Ο Οιδίποδας ελευθερώνεται

του Γιώργου Κατσαντώνη

 Μελέτη στον Οιδίποδα Τύραννο και στην ερμηνεία της μοίρας.

’’Μοίρα, προσωπική ευθύνη, ανάγκη και ελευθερία στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή’’.

Η μοίρα οδηγεί εκείνον που την ακολουθεί και σέρνει εκείνον που αντιστέκεται.
Πλούταρχος

Ο υπέρτατος νόμος του αναπόφευκτου θανάτου που δεν μπορεί να προβλεφθεί οδήγησε τους αρχαίους έλληνες σε κάποιο πρώιμο στάδιο της σκέψης τους για το κόσμο να επ ινοήσουν κάποια δύναμη που την ονόμασαν Μοίρα (το ριζικό κάποιου). Αυτή η αδυναμί α του να προβλεφθεί ο θάνατος βασάνιζε τους ανθρώπους στο βάθη των αιώνων κι η μοίρ α ήταν η προσωποποίηση του πεπρωμένοΗυ .ι σχυρή επιθυμία να κυριαρχήσει πάνω στη μοίρα του, έχει θεωρηθεί θεμελιώδες χαρακτηριστικό του αρχαίου Έλ1.λ Κηαναι η δύναμη της μοίρα ς ή ειμαρμένης όμως, φαίνεται να έχει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, όπως παρατη ρεί ο Β. Berofsky2, αφού τα είδη των γεγονότων που παραδοσιακά πιστευόταν ότι κυβερνά είν αι : 1) η έκβαση των ανθρωπίνων εγχειρημάτων, 2) γεγονότα που έχουν σημαντική επίδραση στη ζωή των ανθρώπων και 3) πράξεις που κανονικά πιστεύουμε ότι εξαρτώνται από εμάς και βρίσκονται υπό τον έλεγχο μας. Τόσο η μο ί ρ α όσο και η ε ι μ α ρ μ έ ν η προέρχονται από το αρχαίο ελληνικό ρήμμαε ί ρ ο μ α ι= λαμβάνω το μέρος που μ ου ανήκει. Από το μείρομαι προκύπτει ο παρακείμενος είμαρμαι και η μετοχή ειμαρμ ένη, δηλ.αυτή που έχει μοιραστεί. Οι Μοίρες, οντότητεςα τηρς χ α ί α ς ε λ λ η ν ι κ ή ς μ υ θ ο λ ο γ ί ας,  παριστάνονταν συνήθως, ως τρεις γυναικείες μορφές που κλώθ ουν. Η κλωστή που κρατούν στα χέρια τους, συμβολίζει την ανθρώπινη ζωή, δεικνύοντας έτσ ι το πόσο μικρή και αδύναμη μπορεί αυτή να είναι. Η πρώτη Μοίρα, η Κλωθώ (συμβολίζει και τ ο παρόν), γνέθει το νήμα της ζωής, η δεύτερη, η Λάχεσις. (το μέλλον), μοιράζει τους κλήρους, καθορίζει τι θα “λάχει” στον καθένα (εξού και λαχείο). Η τρίτη Μοίρα, τέλος, η Άτροπος (.. το       παρελθόν), κόβει χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, όταν έρθει η ώρα, την κλωστή της ζωής των αν θρώπων.
Οι Μοίρες είναι επομένως οι δυνάμεις που ευθύνονται για τα καλά και τα κακά της ζωής του κάθε θνητού, από τη γέννηση μέχρι το θάνατό του. Παίρνουν την δύναμή τους, από τον Δία ο οποίος για το λόγο αυτό καλείται και  “Μ ο ι ρ α γ έ τ η ς “.3 Στις Μοίρες υπακούουν μέ χρι και οι θεοί οι οποίοι έχουν όμως την δύναμη να την αλλάζουν, μια αλλαγή τέτοια όμως θα
διατάρασσε την αρμονία του σύμπαντος.

24grammata.com/ free ebook (κατηγορία επιστημονικά άρθρα)

[κατέβασέτο]