Η ιστορία των Αρμενίων στην Κύπρο (1960-2010)

24grammata.com/ ιστορία

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ-ΜΙΧΑΗΛ ΧΑΤΖΗΛΥΡΑΣ
Εκπρόσωπος Τύπου του Εκπροσώπου των Αρμενίων στη Βουλή κ. Βαρτκές Μαχτεσιάν
Με βάση το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας (Άρθρο 2 § 3), στις 16/08/1960 οι Αρμένιοι, οι Μαρωνίτες και οι Λατίνοι αναγνωρίστηκαν ως «θρησκευτικές ομάδες», που με συντριπτική πλειοψηφία στο δημοψήφισμα στις 13/11/1960 επέλεξαν να ανήκουν στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Η αρμενοκυπριακή κοινότητα δέχθηκε ιδιαίτερα σκληρό πλήγμα κατά τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-1964, αφού οι εξτρεμιστές Τουρκοκύπριοι κατέλαβαν την αρμενική συνοικία της Λευκωσίας, στην οποία βρίσκονταν η Μητρόπολη, η μεσαιωνική εκκλησία, το σχολείο Μελικιάν-Ουζουνιάν, το μνημείο της Αρμενικής Γενοκτονίας και τα οικήματα της Αρμένικης Λέσχης, της AYMA και του AGBU. Καταλήφθηκε επίσης η εκκλησία της Παναγίας του Καντσβώρ στην Αμμόχωστο.
Παρά την προσφυγοποίηση 231 αρμενικών οικογενειών, καθώς και τη μετανάστευση προς τη Σοβιετική Αρμενία, τη Μεγάλη Βρετανία, τον Καναδά και αλλού, η αρμενοκυπριακή κοινότητα συνέχισε να ευημερεί, στηριζόμενη από την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ έθεσε τις εκκλησίες Αγίου Δομετίου και Αγίας Παρασκευής στη διάθεση των Αρμενίων της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου, αντίστοιχα, ενώ έγιναν διευθετήσεις και για τη στέγαση της Αρμενικής Μητρόπολης Κύπρου. Το αρμενικό σχολείο Λευκωσίας στεγάστηκε στο χώρο του Μελκονιάν, μέχρι που το 1972 ανεγέρθηκε το κτίριο του Αρμενικού Σχολείου Ναρέκ σε χαλίτικη γη στην οδό Κύκλωπος στην Ακρόπολη, η οποία το 1979 μετονομάστηκε σε οδό Αρμενίας, ως ένδειξη αλληλεγγύης προς τον αρμενικό λαό και την αρμενική κοινότητα της Κύπρου. Στον ίδιο χώρο οικοδομήθηκε ο μητροπολιτικός ναός της Παναγίας (1976-1981), η Αρμενική Μητρόπολη Κύπρου (1984) και το Μνημείο της Αρμενικής Γενοκτονίας (1990-1992).
Η αρμενοκυπριακή κοινότητα υπέφερε ξανά από την τουρκική εισβολή του 1974, όταν προσφυγοποιήθηκαν οι Αρμενοκύπριοι της Αμμοχώστου, της Κερύνειας και περιοχών της Λευκωσίας, βομβαρδίστηκε ο κοιτώνας των αγοριών του Μελκονιάν, καταλήφθηκε η ιστορική μονή του Αγίου Μακαρίου (Αρμενομονάστηρο) στη Χαλεύκα, το σχολείο της Αμμοχώστου, και έκτοτε το κοιμητήριο στον Άγιο Δομέτιο βρίσκεται στη Νεκρή Ζώνη. Χάρη στις προσπάθειες του αείμνηστου Εκπροσώπου, Δρος Αντρανίκ Λ. Αστζιάν, η Κύπρος έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη (και η δεύτερη στον κόσμο) που αναγνώρισε την Αρμενική Γενοκτονία με το Ψήφισμα 36/1975.
Την ίδια περίπου εποχή η Κύπρος έγινε χώρος υποδοχής εκατοντάδων Αρμενίων προσφύγων που κατέφθασαν εδώ λόγω του εμφύλιου πολέμου στο Λίβανο (1975-1990), των εξεγέρσεων στη Συρία (1976-1982) και της ισλαμικής επανάστασης στο Ιράν και του πολέμου Ιράν – Ιράκ (1978-1988). Οι περισσότεροι τελικά επέστρεψαν στις χώρες τους ή μετανάστευσαν αλλού, ενώ νέο κύμα Αρμενίων από την Αρμενία άρχισε να καταφθάνει από το 1991 μέχρι και σήμερα. Το 1986 και το 1988 κτίστηκαν σε χαλίτικη γη το οίκημα της AYMA και το Μέλαθρο Ευγηρίας Καλαϊτζιάν, αντίστοιχα, δίπλα από το οποίο το 1995 ανεγέρθηκε το παρεκκλήσι του Αγίου Παντοσώτηρος. Με έξοδα της Δημοκρατίας κτίστηκαν νέα κτίρια αρμενικών σχολείων στη Λάρνακα και τη Λεμεσό (1995-1996 και 2006-2007, αντίστοιχα). Το 1998 άρχισε τη λειτουργία του το νέο κοιμητήριο Αρμενίων στα νότια του δρόμου Λακατάμιας – Αγίων Τριμιθιάς, ενώ το 2008 εγκαινιάστηκε μνημείο της Αρμενικής Γενοκτονίας στο παραλιακό μέτωπο της Λάρνακας, το οποίο χρηματοδοτήθηκε εξολοκλήρου από την κυπριακή Κυβέρνηση.
Οι Αρμένιοι της Κύπρου εκπροσωπούνται στη Βουλή από έναν εκλελεγμένο Εκπρόσωπο, από το 2006 ο κ. Βαρτκές Μαχτεσιάν. Με την ηθική και οικονομική υποστήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατάφεραν να διατηρήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά, την πλούσια γλώσσα τους, τη θρησκευτική τους ταυτότητα και την τρίγλωσση εκπαίδευσή τους, ταυτόχρονα αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι του μωσαϊκού που ονομάζεται κυπριακός πολιτισμός. Το 2002 η Αρμενική αναγνωρίστηκε ως η πρώτη μειονοτική γλώσσα της Κύπρου. Πέρα από τις διάφορες πολιτιστικές, κοινωνικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται, τα μέλη της κοινότητας συνεισφέρουν και στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της κοινής μας πατρίδας, νιώθοντας εξίσου Αρμένιοι και Κύπριοι.

www.sigmalive.com