιο. Μοσχοβολούν μελωμένοι καρποί, τηγανητά ζυμάρια, λουκουμάδες, λαλαγγίτες, καρυδόψυχες, συκοπολτοί, γάρος και παστά και πλήθος ακόμη βυζαντινές  λιχουδιές και γλυκίσματα. Αναμεσά τους, και μια «τουρκοφωνημένη» βασίλισσα. Η βυζαντινή Βασιλειόπιτα (Αϊ-Βασιλειού πίτα) του Μιστί, που επιβιώνει μέχρι και σήμερα στις νέες πατρίδες. Είναι εκπληκτική η σχέση του Μιστί με ορισμένα χωριά των νησιών του Αιγαίου, τη Δήλο, τη Νάξο, την Αγιάσο Λέσβου, και άλλων, όπου ακόμη κι αυτή η πρωτοχρονιάτικη πίτα δεν είναι παρά ένα ζαχαρένιο στριφτάρι σαν μελομένη φλογέρα (σαραγλί) ή ένας μπακλαβάς γιομάτος από τη βυζαντινή καρυδόψιχα με τις αφράτες σταφίδες…

Μια πολύτιμη συλλογή αρχείου γίνεται αυτή η λαογραφική έρευνα μέσα σε 110 περίπου σελίδες. Οι γεύσεις μεταλαμπαδεύθηκαν από τις μητέρες μας και είναι ασφαλώς ακόμη περισσότερες στους τόπους που γεύθηκε ο Ελληνισμός. Το βιβλίο παραπέμπει στη γεωγραφική κατανομή της άλλοτε συγγενικής κι άλλοτε θεσμικής σχέσης του ευρύτερου/απανταχού Ελληνισμού.
Οι αναγνώστες ταξιδεύουμε μέσα στις σελίδες αυτές, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις μας. Έτσι, οι καλύτερες Γεύσεις της Μνήμης μας και η Μνήμη των Μητέρων μας αγκαλιάζονται αμφιμονοσήμαντα. Με κάθε πληροφορία τους αναφορικά στην παραδοσιακή διατροφή του ελληνισμού της Καππαδοκίας, εντοπίζεται το ιστορικό και η σχέση με τις αντίστοιχες διατροφικές συνήθειες του υπόλοιπου Ελληνισμού.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Μαρία Παπαδοπούλου είναι Πολιτικός Μηχανικός και υποψήφια διδάκτορας. Εργάζεται στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας. Δούλεψε και αποκόμισε έμπρακτα πολυετή εμπειρία στα δημόσια έργα, τη δημόσια διοίκηση αλλά και τη μελέτη και κατασκευή οικοδομών. Κατόπιν παιδαγωγικών σπουδών δίδαξε στην εκπαίδευση, ενώ ασχολήθηκε σε βάθος και με αρκετά ακόμη διαφορετικά αντικείμενα. Παρά το φορτωμένο επαγγελματικό και ακαδημαϊκό πρόγραμμα, δεν παρέλειπε δραστηριότητες για την ελληνική κοινωνία και τον ελληνικό πολιτισμό. Μετείχε, εκπροσώπησε, προήδρευσε ακόμη και ίδρυσε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και πολιτιστικούς συλλόγους. Εκτός των πρωτοβάθμιων σωματείων (νυν Πρόεδρος συλλόγου Μιστιωτών Καππαδοκίας Ο ΆΓΙΟΣ ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ, Δ/ντρια συλλόγου Ο ΘΕΤΤΑΛΌΣ, κ.λπ.), ενεργοποιήθηκε στα δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια, διατελώντας πρόεδρος της Εξελεγκτικής Επιτροπής στην Πανελλήνια Ένωση Καππαδοκικών Σωματείων (ΠΕΚΣ) καθώς και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (ΟΠΣΕ) την οποία εκπροσώπησε κι ως πρόεδρος της Eφορείας Κεντρικής Ελλάδος. Είναι, επίσης, μέλος σε Επιμελητήρια,  επιστημονικές επιτροπές (επιστημονικές επιτροπές ΤΕΕ, επιτροπή παρακολούθησης σεισμογράφων Ε.ΠΑ.Δ.ΕΠ.) και πνευματικούς φορείς (Ένωση Συγγραφέων, Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού).
Λατρεύει την ιστορία και τις αξίες του Ελληνισμού. Καλείται ως ομιλήτρια και εισηγήτρια σε μέσα ενημέρωσης, εκδηλώσεις και ημερίδες. Περισσότερα από εκατόν ενενήντα (190) άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και σε (τεχνικά κυρίως) περιοδικά. Ποιήματά της  εμφανίζονται  σε ομαδικές συλλογές, ενώ έχει συμμετάσχει περιστασιακά σε ομαδικές εκθέσεις ζωγραφικής και μοντέρνας αφίσας.

Α’ Έκδοση: Σύλλογος Μιστιωτών Καππαδοκίας Ο ΆΓΙΟΣ ΒΑΣΊΛΕΙΟΣ
Περιγραφή: Παράδοση-Λαογραφία-Ιστορία. Σελίδες: 110-έγχρωμο. Κατηγορία: Μικρά Ασία.

[email protected]
http://mariapapadopoulou.blogspot.com/p/blog-page_05.html