Στεργιόπουλος Κώστας: βιογραφικό / εργογραφία

24grammata.com/ προσωπικότητες

Βιογραφικό Σημείωμα

Ο Κώστας Στεργιόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα  το 1926. Λόγω των συνεχών μετακινήσεων της οικογένειάς του ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Άνδρο, τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πραγματοποίησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε στη Δημόσια και Ιδιωτική Εκπαίδευση, στη Σχολή Κινηματογράφου και Θεάτρου του Λ.Σταυράκου, ως λέκτωρ στην έδρα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1966-1969, οπότε το δικτατορικό καθεστώς του Παπαδόπουλου κατάργησε το θεσμό των λεκτόρων), ως βοηθός στο Σπουδαστήριο Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1969-1972, οπότε παύτηκε από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου) και ως καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1974-1984, οπότε αποχώρησε με εθελουσία έξοδο). Το 1986 αναγορεύτηκε ομότιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τις στήλες της Νέας Εστίας το 1943. Στο ίδιο περιοδικό πραγματοποίησε και την έκδοση της ποιητικής συλλογής Χινοπωρινά (1949), για την οποία έγραψε κριτική ο Τέλλος Άγρας (Καλλιτεχνικά Νέα, 11/9/1943). Ακολούθησαν πολλές ποιητικές συλλογές, δυο πεζογραφήματα και πολλά δοκίμια και μελέτες για τη νεοελληνική φιλολογία. Συνεργάστηκε ως κριτικός της λογοτεχνίας με τα περιοδικά Ξεκίνημα (1946-1947) και Εποχές (1963-1967) και με την εφημερίδα Νίκη (1962-1963). Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, σουηδικά, πολωνικά και σε άλλες γλώσσες. Τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1961), το Α’ Κρατικό Βραβείο Κριτικής Μελέτης – Δοκιμίου (1974), το Βραβείο Κριτικής Μελέτης της Ομάδας των 12 (1963) και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1993). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και σήμερα πρόεδρός της Εταιρείας Συγγραφέων και της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας. Το 1994 ο εκδοτικός οίκος της Κολωνίας Romiossini κυκλοφόρησε μια επιλογή από το ποιητικό έργο του Κώστα Στεργιόπουλου με τον συγκεντρωτικό τίτλο Εδώ, που μάχεται το φως με τη βαρύτητα. Η γραφή του Κώστα Στεργιόπουλου, λογοτεχνική και κριτική, τοποθετείται στο χώρο της λεγόμενης ανανέωσης του συμβολισμού στην Ελλάδα, όπως αυτή διαμορφώθηκε κυρίως με τη Στροφή του Γιώργου Σεφέρη, με κυρίαρχα χαρακτηριστικά γνωρίσματα το όλο και πιο συγκρατημένο λυρισμό, την υποβλητική δραματικότητα του λόγου και την έμφαση στο στοιχείο του στοχασμού. Πρέπει τέλος να σημειωθεί η συμβολή του στην ιστορία της νεοελληνικής κριτικής της λογοτεχνίας.
1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κώστα Στεργιόπουλου βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Κώστας Στεργιόπουλος», Η ελληνική ποίηση · Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.580-582. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Γιαλουράκης Μανώλης, «Στεργιόπουλος Κώστας», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Ζήρας Αλεξ., «Στεργιόπουλος Κώστας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και «Ελληνομουσείον · Ποίηση Κώστα Στεργιόπουλου», Ακτή26, Άνοιξη 1996, σ.177.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Άγρας Τέλλος, Κριτική για τη συλλογή Χινοπωρινά, Καλλιτεχνικά Νέα14, 11/9/1943.
• Αργυρίου Αλεξ., «Κώστας Στεργιόπουλος», Η ελληνική ποίηση · Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.580-582. Αθήνα, Σοκόλης, 1982.
• Βαρίκας Βάσος, Το Βήμα, 12/2/1961 και 31/5/1964.
• Βέης Γιώργος, «Η αγωνία των προσώπων και η αντοχή των πραγμάτων», Διαβάζω217, 14/6/1989, σ.79-82.
• Βέης Γιώργος, «Στέρεη εκδοχή καθημαγμένου λόγου», Διαβάζω393, 2/1999, σ.66-68.
• «Ελληνομουσείον · Ποίηση Κώστα Στεργιόπουλου», Ακτή26, Άνοιξη 1996, σ.177.
• Δημούλης Στέργιος, «Κώστα Στεργιόπουλου: Τα ΠοιήματαΑ’ 1944-1965», Νέα Εστία127, ετ.ΞΔ΄, 15/5/1990, σ.691-693.
• Ζήρας Αλεξ., «Στεργιόπουλος Κώστας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
• Θέμελης Γιώργος, «Κώστας Στεργιόπουλος», Η νεώτερη ποίησή μας, σ.168-177. Αθήνα, Φέξης, 1963.
• Καραντώνης Ανδρέας, «Κώστα Στεργιόπουλου: Ένα βλέμμα», Νέα Εστία97, ετ.ΜΘ΄, 1η/4/1975, αρ.1146, σ.481-482.
• Καραντώνης Αντρέας, «Κώστας Στεργιόπουλος», Η ποίησή μας μετά τον Σεφέρη, σ.335-339. Αθήνα, Δωδώνη, 1976.
• Κεφάλας Ηλίας, «Ο ήλιος του μεσονυκτίου», Διαβάζω304, 3/2/1993, σ.36-39.
• Λιοντάκης Χριστόφορος, «Οι μετασχηματισμοί του χρόνου· Κώστα Στεργιόπουλου, Τα μισά του πλου», Η Καθημερινή, 3/4/1980 (τώρα και στον τόμο Νυχτερινό γυμναστήριο, σ.166-170. Αθήνα, Καστανιώτης, 1993).
• Μανουσάκης Γιώργης, «Ο Κ.Στεργιόπουλος – Από τον συμβολισμό στην υπαρξιακή ενδοσκόπηση», Η λέξη103, 5-6/1991, σ.370-375.
• Μόσχος Ε.Ν., «Κώστας Στεργιόπουλος: Αλλαγή φωτισμού», Νέα Εστία117, ετ.ΝΘ΄, 1η/7/1985, αρ.1392, σ.895-896.
• Πλάκας Δημήτρης, «Η φύση και η πόλη στην ποίηση του Κ.Στεργιόπουλου», Η λέξη103, 5-6/1991, σ.365-369.
• Πλατής Ε.Ν., «Κώστα Στεργιόπουλου: Τα ποιήματα, τομ.Β΄ (1965-1983)», Νέα Εστία135, 15/4/1994, ετ.ΞΗ΄, αρ.1603, σ.554-556.
• Πλατής Ε.Ν., «Η συμβολιστική και η πρώτη μοντέρνα περίοδος της ποίησης του Κώστα Στεργιόπουλου», Κριτικά σημειώματαΓ΄·Ποιήματα και πεζά, σ.127-190. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1995.
• Ρούσσος Τάσος, Κριτική για τα Ποιήματα, Το Βήμα, 4/2/1990.
• «Σε β΄ πρόσωπο. Μια συνομιλία του Κώστα Στεργιόπουλου με τον Αντώνη Φωστιέρη και τον Θανάση Νιάρχο», Η λέξη103, 5-6/1991, σ.446-450.
• Σιατόπουλος Δ., Κριτική για τα Μισά του πλου, Η Βραδυνή, 20/11/1979.
• Friar Kimon, «Το ποιητικό έργο του Κώστα Στεργιόπουλου», Διαβάζω55, 8/1982, σ.42-52.

Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Ποίηση
• Τα τοπία του φεγγαριού. Αθήνα, Μαυρίδης, 1955.
• Το χάραμα του μύθου. Αθήνα, Δίφρος, 1963.
• Ο κίνδυνος. Αθήνα, 1965 (και νέα συμπληρωμένη έκδοση, Αθήνα, Βάκων, 1972).
• Τα τοπία του ήλιου. Αθήνα, Μαυρίδης, 1955.
• Έκλειψη. Αθήνα, Βάκων, 1974.
• Τα μισά του πλου. Αθήνα, Κέδρος, 1979.
• Αλλαγή φωτισμού (1979-1981). Αθήνα, Κέδρος, 1984.
• Ο ήλιος του μεσονυχτίου. Αθήνα, Νεφέλη, 1991.
• Παλίρροια (1991-1996). Αθήνα, Γαβριηλίδης, 1998.
ΙΙ.Πεζογραφία
• Πρώτοι αποχωρισμοί. Αθήνα, έκδοση του περ. Φιλολογικά Χρονικά, 1947.
• Η κλειστή ζωή· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Μαυρίδης, 1952.
ΙΙΙ.Δοκίμια – Μελέτες
• Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης· Η σκιά και το φως. Αθήνα, Δίφρος, 1960.
• Ο Τέλλος Άγρας και το πνεύμα της παρακμής. Αθήνα, Βάκων, 1962.
• Τριαντάφυλλα μιανής ημέρας. Αθήνα, Φέξης, 1965.
• Από το συμβολισμό στη νέα ποίηση. Αθήνα, 1967.
• Οι επιδράσεις στο έργο του Κώστα Καρυωτάκη. Αθήνα, Σοκόλης, 1972 (διδακτορική διατριβή).
• Η ανανεωμένη παράδοση (στη σειρά ανθολογίας Η ελληνική ποίηση). Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
• ΠεριδιαβάζονταςΑ΄ · Από τον Κάλβο στον Παπατσώνη. Αθήνα, Κέδρος, 1982.
• ΠεριδιαβάζονταςΒ΄ · Στον χώρο της παλιάς πεζογραφίας μας. Αθήνα, Κέδρος, 1986.
• ΠεριδιαβάζονταςΓ΄ · Από τη μεσοπολεμική στη μεταπολεμική πεζογραφία. Αθήνα, Κέδρος, 1994.
• Η φύση της κριτικής και το έργο του κριτικού. Χανιά, ανάτυπο από το περ.Θαλλής, 1994.
• ΠεριδιαβάζονταςΔ΄ · Στους ίδιους και σ’ άλλους καιρούς. Αθήνα, Κέδρος, 1996.
ΙV. Επιμέλειες εκδόσεων
• Τέλλος Άγρας, Τριαντάφυλλα μιανής ημέρας. Αθήνα, 1966.
• Τέλλος Άγρας, ΚριτικάΑ΄ – Δ΄. Αθήνα, Ερμής, 1980-1995.
• Καίσαρ Εμμανουήλ, Ποιήματα. Αθήνα, 1980.
• Τέλλος Άγρας (ανθολόγηση ποιημάτων και επιλογή βιβλιογραφίας από τον Κώστα Στεργιόπουλο). Αθήνα, Ερμής, 1996.
VI. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Τα τοπία του ήλιου (1965-1968). Αθήνα, Βάκων, 1972.
• Τα ΠοιήματαΑ΄ (1944-1965). Αθήνα, Νεφέλη, 1988.
• Τα ΠοιήματαΒ΄ (1965-1983). Αθήνα, Νεφέλη, 1992.
www.ekebi.gr