Ο Όμηρος υπό ψυχανάλυση

24grammata.com/ Λόγος/ αρχαιότητα

σχετικό και το άρθρο  του Σεραφείμ Φυντανίδη, εδώ

των Victor Davis Hanson, John Health
Η εφαρμογή των αμφισβητούμενων αντιλήψεων της ψυχανάλυσης στη λογοτεχνία έχει προστατέψεις πολλούς καθηγητές σε τούτο τον αιώνα από του να είναι υποχρεωμένοι να ερμηνεύουν κείμενα με το δικό τους τρόπο, για να μην αναφέρουμε ότι απαλλάχτηκαν από την υποχρέωση να διδάξουν Λατινικά σε μια τάξη, ας πούμε, τριάντα πρωτοετών από την Τοπέκα. Μολονότι ξεπερασμένος ως επί το πλείστον στα τμήματα της Αγγλικής Λογοτεχνίας, ο Φρόιντ – με μια στάλα Ντεριντά – μπορεί ακόμη να ανοίξει στο σύγχρονο κλασικιστή τη λεωφόρο της επιτυχίας:
Είμαστε λειτουργίες διαφορών και, αν δεν μπορούμε με βάση τη λίμπιντο και την επιθετικότητα να αναγνωρίσουμε/ δημιουργήσουμε διαφορά, τότε η γένεσή μας ως διαδικασία αντιστρέφεται. Αναπτυξιακά, το σύμπλεγμα του Αχιλλέα είναι σαν σπειροειδής ανέλιξη που σταματά μετά την πρώτη σπείρα, όπου έχοντας υποστραφεί στον εαυτό του τον τέμνει σ’ ένα σημείο ελάχιστα μόνο πιο μπροστά από την αφετηρία του. Τα ένστικτα του Εγώ (Θάνατος) έχουν παραδόξως ακυρώσει τα ένστικτα της λίμπιντο (Έρως), τα οποία θα μπορούσαν να έχουν δώσει στη ζωή την ορμή της.

W.T. MacCary, Childlike Achilles,
Ontogeny and Phylogeny in the Iliad, Νέα Υόρκη, 1982, σ. 95

Τόση επιστημοσύνη έχει αφιερωθεί στην ψυχανάλυση λογοτεχνικών χαρακτήρων, ώστε ο φιλόδοξος νεοφερμένος δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει από το κοπάδι, εκτός κι αν του έρθει κάποια σατανική έμπνευση, όπως το «σύμπλεγμα του Αχιλλέα». Ωστόσο ο Φρόιντ είναι η κορυφή μόνο του ψυχολογικού παγόβουνου. Μήπως έχετε χάσει την επαφή με την αρρενωπότητά σας; Αρπάξτε μια παγωνιέρα για κρασί, πάρτε μαζί σας και μερικά εξίσου μπερδεμένα φιλαράκια σας και τραβήξτε για το δάσος για να ηχήσετε το τύμπανο του Γιουνγκ:

Έχουμε, λοιπόν, σε τούτο το σημείο, δυο απεικονίσεις του δεύτερου εαυτού, μια νεκρή και μια ακόμη ζωντανή. Για να φτάσει στο εσωτερικό σκότος όπου, με τον παράδοξο τρόπο που δεύτερου εαυτού, μπορεί να εκδηλωθεί η φώτιση, ο Αχιλλέας πρέπει ουσιαστικά να σκοτώσει το δεύτερο εαυτό του δυο φορές.

T. van Nortwick, Somewhere I have Never Travelled,
Νέα Υόρκη, 1992, σ. 66.

Εδώ, μια απόλυτα ορθή και κατανοητή πρόταση – ότι με το θάνατο του Πατρόκλου, του πιο στενού φίλου του Αχιλλέα, ο Έλληνας ήρωας χάνει ένα μέρος του εαυτού του και πρέπει να χάσει ακόμη περισσότερο την ανθρωπιά του πριν μπορέσει να ξαναενταχθεί πλήρως, αν και διαφορετικά, στην κοινωνία – έχει παραμορφωθεί εντελώς μετά τη διύλιση μέσα από πανομοιότυπους δεύτερους εαυτούς.

από το βιβλίο “ποιος σκότωσε τον  Όμηρο;” του Victor Davis Hanson, John Health, μετάφραση: Ρένα Καρακατσάνη, εκδ. ΚΑΚΤΟΣ, σελ. 191, 192. Ψηφιακή μορφοποίηση 24grammata.com